 |
| Qua thời điểm đổ xô mua xe trước Tết, chạy ưu đãi phí trước bạ, nhiều nhận định cho rằng, thị trường ô tô sẽ quay trở lại trầm lắng, vì chưa nhìn thấy yếu tố nào “kích thích” thị trường nữa. Và các hãng, lại đang chờ sự thay đổi chính sách mới khác đủ để tác động mạnh thị trường. |
“Cứu cách” hữu hiệu
Cũng giống như nhiều ngành sản xuất, kinh doanh khác, đầu năm 2020, đại dịch Covid đã khiến hoạt động sản xuất kinh doanh của các hãng ô tô rơi vào cảnh khó khăn, thậm chí là khốn đốn.
6 tháng đầu năm, thay vì tăng trưởng (trung bình trên 20%), doanh số toàn thị trường ô tô giảm 31% so với cùng kỳ năm ngoái. Có doanh nghiệp than vãn: cứ đà này, chỉ cần kéo dài thêm vài ba tháng nữa, có doanh nghiệp sẽ “chết”.
Trước sự “cầu cứu” của doanh nghiệp, cuối tháng 6, Thủ tướng Chính phủ đã ký Nghị định 70 quy định mức thu lệ phí trước bạ với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước được giảm 50% trong 2020, hiệu lực từ 28/6 đến 31/12 (với tô dưới 9 chỗ, khách hàng Hà Nội chỉ phải trả 6% lệ phí trước bạ, ở TP HCM là 5%).
Chính sách này lập tức như liều thuốc hữu hiệu thổi vào thị trường ô tô, doanh số bán hàng của các hãng, đặc biệt là của các doanh nghiệp sản xuất ô tô có sự biến đổi trông thấy. Ngoài tháng 8 lượng bán giảm vì trùng thời điểm tháng Ngâu, doanh số tháng 7, 9 đều tăng so với tháng 6. Đến hết 9 tháng, doanh số toàn ngành giảm 21% so với cùng kỳ 2019, mức giảm nhẹ hơn nhiều so với 6 tháng đầu năm (31%).
Theo đà đó, kết quả tháng 10 được xem là kỳ tích khi đạt mức tăng trưởng kỷ lục tới 22%, (mức cao nhất trong vòng 5 năm trở lại) bất chấp dịch Covid tại Việt Nam nhăm nhe trở đi trở lại. Trong top 10 xe bán chạy nhất tháng 10, xe lắp ráp chiếm tới 8 sản phẩm. Tháng 11 tiếp tục ghi nhận doanh số bán hàng khởi sắc của thị trường khi tăng trưởng 10% so với tháng trước và 25% so với cùng kỳ năm ngoái.
“Tan băng” tâm lý
Thực tế chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ là hỗ trợ trực tiếp cho người tiêu dùng, và số tiền cũng không phải là quá lớn đối với dòng xe bình dân (ở phân khúc cỡ nhỏ, giá xe từ 400 triệu-700 triệu đồng, khách mua xe có thể tiết kiệm 20-30 triệu đồng). Nhưng chính sách này lại tác động mạnh tới tâm lý người người tiêu dùng, nhờ đó sự e ngại không “xuống tiền” mua sắm lớn trong bối cảnh dịch bệnh, tình hình kinh tế khó khăn được “phá tan”, qua đó tăng lượng bán ra của các doanh nghiệp sản xuất, giúp các đại lý đẩy hàng tồn.
Chính sách hỗ trợ này của Chính phủ cũng chỉ áp dụng đối với xe sản xuất lắp ráp trong nước, nhưng để cạnh tranh, nhiều mẫu xe nhập khẩu cũng được nhà phân phối áp dụng chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ như ô tô lắp ráp trong nước. Thậm chí, một số mẫu như Honda CR-V, hay các dòng xe Volkswagen còn được nhà phân phối hỗ trợ 100% lệ phí trước bạ cho khách mua xe.
Phân tích về thị trường, giám đốc kinh doanh một hãng ô tô lớn cho biết: thị trường ô tô Việt Nam có những lúc vận hành rất riêng, không theo cung cầu, cũng như quy luật kinh tế, mà theo tâm lý. Do đó mới có cảnh, cuối năm để cố mua được chiếc ô tô đi Tết, nhiều khách hàng chấp nhận trả tiền “chênh” (so với giá hãng công bố) 100-200 triệu đồng; hoặc chịu cảnh “bia kèm lạc” bị ép mua thêm một mớ linh kiện phụ tùng kèm theo. Đơn cử cuối năm 2019, nhiều mẫu xe, để được nhận trước Tết, giá đã “chênh” so với nhà sản xuất công bố lên tới cả trăm triệu như: Hyundai Santafe, Honda CR-V, Toyota Fortuner, Ford Explorer...
Tuy nhiên cũng có những hãng, những đại lý bị “hớ” khi gom hàng tập trung cho dịp cao điểm cuối năm (thông thường khách đổ xô đi mua xe) nhưng thị trường lại đóng băng chờ giảm giá. Đó là tình trạng của cuối năm 2017 khi khách hàng chờ đợi sự thay đổi về giá xe vào thời điểm năm 2018, thuế nhập khẩu ô tô trong khu vực xuống 0% theo cam kết và sự tác động của Nghị định 116/2017/NĐ-CP quy định các điều kiện đối với xe nhập khẩu.
Chờ một tác động mới
Mới đây, Bộ Tài chính có báo cáo trình Chính phủ với quan điểm đề xuất không kéo dài thời gian ưu đãi giảm 50% lệ phí trước bạ đôi với ô tô sản xuất trong nước (thời hạn đến 1/1/2021).
Bộ Tài chính ước tính, để “cứu” ngành sản xuất ô tô, chính sách giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ ô tô sản xuất trong nước theo Nghị định 70 (thực hiện từ 28/6) đã giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 3.700 tỷ đồng.
Đồng thời, trong quá trình thực hiện, đại sứ quán một số nước như Indonesia, Thái Lan và Eurocham có ý kiến và gặp Bộ Tài chính kiến nghị về việc phân biệt đối xử giữa xe nhập khẩu và sản xuất trong nước.
Mặt khác, theo đại diện Bộ Tài chính, đây chỉ là "giải pháp ngắn hạn", tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, sản xuất lắp ráp ô tô trong nước trước ảnh hưởng của đại dịch. Giải pháp này, về cơ bản “đã hoàn thành” nhiệm vụ của mình, nên cần “dừng” lại.
Đây mới chỉ là đề xuất của cơ quan quản lý, còn chờ Chính phủ quyết định, nhưng ngay lập tức, thông tin này tác động mạnh đến thị trường ô tô. Thị trường ô tô tháng cuối năm trở nên hết sức sôi động, thậm chí một số mẫu “cháy hàng” những mẫu xe lắp ráp trong nước như VinFast Fadil, KIA Seltos hay Kia Sorento... đang trong tình trạng cầu vượt cung do nguồn cung không đủ đáp ứng nhu cầu.
Hiện tại, nhiều dòng xe sản xuất, lắp ráp trong nước, phía đại lý và nhà sản xuất không nhận thêm đơn đặt hàng giao xe trong năm nay, chẳng hạn như Mercedes-Benz GLC... hay như 2 mẫu xe bán chạy nhất của TC Motor là Hyundai Grand i10 và Accent…
Kia Việt Nam tuy đã tiếp tục triển khai nhận ký hợp đồng đặt mua Kia Seltos, nhưng thời gian giao xe dự kiến sẽ cố gắng trước trước Tết Nguyên đán chứ không thể trong tháng 12/2020 được.
Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, đại diện công ty THACO, đơn vị phân phối các sản phẩm KIA cho biết: doanh nghiệp đã cố gắng hết sức để đáp ứng nhu cầu khách hàng, lượng sản xuất đã gia tăng 15-20% so với giai đoạn trước, nhưng do dịch bệnh, việc đặt và vận chuyển linh kiện, phụ tùng để sản xuất bị gián đoạn nên không kịp đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Thậm chí vị này tiết lộ “Đại lý sẵn sàng hỗ trợ khách hàng chi phí lệ phí trước bạ nếu quá thời hạn được Chính phủ ưu đãi mà khách đặt hàng vẫn chưa nhận được xe”. Vấn đề lại là ở chỗ khách nhất quyết muốn lấy xe đi trước Tết chứ không hoàn toàn vì khoản tiền giảm lệ phí trước bạ.
Năm 2020 đang dần khép lại, thị trường xe tháng 12/2020 và tháng 1/2021, doanh số ô tô của thị trường trong nước được dự báo còn tiếp tục tăng mạnh, trong bối cảnh người tiêu dùng háo hức nhanh tay mua sắm dịp trước Tết.
Qua thời điểm đổ xô mua xe trước Tết, chạy ưu đãi phí trước bạ, nhiều nhận định cho rằng, thị trường ô tô sẽ quay trở lại trầm lắng, vì chưa nhìn thấy yếu tố nào “kích thích” thị trường nữa.
Và các hãng, lại đang chờ sự thay đổi chính sách mới khác đủ để tác động mạnh thị trường.
Nguyễn Hà
