 |
| Tân Chủ tịch EC Ursula von der Leyen. |
Theo kế hoạch, EC cần huy động khoảng 100 tỷ euro cho các dự án năng lượng sạch, với mục tiêu xây dựng một nền kinh tế không thải khí vào năm 2050.
Thỏa thuận Xanh mới đưa ra một danh sách các đề xuất về quy định, công cụ tài chính và các kế hoạch hành động trong nhiều lĩnh vực khác nhau với một thời gian biểu cụ thể. Mục đích chính của kế hoạch này là tận dụng sự kết hợp giữa các công nghệ sạch hơn và các biện pháp thu khí CO2 để biến châu Âu thành nền kinh tế "không thải khí" đầu tiên trên thế giới vào năm 2050. EC muốn đặt mục tiêu cắt giảm 50%, thậm chí 55%, lượng khí gây hiệu ứng nhà kính vào năm 2030, cao hơn mục tiêu đặt ra trước đây là 40%.
Văn kiện trên cũng bao gồm các kế hoạch mở rộng hệ thống mua bán khí thải EU (ETS) sang cả lĩnh vực tàu biển vốn gây ô nhiễm rất cao, và kế hoạch thành lập một "cơ chế dàn xếp ở biên giới" hướng đến các nhà nhập khẩu để đảm bảo rằng các công ty EU không bị thua thiệt trước những đối thủ cạnh tranh không tuân thủ Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu. EC cũng sẽ đặt ra một thời gian biểu cụ thể cho chiến lược "từ đồng ruộng tới bàn ăn" để thúc đẩy nền nông nghiệp bền vững và chất lượng, cũng như tăng cường đa dạng sinh thái.
Công bố kế hoạch trên tại Nghị viện châu Âu (EP), bà Leyen hứa hẹn một "chiến lược tăng trưởng mới, sẽ nhận về nhiều hơn những gì bị lấy đi", và đảm bảo rằng "không ai bị bỏ lại phía sau". Đồng thời bà cảnh báo về cái giá phải trả nếu các nước không hành động.
Kế hoạch trên được xem là thách thức chính trị lớn đầu tiên mà tân Chủ tịch EC phải đương đầu kể từ khi nhậm chức đầu tháng 12. Dự thảo kế hoạch này sẽ cần được các lãnh đạo EP và lãnh đạo các nước Liên minh châu Âu (EU) phê chuẩn.
Tuy nhiên trước mắt, kế hoạch mới của bà Leyen đang vấp phải những phản ứng trái chiều. Trong khi Chính phủ Pháp nhận định chiến lược Xanh "là một tham vọng lớn về bảo vệ môi trường và khí hậu", nghị sĩ EP của Pháp Karima Delli cho rằng "đến thời điểm hiện tại, chưa thể khẳng định liệu đây sẽ là một thỏa thuận xanh hay một sự tẩy rửa xanh".
Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel cho rằng: "Điều quan trọng là bên cạnh việc thông báo cần có một dấu hiệu" của sự ủng hộ từ phía các lãnh đạo EU. Hiện có 3 quốc gia EU vẫn đang phụ thuộc phần lớn vào nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là than đá, là Hungary, Ba Lan và Séc. Các nước này rất có thể sẽ phản đối kế hoạch của bà Leyen. Để thuyết phục họ, EC cũng đã dự định thành lập một "cơ chế chuyển đổi" trị giá 100 tỷ euro để giúp các nước này chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo.
Trong khi đó, các tổ chức môi trường đang lo ngại các đề xuất trong kế hoạch trên vẫn chưa đủ lớn để tạo ra những sự thay đổi cần thiết. Người phát ngôn của tổ chức Hòa bình Xanh (Greenpeace) tại EU Franziska Achterberg cho rằng các mục tiêu khí hậu (của EC) là "quá nhỏ và quá muộn". Chuyên gia Jagoda Munic, thuộc tổ chức Những người bạn của Trái Đất, hiệp hội môi trường lớn nhất thế giới, cũng cho rằng các mục tiêu cam kết đưa ra trong kế hoạch "quá ít ỏi". Bà nói: "Chúng ta đang ở trên một đoàn tàu lao đến cái đích là sự đổ vỡ về khí hậu và sinh thái, và EC đang gài số thêm vào thay vì nhấn phanh hãm". Theo một số nhà bảo vệ môi trường, mục tiêu giảm khí thải cần nâng lên tới 65% vào năm 2030.
Một trở ngại lớn nhất, đó là việc Thỏa thuận Xanh mới phụ thuộc rất nhiều vào số tiền mà các thành viên EU sẵn sàng đóng góp. Hiện các cuộc đàm phán về ngân sách EU cho giai đoạn 2021-2027 đang bước vào giai đoạn khó khăn, khi nhiều nước dự định "thắt lưng buộc bụng".
Minh Châu
