Các sàn thương mại điện tử lắm “chiêu trò”

Hiện có khoảng 40 mô hình kinh doanh trực tuyến giống như muabans24h.vn

Đánh vào tâm lý hám lợi

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Nam Hải, trong thời gian gần đây Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin (TMĐT - CNTT) của Bộ Công Thương đã liên tục nhận được những phản ánh của các tổ chức và cá nhân về hoạt động của một số DN lợi dụng TMĐT để huy động lượng tiền mặt lớn từ mạng lưới người tham gia và với một mô hình hoạt động có nhiều điểm không minh bạch như muaban24.vn, gobay.com…

Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục TMĐT - CNTT cho biết, bản chất của thủ đoạn này là nhiều công ty với cách thức thiết lập website cung cấp dịch vụ sàn giao dịch điện tử, trên đó cho phép những thành viên tham gia nộp tiền, mở gian hàng để kinh doanh trên sàn giao dịch điện tử đó để quảng bá và giới thiệu hình ảnh sản phẩm và cung ứng dịch vụ. Tuy nhiên, mô hình kinh doanh này dựa trên mô hình sàn giao dịch thương mại điện tử nhưng bản chất lại diễn ra hầu hết ở bên ngoài do những chủ gian hàng muốn hưởng hoa hồng cao đi xúi giục lôi kéo những người khác tham gia. Với mô hình phức hợp như vậy, nên Cục không đồng ý cấp đăng ký sàn giao dịch điện tử. “Việc mua bán gian hàng giữa cá nhân với nhau cũng như với công ty này không có hợp đồng, hóa đơn nên khi các cơ quan quản lý đi điều tra rất khó khăn. Hiện nay không chỉ có Công ty Cổ phần và đào tạo mua bán trực tuyến Muaban24 (MB24) mà còn có khoảng hơn 40 mô hình kinh doanh tương tự”, ông Linh chỉ rõ.

Với những “chiêu trò” này, Thứ trưởng Nguyễn Nam Hải tỏ ra lo ngại, các DN này đã làm tổn hại đến niềm tin của cộng đồng, cản trở sự phát triển của lĩnh vực TMĐT đang phát triển rất sôi động ở Việt Nam. Vừa qua, MB24 phát triển mạnh ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, đồng thời đánh vào tâm lý tham tiền, muốn làm giàu nhanh của các đối tượng nông dân, sinh viên, những người không có việc làm. Hầu hết những đối tượng này không am hiểu về TMĐT cũng như bản chất của mô hình bán hàng này.

Khung pháp lý mới

Trước mắt, để hạn chế tình trạng này, Cục TMĐT – CNTT đã yêu cầu các đơn vị, hiệp hội/ngành hàng, các sở công thương các tỉnh, thành phố khuyến cáo cho người dân hết sức thận trọng khi tham gia mô hình thương mại điện tử có yếu tố đa cấp, lôi kéo người bên ngoài để huy động tài chính. Ông Linh khuyến cáo: “Thương mại điện tử là lĩnh vực rất mới, tuy nhiên tốc độ phát triển rất nhanh và sôi động. Do vậy, đề nghị người tiêu dùng (đặc biệt ở các tỉnh vùng sâu, vùng xa), các cá nhân và tổ chức không tham gia mô hình tương tự như MB24. Đặc biệt, người dân có phản ánh kịp thời với Cục TMĐT – CNTT khi phát hiện những DN, tổ chức kinh doanh TMĐT có những biểu hiện, hành vi giống như MB24 để Cục có những chỉnh kịp thời”. Đặc biệt, Thứ trưởng Nguyễn Nam Hải cảnh báo, hiện Cục TMĐT - CNTT đã được giao việc cấp đăng ký cho những DN tham gia vào lĩnh vực TMĐT nhưng cũng chỉ mới dựa trên hồ sơ đăng ký của DN đối chiếu với thông tin trên website tại thời điểm đăng ký. Do đó, việc cấp đăng ký không phải là một sự đảm bảo về uy tín của DN hay chất lượng của hàng hóa, dịch vụ quảng bá trên website.

Ông Linh cho biết thêm, Bộ Công Thương đã được Thủ tướng Chính phủ giao cho xây dựng Nghị định mới về TMĐT thay thế Nghị định của năm 2006. Dự thảo Nghị định đang được lấy ý kiến công khai. Trong dự thảo Nghị định mới sẽ cấm các công ty tổ chức mạng lưới tiếp thị đa cấp với dịch vụ sàn giao dịch TMĐT. “Khi ban hành chắc chắn những mô hình như vậy không có cơ sở tồn tại”, ông Linh khẳng định.

Tuy nhiên, Nghị định từ khi ban hành đến khi đi vào cuộc sống còn mất rất nhiều thời gian. Trong khi các cơ quan quản lý chưa có công cụ để thực thi, ý thức tự bảo vệ mình của từng người dân là cần thiết trong thời điểm hiện nay.

Phan Thu