Biển Đông là trọng tâm chính sách đối ngoại mới của Malaysia

Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad ngày 18/9 đã công bố một khung hướng dẫn mới đối với chính sách đối ngoại của đất nước, nhấn mạnh rằng Chính phủ sẽ tiếp tục lập trường không liên kết với các cường quốc và tuyên bố kế hoạch đi đầu trong việc thúc đẩy hợp tác trong thế giới Hồi giáo.

Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad. Ảnh: Reuters.

Ông Mahathir nói rằng trong khi các yếu tố cơ bản trong chính sách đối ngoại của Malaysia vẫn không thay đổi thì cách tiếp cận của Malaysia đối với các vấn đề ảnh hưởng đến lợi ích trong nước sẽ thay đổi.

“Chúng ta đang sống trong một thế giới – nơi những thay đổi diễn ra với tốc độ chóng mặt. Những thay đổi này mang lại cả những thách thức và cơ hội. Do đó, điều hợp lý nhất là Malaysia không gắn chặt vào cách làm theo lối mòn xưa cũ mà thay vào đó là chủ động tìm cách khám phá các phương pháp tiếp cận mới”, Thủ tướng Mahathir nói.

Với chủ đề “Thay đổi liên tục”, khung hướng dẫn mới cho thấy quan điểm rõ nét của Malaysia là duy trì quan hệ hữu nghị với tất cả các nước và tìm cách giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế nhưng nước này cũng bảo lưu quyền bày tỏ ý kiến của mình và cũng giống như cam kết của bất kỳ quốc gia nào, khi cần, Malaysia sẽ phản ứng chống lại sự bất công, áp bức và các tội ác khác chống lại loài người.

Biển Đông phải là vùng biển của sự hợp tác

Về chủ đề gai góc là tranh chấp ở Biển Đông, tài liệu khung gồm 80 trang này cho biết, Thủ tướng Mahathir đã đề xuất phi quân sự hóa tuyến đường hàng hải đang có tranh chấp gay gắt này và biến nó thành một khu vực hòa bình hữu nghị và thịnh vượng.

Tài liệu khung cập nhật chính sách đối ngoại của Malaysia nhấn mạnh, về cơ bản, Biển Đông phải là một vùng biển hợp tác, kết nối và xây dựng cộng đồng, không phải là nơi đối đầu hay xung đột. Điều này phù hợp với tinh thần của Tuyên bố về Khu vực Hòa bình, Tự do và Trung lập (ZOPFAN). Khung khuôn khổ cũng cho biết Malaysia sẽ tích cực thúc đẩy tầm nhìn này ở ASEAN.

Tuyên bố về Khu vực Hòa bình, Tự do và Trung lập (ZOPFAN) khẳng định quyết tâm giữ khu vực trung lập, không chịu bất kỳ sự can thiệp nào của các cường quốc bên ngoài đã được Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Singapore ký kết vào năm 1971.

Tàu tuần duyên Mỹ USS Montgomery tham gia cuộc tập trận chung với các đối tác ASEAN hồi đầu tháng 9. Ảnh: AFP.

Biển Đông – tuyến đường hàng hải nhộn nhịp bậc nhất thế giới là nơi có các yêu sách lãnh thổ chống lấn vốn là một trong những “điểm nóng” cạnh tranh trong quan hệ Mỹ-Trung ở châu Á.

Trung Quốc đã bất chấp luật pháp quốc tế ngang nhiên tiến hành bồi đắp các đảo nhân tạo ở Biển Đông và quân sự hóa các tiền đồn trên những thực thể này. Trong khi đó, Mỹ vẫn thường xuyên tiến hành các hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông, thách thức yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc đối với gần như toàn bộ diện tích vùng biển này.

ASEAN cùng với Trung Quốc vẫn đang đàm phán về một Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông và Malaysia ủng hộ hướng đi này. Biển Đông cũng chính là nơi Chính phủ Malaysia sẽ tăng cường nỗ lực hợp tác với các đối tác quốc tế để chống lại các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, trấn áp nạn buôn người và khủng bố.

Hợp tác Hồi giáo quốc tế

Khung hướng dẫn cũng nhắc lại cam kết của quốc gia có đa số dân theo đạo Hồi trong việc cải thiện điều kiện sống của các cộng đồng và nhấn mạnh tuyên bố của Malaysia có ý định đóng vai trò nổi bật trong Tổ chức Hợp tác Hồi giáo.

Malaysia dự kiến sẽ tổ chức một Hội nghị Thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo thế giới Hồi giáo tại Kuala Lumpur vào tháng 12 tới.

Hợp tác Nam – Nam, dấu ấn của ông Mahathir trong lần đầu tiên nắm giữ vai trò Thủ tướng từ năm 1981 đến năm 2003 sẽ được nhấn mạnh mới với việc Malaysia có ý định thúc đẩy và làm đầu tầu hợp tác với các quốc gia phía Nam, đặc biệt là tại các cơ quan quốc tế như Liên Hợp Quốc.

Khung khuôn khổ cho biết, “Malaysia mới” sẽ có nhiều tiếng nói hơn về quyền của các quốc gia nhỏ và kém phát triển hơn ở phía Nam và Malaysia cũng dự định sửa đổi các chương trình hỗ trợ hiện tại để tối ưu hóa toàn bộ tiềm năng của các nước này; nhấn mạnh rằng Malaysia tìm kiếm các mối quan hệ cùng có lợi giữa các quốc gia, kể cả các cường quốc và sẽ hợp tác với tất cả các nước có chung cách tiếp cận để đảm bảo các quốc gia có thể tham gia trên cơ sở bình đẳng mà không phải chịu áp lực từ bất kỳ cường quốc nào.

“Những quốc gia hùng mạnh áp đặt các lệnh trừng phạt đơn phương mà không thèm đoái hoài đến các hiệp định thương mại và ngang nhiên coi thường khuôn khổ đa phương. Những biện pháp trừng phạt này không chỉ ảnh hưởng đến một quốc gia cụ thể mà cả các quốc gia khác. Không có sự cân bằng ở đây”, ông Mahathir nói./.