Yahya Sinwar - Tân thủ lĩnh chính trị Hamas

Ông Yahya Sinwar là nhân vật đang trong "danh sách đen" của Mỹ.

Đây được xem là một dấu hiệu kịch tính về sức mạnh của phe cứng rắn của phong trào kháng chiến Hồi giáo Palestine này sau khi thủ lĩnh tiền nhiệm Ismail Haniyeh bị ám sát, nghi là do Israel thực hiện tại Iran.

Việc lựa chọn Sinwar là một tín hiệu thách thức rằng nhóm này sẵn sàng tiếp tục chiến đấu sau 10 tháng bị chiến dịch của Israel tàn phá tại Gaza và sau vụ ám sát thủ lĩnh Ismail Haniyeh. Điều này cũng có khả năng khiêu khích Israel, quốc gia đã đưa Sinwar lên đầu danh sách cần tiêu diệt sau vụ tấn công ngày 7/10/2023, khiến 1.200 người thiệt mạng và khoảng 250 người bị bắt làm con tin.

Thông báo trên được đưa ra vào thời điểm bất ổn. Lo ngại về sự leo thang thành một cuộc chiến tranh khu vực rộng lớn hơn ngày càng tăng, với việc Iran thề sẽ báo thù Israel vì vụ ám sát Haniyeh và phong trào Hezbollah ở Liban cũng dọa sẽ trả đũa việc Israel sát hại một trong những chỉ huy quân sự cấp cao của nhóm trong cuộc không kích Beirut hồi tuần trước. Các nhà trung gian hòa giải của Mỹ, Ai Cập và Qatar đang cố gắng cứu vãn các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn và thỏa thuận thả con tin ở Gaza, vốn đang bị lung lay vì vụ ám sát Haniyeh.

Việc Israel sát hại nhiều quan chức cấp cao của Hamas trong những tháng gần đây khiến Sinwar trở thành nhân vật nổi bật nhất của nhóm. Việc lựa chọn ông Sinwar cho thấy các thủ lĩnh trên thực địa ở Gaza - đặc biệt là cánh vũ trang được gọi là Lữ đoàn Qassam - đã tiếp quản từ ban lãnh đạo lưu vong, theo truyền thống vẫn duy trì vị thế lãnh đạo chung để điều hướng quan hệ với các đồng minh nước ngoài và các hoạt động ngoại giao. Haniyeh, cố thủ lĩnh Hamas, sống lưu vong ở Qatar từ năm 2019, đã đóng vai trò trực tiếp trong các cuộc đàm phán về lệnh ngừng bắn ở Gaza thông qua các nhà đàm phán Mỹ, Qatar và Ai Cập - mặc dù ông và các quan chức khác trong chính quyền Hamas luôn đưa ra các đề xuất và lập trường của Sinwar.

Người phát ngôn của Hamas Osama Hamdan cho biết ông Sinwar sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán về thỏa thuận ngừng bắn, đồng thời nhấn mạnh rằng việc lựa chọn ông Sinwar là dấu hiệu khẳng định Hamas “kiên định trên chiến trường và chính trường”.

Là thủ lĩnh của Hamas ở Gaza từ năm 2017, ông Sinwar hiếm khi xuất hiện trước công chúng nhưng vẫn kiểm soát chặt chẽ lãnh thổ của Hamas. Ông giữ quan hệ gần gũi với Lữ đoàn Deif và Qassam, và đã nỗ lực xây dựng năng lực quân sự của nhóm. Trong một lần xuất hiện hiếm hoi, Sinwar đã kết thúc bài phát biểu trước công chúng ở Gaza bằng cách thách thức Israel ám sát ông, đồng thời cho biết “sẽ đi bộ trở về nhà sau cuộc mít tinh này”. Và Sinwar đã làm đúng vậy, bắt tay và chụp ảnh cùng người dân trên phố. Sau các cuộc tấn công ngày 7/10/2023, ông đã lui về ẩn náu, ít xuất hiện công khai. Hồi tháng 5, các công tố viên Tòa án Hình sự Quốc tế đã xin lệnh bắt giữ Sinwar với các cáo buộc tội ác chiến tranh liên quan sự kiện ngày 7/10.

Ông Hugh Lovatt, chuyên gia về xung đột Israel-Palestine tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, cho biết việc (Israel) loại bỏ những nhân vật cấp cao của Hamas đã mở đường cho ông Sinwar. Chuyên gia này lý giải: “Hai tuần trước, ít ai nghĩ rằng Sinwar sẽ trở thành thủ lĩnh tiếp theo của nhóm mặc dù ông ta có ảnh hưởng lớn ở Gaza”. Vụ ám sát Haniyeh, một nhân vật tương đối ôn hòa, “không chỉ mở đường cho Sinwar giành quyền kiểm soát hoàn toàn đối với Hamas mà dường như còn khiến nhóm này hướng tới đường lối cứng rắn hơn”.