TS.Nguyễn Đình Cung, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM): Nhà nước đừng lo “quản”, hãy lo thúc đẩy kinh doanh

	Thủ tướng chỉ thị thúc đẩy phát triển bền vững Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ
	Hộ kinh doanh có quy mô như thế nào sẽ phải thực hiện chế độ kế toán và kê khai thuế?
	Thủ tướng giao nhiệm vụ thúc đẩy cải cách môi trường kinh doanh

TS.Nguyễn Đình Cung.

Ông nhận xét như thế nào về sự chồng chéo của pháp luật về kinh doanh hiện nay?

Tại Việt Nam, hoạt động đầu tư, kinh doanh chịu ảnh hưởng lớn nhất của Luật Đầu tư và Luật DN. Tuy nhiên, 2 luật này hiện đang có nhiều vấn đề liên quan đến nhau nhưng lại đưa ra những quy định chồng lấn, đối ngược nhau. Đặc biệt, không chỉ 2 luật này mà nhiều bộ luật khác như: Xây dựng, Đất đai, Môi trường, Kinh doanh Bất động sản, Nhà ở… cũng tồn tại sự chồng chéo. Sự chồng chéo này đã tồn tại khá nhiều năm nay và cũng khá phức tạp. Điều này gây ảnh hưởng tới quá trình, trình tự, thủ tục ra quyết định đầu tư. Khiến DN khi tiến hành đầu tư, từ khi có ý tưởng đến khi vận hành dự án phải kéo dài thời gian, nhiều khi 3-4 năm mới xong dự án. Khi kéo dài như vậy sẽ khiến cơ hội kinh doanh mất đi, hoặc thị trường thay đổi làm chi phí đầu tư tăng, giảm hiệu quả đầu tư.

Sự chồng chéo giữa Luật Đầu tư và Luật DN hiện nay cụ thể ở vấn đề nào, thưa ông?

Riêng về Luật Đầu tư và Luật DN có sự chồng chéo khi phủ lên cả những hành vi thực sự của DN như: Góp vốn, mua cổ phần. Đáng lẽ, Luật Đầu tư chỉ nên chủ yếu tập trung vào hoạt động đầu tư mới, tạo ra tài sản mới, trong khi hoạt động đầu tư góp vốn, mua cổ phần chỉ là chuyển đổi vốn, tài sản từ người này sang người khác, không ảnh hưởng đến tài sản của DN. Hai vấn đề này phải tách ra, nhưng sự chồng chéo là Luật Đầu tư vẫn can thiệp không đáng có vào hoạt động này.

Rõ ràng, với cách quy định như trên, Luật DN đã theo thông lệ quốc tế nhiều hơn, trong khi Luật Đầu tư quy định như vậy sẽ khiến cơ quan nhà nước can thiệp quá sâu và không cần thiết vào hoạt động đầu tư của DN. Điều này đã khiến hoạt động góp vốn mua cổ phần bị kéo dài thời gian, tốn kém chi phí không cần thiết với nhà đầu tư.

Đặc biệt, sự chồng chéo của quy định này sẽ rất ảnh hưởng tới hoạt động đầu tư của các DN khởi nghiệp. Bởi DN khởi nghiệp luôn cần vốn, họ sẽ cần vốn đầu tư thiên thần (Những cá nhân giàu có, có khả năng cấp vốn cho một startup trong khoảng thời gian đầu, nhưng đổi lại, họ sẽ có quyền sở hữu một phần DN), vốn đầu tư mạo hiểm rồi mới đến vốn đầu tư thương mại. Trong nước hiện nay, vốn đầu tư và quỹ đầu tư mạo hiểm rất ít, phần lớn là đầu tư nước ngoài. Đầu tư mạo hiểm thì thường với số tiến không nhiều, chỉ để hỗ trợ DN khởi nghiệp trong giai đoạn đầu. Nhưng vốn đầu tư ít mà phải mất 7-8 tháng để xin phép thì tiền chi phí bỏ ra “đi xin” còn nhiều hơn số tiền đầu tư. Điều này còn khiến các DN khởi nghiệp sang nước ngoài để huy động vốn, rồi thành lập công ty tại nước ngoài, tạo thành sự thiệt hại về kinh tế rất lớn nếu các startup ấy phát triển thành DN tỷ đô.

Theo ông, đâu là giải pháp để khắc phục tình trạng này?

Trước hết, các quy định pháp luật có sự chồng chéo do chúng ta có quá nhiều văn bản pháp luật, chúng ta điều hành bằng hành chính quá nhiều. Những chủ trương cắt bỏ mới chỉ làm được phần ngọn, chưa làm được tận gốc rễ của vấn đề, khiến cắt “ngọn” quy định này lại mọc ra những “mầm, chồi” quy định khác. Do đó, giải pháp cần thiết là các cơ quan xây dựng pháp luật, cơ quan thực thi phải thay đổi tư duy, tư duy lại những việc can thiệp không cần thiết đối với hoạt động đầu tư kinh doanh.

Chúng ta cần quản lý theo nguyên tắc thị trường nhiều hơn, nhà nước đừng lo “quản”, mà hãy lo thúc đẩy phát triển kinh doanh. Khi nhà nước lo quản nghĩa là đang kìm hãm sự phát triển, không mở đường cho những cơ hội kinh doanh mới, không khuyến khích. Đặc biệt, các quy định theo kiểu này sẽ không phù hợp với bối cảnh Việt Nam đang rất cần huy động các nguồn lực, trí tuệ, khích lệ khát vọng đưa Việt Nam trở thành quốc gia thịnh vượng.

Do vậy, muốn sửa hết những chồng chéo của quy định pháp luật cần phải có một nhóm chuyên gia độc lập, dưới sự chỉ đạo của một Phó Thủ tướng, thì mới đưa ra những giải pháp căn cơ. Bởi các quy định pháp luât thường liên quan đến rất nhiều quyền lợi, lợi ích nhóm, nên phải để các chuyên gia độc lập vào cuộc, tạo sự khách quan cho hoạt động cải cách đạt được đúng mục tiêu và thực chất.

Xin cảm ơn ông!