Facebook Twitter youtube Tiktok

Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá

Trong bối cảnh Việt Nam đang hướng đến các chính sách tài khóa vì sự phát triển bền vững, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với thuốc lá là giải pháp được khuyến nghị mạnh mẽ nhằm giảm nhu cầu tiêu thụ, cải thiện sức khỏe cộng đồng, đồng thời tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt để giảm tiêu thụ thuốc lá Đại biểu Quốc hội đề nghị tăng mạnh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia, thuốc lá Mở rộng cơ sở tính thuế, tăng thuế TTĐB nhằm giảm tiêu dùng rượu, bia, thuốc lá
Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá
Tăng thuế với thuốc lá là giải pháp quan trọng để giảm tỷ lệ sử dụng. Ảnh: T.Nga.

Thuốc lá rẻ rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp

Ngày 23/4/2025, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam tổ chức Hội nghị tập huấn "Một số tác động của việc tăng thuế thuốc lá tới sức khỏe người dân và phản ứng của thị trường".

Thông tin tại hội nghị cho biết, mặc dù đã được chứng minh trong thực tế, chính sách thuế TTĐB là biện pháp hiệu quả nhất nhằm giảm sử dụng tiêu dùng thuốc lá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, kể từ năm 2008 đến 2019, Việt Nam mới chỉ có 3 lần tăng thuế thuốc lá, nhưng mức tăng mỗi lần chỉ có 5% trên giá xuất xưởng và khoảng cách giữa các lần tăng khá dài.

Dẫn chứng cho điều này, bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, năm 2006, Việt Nam tăng thuế từ mức 55% lên 65%, phải 8 năm sau đó, tức năm 2016, mới tiếp tục tăng lên 70% và đến năm 2019 mức thuế này là 75%. Tuy nhiên, đây là mức thuế tính trên giá xuất xưởng chứ không phải là giá bán lẻ.

Theo tính toán, việc tăng thuế từ 70% lên 75% giá xuất xưởng chỉ làm giá bán của 1 bao thuốc lá tăng 220 đồng. Nếu người bán lẻ có thể cùng tăng giá, thì sẽ làm giá 1 bao thuốc lá tăng lên khoảng 300 đồng, tương đương 3%. Trong khi trên thực tế lạm phát trung bình qua các năm ở mức 4% và thu nhập của người Việt Nam cũng tăng trung bình 5%.

Đặc biệt, các lần tăng thuế này là quá ít và chỉ có tác động giảm tiêu thụ vào năm tăng thuế, sau đó lại tăng trở lại. Cụ thể, trong lần tăng thuế 2006, mức tăng 10% (từ 55% lên 65%) chỉ làm giảm tiêu dùng trong năm tăng thuế và sau đó tiêu dùng tăng ngay trở lại (sản lượng tiêu thụ nội địa giảm từ 4.032 triệu bao năm 2005 xuống 3.451 triệu bao năm 2006 nhưng tăng trở lại 3.897 triệu bao năm 2007).

Trong lần tăng năm 2016, thuế thuốc lá mới được tăng tiếp với biên độ nhỏ hơn là 5%. Đến 2019 cũng tăng với mức tương tự là 5%. Tổng tiêu dùng thuốc lá giảm năm 2017, 2018, 2019 nhưng lại tăng trở lại vào các năm sau đó. “Việc tăng thuế có tác động nhưng còn rất ít tới tiêu dùng trong các năm đó”, bà Phạm Thị Hải nhấn mạnh.

Từ năm 2019 đến nay, Việt Nam đang áp dụng thuế suất thuế TTĐB theo tỷ lệ 75% trên giá xuất xưởng. Tỷ lệ thuế thuốc lá tính theo giá bán lẻ (bao gồm TTĐB và thuế giá trị gia tăng) chỉ chiếm 36%, thấp hơn nhiều so với trung bình của các quốc gia có thu nhập trung bình là 59%, và chỉ bằng 1/2 của hầu hết các nước ASEAN.

Giá một bao thuốc nhãn phổ biến nhất ở Việt Nam chỉ vào khoảng 0,9 USD/bao. Với mức giá này, giá thuốc lá ở Việt Nam đứng thứ 15/19 nước khu vực Tây Thái Bình Dương.

Kết quả điều tra giá bán lẻ thuốc lá điếu ở Việt Nam năm 2023 do trường Đại học Y tế Công cộng và Tổ chức HealthBridge công bố năm 2024 cho thấy, trên thị trường có tới 40 nhãn hiệu thuốc lá có giá bán lẻ dưới 10.000 đồng/bao 20 điếu, thậm chí có nhiều nhãn hiệu chỉ có mức giá 7.000 - 8.000 đồng/bao 20 điếu. Với mức giá thuốc lá bán lẻ thấp như vậy, thuốc lá rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp và người mới hút, kể cả trẻ em và trẻ vị thành niên.

"Đánh trực tiếp vào túi tiền" để người sử dùng dễ dàng bỏ

Tỷ lệ hút thuốc lá cao tại Việt Nam đang để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng về mặt sức khỏe, kinh tế và xã hội. Theo ước tính tại Việt Nam, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng/năm, gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia.

Trong khi thuốc lá là một trong nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong sớm, khoảng 85.500 ca tử vong/năm.

Khẳng định cùng với các biện pháp khác, tăng thuế thuốc lá là giải pháp hiệu quả nhất nhằm giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, bà Phan Thị Hải dẫn chứng tại Thái Lan, tác động của chính sách thuế đến giảm sử dụng thuốc lá chiếm đến 61%, trong khi cấm quảng cáo, tiếp thị chỉ chiếm 20%; truyền thông 7%, cảnh báo trên bao bì sản phẩm 4%.

Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá
Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế). Ảnh: TNga.

“Thuốc lá là sản phẩm gây nghiện, nếu không đánh trực tiếp vào túi tiền thì người sử dụng rất khó bỏ”, bà Phan Thị Hải khẳng định.

Dự thảo Luật Thuế TTĐB sửa đổi do Bộ Tài chính soạn thảo sẽ được Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XV tới đây. Theo đó, dự thảo đã đưa ra 2 phương án, trong đó phương án 1 giữ nguyên thuế suất 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối theo hướng từ năm 2026 mỗi bao thuốc lá sẽ phải chịu thêm thuế TTĐB tuyệt đối 2.000 đồng và tăng dần mỗi năm, đạt 10.000 đồng vào năm 2030.

Phương án 2, giữ nguyên thuế suất 75%, nhưng ngay từ năm 2026 sẽ áp dụng mức thuế tuyệt đối 5.000 đồng/bao. Mỗi năm sau sẽ tăng thêm 1.000 đồng/bao, đến năm 2030 đạt 10.000 đồng/bao.

Bộ Tài chính nghiêng về phương án 2 vì cho rằng, việc tăng thuế tuyệt đối ngay từ năm 2026 sẽ tạo sự chuyển biến rõ rệt trong giảm tiêu thụ thuốc lá.

Theo bà Phan Thị Hải , cả 2 phương án tại dự thảo do Bộ Tài chính đề xuất đều tốt hơn so với các đề xuất trước đây, và về mặt thực tiễn đã có những bước tiến đáng kể. Tuy nhiên, ở góc độ bảo vệ sức khỏe cộng đồng, vị này mong muốn mức thuế đối với thuốc lá cần cao hơn.

Ở góc độ kinh tế, chuyên gia Đào Thế Sơn cho rằng, thuế TTĐB đối với thuốc là nên được coi là một chính sách tài khoá hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hơn là ngược lại. Do đó, Việt Nam cần mạnh dạn tăng thuế TTĐB để có thể nâng cao chất lượng tăng trưởng và tăng trưởng bền vững. Mức tăng thuế từ mức 5000 đồng/bao từ 2026 (thuế tuyệt đối) và tăng dần lên 15000 đồng/bao vào năm 2030 giúp cân bằng ngân sách, phục vụ nhu cầu đầu tư phát triển và phát triển bền vững.

Ông Đào Thế Sơn nhấn mạnh, chậm tăng thuế TTĐB thuốc lá khiến ngân sách mất đi nguồn thu khoảng 8.000-9.0000 tỷ đồng/năm. Nguồn thu từ tăng thuế TTĐB thuốc lá có thể dùng cho cải thiện chương trình phát triển bền vững; hỗ trợ chi trợ cấp giáo dục, trợ cấp y tế cho hộ nghèo.

Bà Phan Thị Hải:

Cần bổ sung thuế tuyệt đối (để chuyển sang hệ thống thuế hỗn hợp) với mức đủ lớn; tăng thuế theo một lộ trình đều đặn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng thu nhập và dần hướng tới mức thuế tối ưu là chiếm 75% giá bán lẻ để góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.

Cụ thể, bổ sung mức thuế tuyệt đối với sản phẩm thuốc lá ở mức ít nhất 5.000 đồng/bao vào năm 2026 và tăng dần đạt 15.000 đồng/bao vào năm 2030, bên cạnh thuế tỷ lệ hiện tại.

Nga Phạm

Tin liên quan

Bài 1: Bắt giữ nhiều vụ buôn lậu thuốc lá, trị giá hơn 65 tỷ đồng

Bài 1: Bắt giữ nhiều vụ buôn lậu thuốc lá, trị giá hơn 65 tỷ đồng

Thực hiện cao điểm chống buôn lậu theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, cơ quan Hải quan đã chủ trì, phối hợp bắt giữ hàng loạt vụ việc buôn lậu, buôn bán hàng giả, vi phạm về sở hữu trí tuệ liên quan đến thuốc lá với tổng lượng tang vật lên đến 1,3 triệu bao, trị giá hơn 65 tỷ đồng.
Việt Nam chia sẻ mô hình tài chính bền vững trong phòng, chống tác hại thuốc lá

Việt Nam chia sẻ mô hình tài chính bền vững trong phòng, chống tác hại thuốc lá

Từ ngày 23–25/6/2025, Hội nghị Thế giới về kiểm soát thuốc lá được tổ chức tại Dublin (Ireland) với sự tham dự của đại diện chính phủ, các tổ chức quốc tế, nhà nghiên cứu và chuyên gia đến từ nhiều quốc gia. Tại sự kiện, đại diện Việt Nam đã chia sẻ những bước tiến nổi bật trong thiết lập và vận hành cơ chế tài chính bền vững phục vụ công tác phòng, chống tác hại thuốc lá.
Cao Bằng: Phát hiện, bắt giữ 122.854 kg nguyên liệu thuốc lá không rõ nguồn gốc

Cao Bằng: Phát hiện, bắt giữ 122.854 kg nguyên liệu thuốc lá không rõ nguồn gốc

6 tháng đầu năm, các lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh Cao Bằng đã phát hiện, bắt giữ 122.854 kg nguyên liệu thuốc lá nhập lậu, không rõ nguồn gốc.
Giảm thuế giá trị gia tăng từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026

Giảm thuế giá trị gia tăng từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026

Chính phủ ban hành Nghị định số 174/2025/NĐ-CP ngày 30/6/2025 quy định chính sách giảm thuế GTGT theo Nghị quyết số 204/2025/QH15 ngày 17/6/2025 của Quốc hội. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026.
Người khai hải quan được khai bổ sung thông tin về chứng từ chứng nhận xuất xứ

Người khai hải quan được khai bổ sung thông tin về chứng từ chứng nhận xuất xứ

Theo quy định, người khai hải quan được khai bố sung thông tin về chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) trong trường hợp chưa khai thông tin hoặc khai chưa đúng C/O tại thời điểm làm thủ tục hải quan.
Hướng dẫn thực hiện phân loại mặt hàng bảng giá điện tử ESL

Hướng dẫn thực hiện phân loại mặt hàng bảng giá điện tử ESL

Trước vướng mắc của Công ty TNHH Opticon Việt Nam về việc phân loại mặt hàng bảng giá điện tử ESL, Cục Hải quan đã có hướng dẫn cụ thể.
Phải đạt ngưỡng kim ngạch tối thiểu, doanh nghiệp mới được hưởng chế độ ưu tiên

Phải đạt ngưỡng kim ngạch tối thiểu, doanh nghiệp mới được hưởng chế độ ưu tiên

Một trong những điểm nổi bật trong dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 08/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật Hải quan là phải đạt ngưỡng kim ngạch XNK tối thiểu mới được hưởng chế độ ưu tiên khi làm thủ tục hải quan...
Từ 1/7/2025, thống nhất lệ phí trước bạ 2% với xe máy trên toàn quốc

Từ 1/7/2025, thống nhất lệ phí trước bạ 2% với xe máy trên toàn quốc

Từ ngày 1/7/2025, mức thu lệ phí trước bạ đối với xe máy chính thức được áp dụng thống nhất trên toàn quốc là 2%. Trường hợp xe máy nộp lệ phí trước bạ từ lần thứ hai trở đi, mức thu sẽ là 1%.
Đề xuất khấu trừ thuế TNCN ngay thời điểm nhận cổ tức bằng chứng khoán

Đề xuất khấu trừ thuế TNCN ngay thời điểm nhận cổ tức bằng chứng khoán

Theo Bộ Tài chính, để hạn chế lợi dụng chính sách, kéo dài thời gian thực hiện nghĩa vụ khai và nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN), cần phải quy định rõ thời điểm khấu trừ, thời điểm khai thuế đối với thu nhập từ cổ tức, từ trả thưởng bằng chứng khoán.
Từ hôm nay (1/7/2025) nhiều chính sách thuế mới chính thức có hiệu lực

Từ hôm nay (1/7/2025) nhiều chính sách thuế mới chính thức có hiệu lực

Sàn thương mại điện tử (TMĐT) phải khấu trừ thuế, nộp thuế thay cho người bán; Bộ trưởng Bộ Tài chính được xóa nợ thuế từ 15 tỷ đồng trở lên; số định danh cá nhân thay thế mã số thuế cá nhân; giảm 2% thuế GTGT cho đến hết ngày 31/12/2026… là những chính sách nổi bật trong lĩnh vực thuế sẽ có hiệu lực kể từ hôm nay (1/7/2025).
Mặt hàng kính ô tô phù hợp phân loại nhóm 87.08

Mặt hàng kính ô tô phù hợp phân loại nhóm 87.08

Trước vướng mắc của Công ty TNHH Mercedes-Benz Việt Nam liên quan đến việc điều chỉnh mã HS áp cho các loại kính an toàn có khung; hoặc không có khung có gắn thiết bị sưởi hoặc các thiết bị điện hoặc điện tử khác sử dụng cho các loại xe thuộc Chương 87, Cục Hải quan đã có văn bản hướng dẫn.
Thuế GTGT hàng nhập trị giá thấp gửi qua dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh

Thuế GTGT hàng nhập trị giá thấp gửi qua dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh

Cục Hải quan vừa có công văn gửi các chi cục hải quan khu vực hướng dẫn việc áp dụng thuế GTGT đối với hàng hóa trị giá thấp gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh, bưu chính.
Hải quan khu vực IV hướng dẫn nội dung mới về thuế Giá trị gia tăng, thuế XNK

Hải quan khu vực IV hướng dẫn nội dung mới về thuế Giá trị gia tăng, thuế XNK

Ngày 28/6, Chi cục Hải quan khu vực IV có thư ngỏ thông báo một số nội dung mới của Luật thuế Giá trị gia tăng (GTGT) và Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu có hiệu lực thực hiện từ ngày 1/7/2025 để cộng đồng doanh nghiệp nắm rõ và thực hiện đúng quy định.
Áp dụng thuế GTGT đối với thiết bị điện tử gia dụng và chuyên dùng

Áp dụng thuế GTGT đối với thiết bị điện tử gia dụng và chuyên dùng

Trước vướng mắc trong việc thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với thiết bị điện tử gia dụng, thiết bị điện tử chuyên dùng, Cục Hải quan đã có văn bản hướng dẫn các chi cục hải quan khu vực và Công ty CP thiết bị TAT.
Thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng đến hết 31/12/2026

Thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng đến hết 31/12/2026

Cục Hải quan vừa có công văn gửi các chi cục hải quan khu vực triển khai thực hiện giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT) từ 1/7/2025 đến 31/12/2026.
Sử dụng tài khoản định danh của tổ chức trong giao dịch thuế điện tử từ 1/7/2025

Sử dụng tài khoản định danh của tổ chức trong giao dịch thuế điện tử từ 1/7/2025

Theo Cục Thuế, từ ngày 1/7/2025, số định danh cá nhân cấp theo Luật Căn cước sẽ sử dụng thay cho mã số thuế của cá nhân là người Việt Nam. Đồng thời, số định danh cá nhân của người đại diện hộ gia đình, đại diện hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh cũng được sử dụng thay cho mã số thuế của hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đó.
Xem thêm
cong-ty-co-phan-thuong-mai-va-dau-tu-dai-phuc
cong-ty-co-phan-dau-tu-va-phat-trien-lifetech

Tin mới

Khuyến nghị tích hợp truy xuất nguồn gốc trực tuyến trên nền tảng thương mại điện tử

Khuyến nghị tích hợp truy xuất nguồn gốc trực tuyến trên nền tảng thương mại điện tử

Truy xuất nguồn gốc trực tuyến trên nền tảng thương mại điện tử là xu thế tất yếu giúp minh bạch thị trường, giảm chi phí thương mại và tăng tính cạnh tranh.
Cơ cấu tổ chức mới của Bộ Tài chính từ ngày 1/7/2025

Cơ cấu tổ chức mới của Bộ Tài chính từ ngày 1/7/2025

Kể từ ngày 1/7/2025, khi cả nước chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính được sắp xếp gồm 34 đơn vị trực thuộc. Trong đó, có 29 tổ chức hành chính làm nhiệm vụ tham mưu, giúp Bộ trưởng thực hiện chức năng quản lý nhà nước; 4 đơn vị sự nghiệp công lập và 1 đơn vị có tính chất đặc thù.
Hơn 50.000 tờ khai hải quan trong ngày đầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Hơn 50.000 tờ khai hải quan trong ngày đầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Trong ngày đầu hoạt động theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (ngày 1/7/2025), toàn ngành Hải quan đã giải quyết thủ tục cho 50.300 tờ khai.
Giảm thuế giá trị gia tăng từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026

Giảm thuế giá trị gia tăng từ 1/7/2025 đến hết 31/12/2026

Giảm thuế GTGT đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10%, trừ nhóm hàng hóa, dịch vụ.
Hải quan khu vực XVI công bố quyết định bổ nhiệm lãnh đạo cấp phòng, đội

Hải quan khu vực XVI công bố quyết định bổ nhiệm lãnh đạo cấp phòng, đội

Lãnh đạo Chi cục Hải quan khu vực XVI đã trao quyết định điều động, bổ nhiệm cho 38 công chức giữ chức vụ lãnh đạo cấp phòng, đội và tương đương.
(INFORGRAPHICS) - Cơ cấu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế từ ngày 1/7/2025

(INFORGRAPHICS) - Cơ cấu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế từ ngày 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025, cơ cấu tố chức mới của cơ quan thuế bao gồm 34 Thuế tỉnh, thành phố; 350 Thuế cơ sở đồng bộ với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
(LONGFORM): Phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế: Tăng hiệu quả, giảm thủ tục vì người dân và doanh nghiệp

(LONGFORM): Phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế: Tăng hiệu quả, giảm thủ tục vì người dân và doanh nghiệp

Đó là khẳng định của ông Nguyễn Văn Được, Tổng Giám đốc Công ty TNHH kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín với phóng viên Tạp chí Kinh tế - Tài chính khi bàn về vấn đề phân cấp, phân quyền trong công tác quản lý thuế.
(INFOGRAPHICS): Kế hoạch hành động của Cục Thuế để phát triển kinh tế tư nhân

(INFOGRAPHICS): Kế hoạch hành động của Cục Thuế để phát triển kinh tế tư nhân

Triển khai thực hiện các Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, ngành Thuế đã xây dựng kế hoạch hành động để phát triển kinh tế tư nhân
(INFOGRAPHICS): Lưu ý khi làm thủ tục định danh điện tử cho doanh nghiệp, tổ chức

(INFOGRAPHICS): Lưu ý khi làm thủ tục định danh điện tử cho doanh nghiệp, tổ chức

Cơ quan thuế lưu ý một số nội dung nhằm tránh bị từ chối cấp tài khoản định danh điện tử tổ chức do dữ liệu không khớp với dữ liệu tại cơ quan thuế hoặc dữ liệu tại cơ quan đăng ký kinh doanh.
(INFOGRAPHICS): 7 chính sách thuế nổi bật có hiệu lực từ 1/7/2025

(INFOGRAPHICS): 7 chính sách thuế nổi bật có hiệu lực từ 1/7/2025

Từ 1/7, hệ thống chính sách thuế của Việt Nam sẽ bước vào một giai đoạn mới với hàng loạt quy định quan trọng có hiệu lực, tác động sâu rộng đến cả doanh nghiệp và người dân.
Phiên bản di động