Facebook Twitter youtube Tiktok

Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá

Trong bối cảnh Việt Nam đang hướng đến các chính sách tài khóa vì sự phát triển bền vững, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với thuốc lá là giải pháp được khuyến nghị mạnh mẽ nhằm giảm nhu cầu tiêu thụ, cải thiện sức khỏe cộng đồng, đồng thời tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt để giảm tiêu thụ thuốc lá Đại biểu Quốc hội đề nghị tăng mạnh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia, thuốc lá Mở rộng cơ sở tính thuế, tăng thuế TTĐB nhằm giảm tiêu dùng rượu, bia, thuốc lá
Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá
Tăng thuế với thuốc lá là giải pháp quan trọng để giảm tỷ lệ sử dụng. Ảnh: T.Nga.

Thuốc lá rẻ rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp

Ngày 23/4/2025, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam tổ chức Hội nghị tập huấn "Một số tác động của việc tăng thuế thuốc lá tới sức khỏe người dân và phản ứng của thị trường".

Thông tin tại hội nghị cho biết, mặc dù đã được chứng minh trong thực tế, chính sách thuế TTĐB là biện pháp hiệu quả nhất nhằm giảm sử dụng tiêu dùng thuốc lá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, kể từ năm 2008 đến 2019, Việt Nam mới chỉ có 3 lần tăng thuế thuốc lá, nhưng mức tăng mỗi lần chỉ có 5% trên giá xuất xưởng và khoảng cách giữa các lần tăng khá dài.

Dẫn chứng cho điều này, bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, năm 2006, Việt Nam tăng thuế từ mức 55% lên 65%, phải 8 năm sau đó, tức năm 2016, mới tiếp tục tăng lên 70% và đến năm 2019 mức thuế này là 75%. Tuy nhiên, đây là mức thuế tính trên giá xuất xưởng chứ không phải là giá bán lẻ.

Theo tính toán, việc tăng thuế từ 70% lên 75% giá xuất xưởng chỉ làm giá bán của 1 bao thuốc lá tăng 220 đồng. Nếu người bán lẻ có thể cùng tăng giá, thì sẽ làm giá 1 bao thuốc lá tăng lên khoảng 300 đồng, tương đương 3%. Trong khi trên thực tế lạm phát trung bình qua các năm ở mức 4% và thu nhập của người Việt Nam cũng tăng trung bình 5%.

Đặc biệt, các lần tăng thuế này là quá ít và chỉ có tác động giảm tiêu thụ vào năm tăng thuế, sau đó lại tăng trở lại. Cụ thể, trong lần tăng thuế 2006, mức tăng 10% (từ 55% lên 65%) chỉ làm giảm tiêu dùng trong năm tăng thuế và sau đó tiêu dùng tăng ngay trở lại (sản lượng tiêu thụ nội địa giảm từ 4.032 triệu bao năm 2005 xuống 3.451 triệu bao năm 2006 nhưng tăng trở lại 3.897 triệu bao năm 2007).

Trong lần tăng năm 2016, thuế thuốc lá mới được tăng tiếp với biên độ nhỏ hơn là 5%. Đến 2019 cũng tăng với mức tương tự là 5%. Tổng tiêu dùng thuốc lá giảm năm 2017, 2018, 2019 nhưng lại tăng trở lại vào các năm sau đó. “Việc tăng thuế có tác động nhưng còn rất ít tới tiêu dùng trong các năm đó”, bà Phạm Thị Hải nhấn mạnh.

Từ năm 2019 đến nay, Việt Nam đang áp dụng thuế suất thuế TTĐB theo tỷ lệ 75% trên giá xuất xưởng. Tỷ lệ thuế thuốc lá tính theo giá bán lẻ (bao gồm TTĐB và thuế giá trị gia tăng) chỉ chiếm 36%, thấp hơn nhiều so với trung bình của các quốc gia có thu nhập trung bình là 59%, và chỉ bằng 1/2 của hầu hết các nước ASEAN.

Giá một bao thuốc nhãn phổ biến nhất ở Việt Nam chỉ vào khoảng 0,9 USD/bao. Với mức giá này, giá thuốc lá ở Việt Nam đứng thứ 15/19 nước khu vực Tây Thái Bình Dương.

Kết quả điều tra giá bán lẻ thuốc lá điếu ở Việt Nam năm 2023 do trường Đại học Y tế Công cộng và Tổ chức HealthBridge công bố năm 2024 cho thấy, trên thị trường có tới 40 nhãn hiệu thuốc lá có giá bán lẻ dưới 10.000 đồng/bao 20 điếu, thậm chí có nhiều nhãn hiệu chỉ có mức giá 7.000 - 8.000 đồng/bao 20 điếu. Với mức giá thuốc lá bán lẻ thấp như vậy, thuốc lá rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp và người mới hút, kể cả trẻ em và trẻ vị thành niên.

"Đánh trực tiếp vào túi tiền" để người sử dùng dễ dàng bỏ

Tỷ lệ hút thuốc lá cao tại Việt Nam đang để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng về mặt sức khỏe, kinh tế và xã hội. Theo ước tính tại Việt Nam, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng/năm, gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia.

Trong khi thuốc lá là một trong nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong sớm, khoảng 85.500 ca tử vong/năm.

Khẳng định cùng với các biện pháp khác, tăng thuế thuốc lá là giải pháp hiệu quả nhất nhằm giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, bà Phan Thị Hải dẫn chứng tại Thái Lan, tác động của chính sách thuế đến giảm sử dụng thuốc lá chiếm đến 61%, trong khi cấm quảng cáo, tiếp thị chỉ chiếm 20%; truyền thông 7%, cảnh báo trên bao bì sản phẩm 4%.

Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá
Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế). Ảnh: TNga.

“Thuốc lá là sản phẩm gây nghiện, nếu không đánh trực tiếp vào túi tiền thì người sử dụng rất khó bỏ”, bà Phan Thị Hải khẳng định.

Dự thảo Luật Thuế TTĐB sửa đổi do Bộ Tài chính soạn thảo sẽ được Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XV tới đây. Theo đó, dự thảo đã đưa ra 2 phương án, trong đó phương án 1 giữ nguyên thuế suất 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối theo hướng từ năm 2026 mỗi bao thuốc lá sẽ phải chịu thêm thuế TTĐB tuyệt đối 2.000 đồng và tăng dần mỗi năm, đạt 10.000 đồng vào năm 2030.

Phương án 2, giữ nguyên thuế suất 75%, nhưng ngay từ năm 2026 sẽ áp dụng mức thuế tuyệt đối 5.000 đồng/bao. Mỗi năm sau sẽ tăng thêm 1.000 đồng/bao, đến năm 2030 đạt 10.000 đồng/bao.

Bộ Tài chính nghiêng về phương án 2 vì cho rằng, việc tăng thuế tuyệt đối ngay từ năm 2026 sẽ tạo sự chuyển biến rõ rệt trong giảm tiêu thụ thuốc lá.

Theo bà Phan Thị Hải , cả 2 phương án tại dự thảo do Bộ Tài chính đề xuất đều tốt hơn so với các đề xuất trước đây, và về mặt thực tiễn đã có những bước tiến đáng kể. Tuy nhiên, ở góc độ bảo vệ sức khỏe cộng đồng, vị này mong muốn mức thuế đối với thuốc lá cần cao hơn.

Ở góc độ kinh tế, chuyên gia Đào Thế Sơn cho rằng, thuế TTĐB đối với thuốc là nên được coi là một chính sách tài khoá hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hơn là ngược lại. Do đó, Việt Nam cần mạnh dạn tăng thuế TTĐB để có thể nâng cao chất lượng tăng trưởng và tăng trưởng bền vững. Mức tăng thuế từ mức 5000 đồng/bao từ 2026 (thuế tuyệt đối) và tăng dần lên 15000 đồng/bao vào năm 2030 giúp cân bằng ngân sách, phục vụ nhu cầu đầu tư phát triển và phát triển bền vững.

Ông Đào Thế Sơn nhấn mạnh, chậm tăng thuế TTĐB thuốc lá khiến ngân sách mất đi nguồn thu khoảng 8.000-9.0000 tỷ đồng/năm. Nguồn thu từ tăng thuế TTĐB thuốc lá có thể dùng cho cải thiện chương trình phát triển bền vững; hỗ trợ chi trợ cấp giáo dục, trợ cấp y tế cho hộ nghèo.

Bà Phan Thị Hải:

Cần bổ sung thuế tuyệt đối (để chuyển sang hệ thống thuế hỗn hợp) với mức đủ lớn; tăng thuế theo một lộ trình đều đặn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng thu nhập và dần hướng tới mức thuế tối ưu là chiếm 75% giá bán lẻ để góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.

Cụ thể, bổ sung mức thuế tuyệt đối với sản phẩm thuốc lá ở mức ít nhất 5.000 đồng/bao vào năm 2026 và tăng dần đạt 15.000 đồng/bao vào năm 2030, bên cạnh thuế tỷ lệ hiện tại.

Nga Phạm

Tin liên quan

Bài 3: Hàng trăm nghìn bao thuốc lá lậu trong “vỏ bọc” bồn cầu, ghế sofa

Bài 3: Hàng trăm nghìn bao thuốc lá lậu trong “vỏ bọc” bồn cầu, ghế sofa

Hòng qua mặt lực lượng chức năng, các đối tượng tìm cách buôn lậu hàng trăm nghìn bao thuốc lá bằng cách ngụy trang bằng "vỏ bọc" như: bồn cầu, ghế sofa, bàn cà phê…
Bài 2: Lật tẩy 2 vụ buôn lậu hơn 1 triệu bao thuốc lá giả nhãn hiệu

Bài 2: Lật tẩy 2 vụ buôn lậu hơn 1 triệu bao thuốc lá giả nhãn hiệu

Như đã thông tin trong bài 1, tình hình buôn lậu thuốc lá ở trong nước và khu vực vẫn đang có nhiều diễn biến phức tạp, với những thủ đoạn hết sức tinh vi. Mới đây, cơ quan Hải quan đã phối hợp với lực lượng Công an triệt phá 2 vụ buôn lậu “khủng” lên đến hơn 1 triệu bao thuốc lá giả nhãn hiệu.
Bài 1: Bắt giữ nhiều vụ buôn lậu thuốc lá, trị giá hơn 65 tỷ đồng

Bài 1: Bắt giữ nhiều vụ buôn lậu thuốc lá, trị giá hơn 65 tỷ đồng

Thực hiện cao điểm chống buôn lậu theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, cơ quan Hải quan đã chủ trì, phối hợp bắt giữ hàng loạt vụ việc buôn lậu, buôn bán hàng giả, vi phạm về sở hữu trí tuệ liên quan đến thuốc lá với tổng lượng tang vật lên đến 1,3 triệu bao, trị giá hơn 65 tỷ đồng.
Đơn giản hóa thủ tục hải quan thúc đẩy quá trình chuyển đổi số

Đơn giản hóa thủ tục hải quan thúc đẩy quá trình chuyển đổi số

Ngày 30/6/2025 Chính phủ ban hành Nghị định 167/2025/NĐ-CP (gọi tắt là Nghị định 167) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 08/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Hải quan với trọng tâm cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan. Mục tiêu thúc đẩy chuyển đổi số và tạo thuận lợi cho hoạt động XNK được kỳ vọng góp phần giảm chi phí, rút ngắn thời gian thông quan cho DN.
Hướng dẫn miễn, giảm tiền thuê đất khi chuyển nhượng tài sản gắn liền với đất

Hướng dẫn miễn, giảm tiền thuê đất khi chuyển nhượng tài sản gắn liền với đất

Cục Thuế vừa có văn bản trả lời Thuế thành phố Hà Nội về trường hợp chuyển nhượng tài sản gắn liền với đất trong thời gian đang được miễn, giảm tiền thuê đất theo chính sách xã hội hóa.
Chính sách “cởi trói” cho hoạt động xuất nhập khẩu tại chỗ

Chính sách “cởi trói” cho hoạt động xuất nhập khẩu tại chỗ

Những quy định mới liên quan đến hàng hóa XNK tại chỗ nêu tại Luật số 90/2025/QH15 được thông qua là những chính sách đột phá, tháo gỡ kịp thời điểm nghẽn về pháp luật, tạo thuận lợi cho DN hoạt động.
Cơ sở pháp lý cho việc xây dựng mô hình Hải quan thông minh, Hải quan số

Cơ sở pháp lý cho việc xây dựng mô hình Hải quan thông minh, Hải quan số

Nghị định 167/2025/NĐ-CP ngày 30/6/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 08/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan được xây dựng đã kịp thời thống nhất các nội dung trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Những quy định tại Nghị định 167/2025/NĐ-CP cũng tạo cơ sở pháp lý cho việc xây dựng mô hình Hải quan thông minh, Hải quan số và Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030.
Phân loại mặt hàng robot giao hàng

Phân loại mặt hàng robot giao hàng

Cục Hải quan vừa có công văn hướng dẫn Chi cục Hải quan khu vực III (trước đây là Cục Hải quan Hải Phòng) thực hiện phân loại mặt hàng robot giao hàng.
Hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu 1 tỷ đồng/năm được đề xuất áp dụng chế độ kế toán đơn giản

Hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu 1 tỷ đồng/năm được đề xuất áp dụng chế độ kế toán đơn giản

Tăng cường áp dụng hóa đơn điện tử, thay đổi chế độ kế toán theo hướng đơn giản; bỏ phương pháp khoán, chuyển sang tính thuế dựa trên dữ liệu số và khai thuế điện tử là điểm đáng chú ý tại dự thảo Luật Quản lý thuế (thay thế) vừa được Bộ Tài chính hoàn thiện trên cơ sở tổng hợp các ý kiến góp ý Bộ Tư pháp thẩm định.
Tàu thủy chở đến 12 người được miễn lệ phí trước bạ

Tàu thủy chở đến 12 người được miễn lệ phí trước bạ

Theo đó, Cục Thuế thành phố Hồ Chí Minh (nay là Thuế thành phố Hồ Chí Minh) đã có Tờ trình số 39/TTr-CTTPHCM ngày 14/8/2024 liên quan đến việc xác định lệ phí trước bạ đối với phương tiện thủy nội địa của Công ty TNHH Đầu tư và Dịch vụ Du lịch Phúc Long.
Chính sách thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng sợi

Chính sách thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng sợi

Trước đề nghị của Công ty TNHH Chori Việt Nam hướng dẫn về thuế GTGT đối với mặt hàng sợi, Cục Hải quan đã có trả lời và hướng dẫn cụ thể.
Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt Việt Nam-Lào giai đoạn 2025-2030

Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt Việt Nam-Lào giai đoạn 2025-2030

Để thực hiện Hiệp định Thương mại giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào giai đoạn 2025-2030, Chính phủ đã ban hành Nghị định 206/2025/NĐ-CP về Biểu thuế NK ưu đãi đặc biệt của Việt Nam.
Cách xác định giá đất được trừ để tính thuế GTGT theo quy định mới nhất

Cách xác định giá đất được trừ để tính thuế GTGT theo quy định mới nhất

Theo văn bản của Thuế tỉnh Hưng Yên gửi Công ty TNHH phát triển bất động sản Lighthouse 1 về cách tính giá đất được trừ để tính thuế GTGT, cơ quan thuế đề nghị doanh nghiệp căn cứ vào các nghị định liên quan, trong đó có Nghị định 181/2025/NĐ-CP hướng dẫn Luật Thuế GTGT có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.
Xử lý tiền thuế giá trị gia tăng nộp thừa

Xử lý tiền thuế giá trị gia tăng nộp thừa

Trước vướng mắc của Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh (nay là Chi cục Hải quan khu vực II) liên quan đến việc xử lý tiền thuế GTGT nộp thừa, Cục Hải quan đã có hướng dẫn cụ thể.
Ghi nhãn trên bao bì điều thô nhập khẩu từ châu Phi

Ghi nhãn trên bao bì điều thô nhập khẩu từ châu Phi

Hiệp hội Điều Việt Nam và Hội Điều Bình Phước nêu vướng mắc liên quan đến việc NK điều thô từ châu Phi nhưng sử dụng bao bì cũ từ các nước khác, Cục Hải quan đã có phản hồi và hướng dẫn cụ thể.
Hướng dẫn truyền mã miễn giảm trên hệ thống VNACCS

Hướng dẫn truyền mã miễn giảm trên hệ thống VNACCS

Cục Hải quan vừa có văn bản hướng dẫn Công ty TNHH Matsuo Industries Việt Nam thực hiện thủ tục khai báo truyền mã miễn giảm trên hệ thống VNACCS.
Xem thêm
cong-ty-co-phan-thuong-mai-va-dau-tu-dai-phuc
cong-ty-co-phan-dau-tu-va-phat-trien-lifetech

Tin mới

Thu nội địa trên địa bàn Quảng Ninh đạt 21.056 tỷ đồng

Thu nội địa trên địa bàn Quảng Ninh đạt 21.056 tỷ đồng

Thu ngân sách trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh hiện đạt 21.056 tỷ đồng, bằng 56% dự toán, bằng 108% so với cùng kỳ.
Cuộc đua giành thị phần gay gắt, hơn 80.000 gian hàng đã "bốc hơi" khỏi sàn

Cuộc đua giành thị phần gay gắt, hơn 80.000 gian hàng đã "bốc hơi" khỏi sàn

Theo Metric.vn, so với cùng kỳ năm 2024, có hơn 80.000 gian hàng trên sàn TMĐT đã không còn hoạt động hoặc không phát sinh đơn hàng trong 6 tháng đầu năm 2025.
Hướng dẫn sử dụng biên lai điện tử trong thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp

Hướng dẫn sử dụng biên lai điện tử trong thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp

Cục Thuế vừa có hướng dẫn việc sử dụng biên lai điện tử để thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp theo đề nghị.
Thị trường bất động sản thương mại bán lẻ duy trì đà tăng trưởng

Thị trường bất động sản thương mại bán lẻ duy trì đà tăng trưởng

Thị trường bất động sản thương mại bán lẻ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng trong nửa đầu năm 2025.
Hải quan khu vực III tổ chức các hoạt động tri ân trên đất thiêng Quảng Trị

Hải quan khu vực III tổ chức các hoạt động tri ân trên đất thiêng Quảng Trị

Chi cục Hải quan khu vực III đã trao tặng Ban Quản lý di tích đặc biệt Thành cổ Quảng Trị bộ âm-ly, loa ngoài trời, tổng trị giá khoảng 100 triệu đồng.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức của Thuế tỉnh Phú Thọ.
(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII

(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII

Các thông tin liên quan của Chi cục Hải quan khu vực VII.
(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng

(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng

Từ ngày 1/7/2025, ngành Thuế đã ổn định về tổ chức bộ máy, nhân sự của Thuế tỉnh, thành phố để hoạt động thông suốt theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu
(INFOGRAPHICS): Thông tin nhân sự lãnh đạo và trưởng các đơn vị thuộc Cục Thuế

(INFOGRAPHICS): Thông tin nhân sự lãnh đạo và trưởng các đơn vị thuộc Cục Thuế

Từ 1/3, Tổng cục Thuế đã được tổ chức lại thành Cục Thuế hiện nay, trong đó khối cơ quan Cục Thuế đã giảm từ 17 đầu mối xuống còn 12 đầu mối
Phiên bản di động