Facebook Twitter youtube Tiktok

Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá

Trong bối cảnh Việt Nam đang hướng đến các chính sách tài khóa vì sự phát triển bền vững, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với thuốc lá là giải pháp được khuyến nghị mạnh mẽ nhằm giảm nhu cầu tiêu thụ, cải thiện sức khỏe cộng đồng, đồng thời tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt để giảm tiêu thụ thuốc lá Đại biểu Quốc hội đề nghị tăng mạnh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia, thuốc lá Mở rộng cơ sở tính thuế, tăng thuế TTĐB nhằm giảm tiêu dùng rượu, bia, thuốc lá
Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá
Tăng thuế với thuốc lá là giải pháp quan trọng để giảm tỷ lệ sử dụng. Ảnh: T.Nga.

Thuốc lá rẻ rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp

Ngày 23/4/2025, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam tổ chức Hội nghị tập huấn "Một số tác động của việc tăng thuế thuốc lá tới sức khỏe người dân và phản ứng của thị trường".

Thông tin tại hội nghị cho biết, mặc dù đã được chứng minh trong thực tế, chính sách thuế TTĐB là biện pháp hiệu quả nhất nhằm giảm sử dụng tiêu dùng thuốc lá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, kể từ năm 2008 đến 2019, Việt Nam mới chỉ có 3 lần tăng thuế thuốc lá, nhưng mức tăng mỗi lần chỉ có 5% trên giá xuất xưởng và khoảng cách giữa các lần tăng khá dài.

Dẫn chứng cho điều này, bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, năm 2006, Việt Nam tăng thuế từ mức 55% lên 65%, phải 8 năm sau đó, tức năm 2016, mới tiếp tục tăng lên 70% và đến năm 2019 mức thuế này là 75%. Tuy nhiên, đây là mức thuế tính trên giá xuất xưởng chứ không phải là giá bán lẻ.

Theo tính toán, việc tăng thuế từ 70% lên 75% giá xuất xưởng chỉ làm giá bán của 1 bao thuốc lá tăng 220 đồng. Nếu người bán lẻ có thể cùng tăng giá, thì sẽ làm giá 1 bao thuốc lá tăng lên khoảng 300 đồng, tương đương 3%. Trong khi trên thực tế lạm phát trung bình qua các năm ở mức 4% và thu nhập của người Việt Nam cũng tăng trung bình 5%.

Đặc biệt, các lần tăng thuế này là quá ít và chỉ có tác động giảm tiêu thụ vào năm tăng thuế, sau đó lại tăng trở lại. Cụ thể, trong lần tăng thuế 2006, mức tăng 10% (từ 55% lên 65%) chỉ làm giảm tiêu dùng trong năm tăng thuế và sau đó tiêu dùng tăng ngay trở lại (sản lượng tiêu thụ nội địa giảm từ 4.032 triệu bao năm 2005 xuống 3.451 triệu bao năm 2006 nhưng tăng trở lại 3.897 triệu bao năm 2007).

Trong lần tăng năm 2016, thuế thuốc lá mới được tăng tiếp với biên độ nhỏ hơn là 5%. Đến 2019 cũng tăng với mức tương tự là 5%. Tổng tiêu dùng thuốc lá giảm năm 2017, 2018, 2019 nhưng lại tăng trở lại vào các năm sau đó. “Việc tăng thuế có tác động nhưng còn rất ít tới tiêu dùng trong các năm đó”, bà Phạm Thị Hải nhấn mạnh.

Từ năm 2019 đến nay, Việt Nam đang áp dụng thuế suất thuế TTĐB theo tỷ lệ 75% trên giá xuất xưởng. Tỷ lệ thuế thuốc lá tính theo giá bán lẻ (bao gồm TTĐB và thuế giá trị gia tăng) chỉ chiếm 36%, thấp hơn nhiều so với trung bình của các quốc gia có thu nhập trung bình là 59%, và chỉ bằng 1/2 của hầu hết các nước ASEAN.

Giá một bao thuốc nhãn phổ biến nhất ở Việt Nam chỉ vào khoảng 0,9 USD/bao. Với mức giá này, giá thuốc lá ở Việt Nam đứng thứ 15/19 nước khu vực Tây Thái Bình Dương.

Kết quả điều tra giá bán lẻ thuốc lá điếu ở Việt Nam năm 2023 do trường Đại học Y tế Công cộng và Tổ chức HealthBridge công bố năm 2024 cho thấy, trên thị trường có tới 40 nhãn hiệu thuốc lá có giá bán lẻ dưới 10.000 đồng/bao 20 điếu, thậm chí có nhiều nhãn hiệu chỉ có mức giá 7.000 - 8.000 đồng/bao 20 điếu. Với mức giá thuốc lá bán lẻ thấp như vậy, thuốc lá rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp và người mới hút, kể cả trẻ em và trẻ vị thành niên.

"Đánh trực tiếp vào túi tiền" để người sử dùng dễ dàng bỏ

Tỷ lệ hút thuốc lá cao tại Việt Nam đang để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng về mặt sức khỏe, kinh tế và xã hội. Theo ước tính tại Việt Nam, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng/năm, gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia.

Trong khi thuốc lá là một trong nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong sớm, khoảng 85.500 ca tử vong/năm.

Khẳng định cùng với các biện pháp khác, tăng thuế thuốc lá là giải pháp hiệu quả nhất nhằm giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, bà Phan Thị Hải dẫn chứng tại Thái Lan, tác động của chính sách thuế đến giảm sử dụng thuốc lá chiếm đến 61%, trong khi cấm quảng cáo, tiếp thị chỉ chiếm 20%; truyền thông 7%, cảnh báo trên bao bì sản phẩm 4%.

Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá
Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế). Ảnh: TNga.

“Thuốc lá là sản phẩm gây nghiện, nếu không đánh trực tiếp vào túi tiền thì người sử dụng rất khó bỏ”, bà Phan Thị Hải khẳng định.

Dự thảo Luật Thuế TTĐB sửa đổi do Bộ Tài chính soạn thảo sẽ được Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XV tới đây. Theo đó, dự thảo đã đưa ra 2 phương án, trong đó phương án 1 giữ nguyên thuế suất 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối theo hướng từ năm 2026 mỗi bao thuốc lá sẽ phải chịu thêm thuế TTĐB tuyệt đối 2.000 đồng và tăng dần mỗi năm, đạt 10.000 đồng vào năm 2030.

Phương án 2, giữ nguyên thuế suất 75%, nhưng ngay từ năm 2026 sẽ áp dụng mức thuế tuyệt đối 5.000 đồng/bao. Mỗi năm sau sẽ tăng thêm 1.000 đồng/bao, đến năm 2030 đạt 10.000 đồng/bao.

Bộ Tài chính nghiêng về phương án 2 vì cho rằng, việc tăng thuế tuyệt đối ngay từ năm 2026 sẽ tạo sự chuyển biến rõ rệt trong giảm tiêu thụ thuốc lá.

Theo bà Phan Thị Hải , cả 2 phương án tại dự thảo do Bộ Tài chính đề xuất đều tốt hơn so với các đề xuất trước đây, và về mặt thực tiễn đã có những bước tiến đáng kể. Tuy nhiên, ở góc độ bảo vệ sức khỏe cộng đồng, vị này mong muốn mức thuế đối với thuốc lá cần cao hơn.

Ở góc độ kinh tế, chuyên gia Đào Thế Sơn cho rằng, thuế TTĐB đối với thuốc là nên được coi là một chính sách tài khoá hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hơn là ngược lại. Do đó, Việt Nam cần mạnh dạn tăng thuế TTĐB để có thể nâng cao chất lượng tăng trưởng và tăng trưởng bền vững. Mức tăng thuế từ mức 5000 đồng/bao từ 2026 (thuế tuyệt đối) và tăng dần lên 15000 đồng/bao vào năm 2030 giúp cân bằng ngân sách, phục vụ nhu cầu đầu tư phát triển và phát triển bền vững.

Ông Đào Thế Sơn nhấn mạnh, chậm tăng thuế TTĐB thuốc lá khiến ngân sách mất đi nguồn thu khoảng 8.000-9.0000 tỷ đồng/năm. Nguồn thu từ tăng thuế TTĐB thuốc lá có thể dùng cho cải thiện chương trình phát triển bền vững; hỗ trợ chi trợ cấp giáo dục, trợ cấp y tế cho hộ nghèo.

Bà Phan Thị Hải:

Cần bổ sung thuế tuyệt đối (để chuyển sang hệ thống thuế hỗn hợp) với mức đủ lớn; tăng thuế theo một lộ trình đều đặn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng thu nhập và dần hướng tới mức thuế tối ưu là chiếm 75% giá bán lẻ để góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.

Cụ thể, bổ sung mức thuế tuyệt đối với sản phẩm thuốc lá ở mức ít nhất 5.000 đồng/bao vào năm 2026 và tăng dần đạt 15.000 đồng/bao vào năm 2030, bên cạnh thuế tỷ lệ hiện tại.

Nga Phạm

Tin liên quan

Việt Nam chia sẻ mô hình tài chính bền vững trong phòng, chống tác hại thuốc lá

Việt Nam chia sẻ mô hình tài chính bền vững trong phòng, chống tác hại thuốc lá

Từ ngày 23–25/6/2025, Hội nghị Thế giới về kiểm soát thuốc lá được tổ chức tại Dublin (Ireland) với sự tham dự của đại diện chính phủ, các tổ chức quốc tế, nhà nghiên cứu và chuyên gia đến từ nhiều quốc gia. Tại sự kiện, đại diện Việt Nam đã chia sẻ những bước tiến nổi bật trong thiết lập và vận hành cơ chế tài chính bền vững phục vụ công tác phòng, chống tác hại thuốc lá.
Cao Bằng: Phát hiện, bắt giữ 122.854 kg nguyên liệu thuốc lá không rõ nguồn gốc

Cao Bằng: Phát hiện, bắt giữ 122.854 kg nguyên liệu thuốc lá không rõ nguồn gốc

6 tháng đầu năm, các lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh Cao Bằng đã phát hiện, bắt giữ 122.854 kg nguyên liệu thuốc lá nhập lậu, không rõ nguồn gốc.
Những lưu ý mới về sử dụng tem điện tử rượu, thuốc lá

Những lưu ý mới về sử dụng tem điện tử rượu, thuốc lá

Triển khai Thông tư số 31/2025/TT-BTC của Bộ Tài chính về in, phát hành, quản lý và sử dụng tem điện tử rượu và tem điện tử thuốc lá, vừa qua, Cục Hải quan lưu ý Chi cục Hải quan các khu vực nhiều điểm mới.
Hải quan khu vực V giải đáp vướng mắc cho doanh nghiệp chế xuất

Hải quan khu vực V giải đáp vướng mắc cho doanh nghiệp chế xuất

Trong phiên đối thoại với hơn 200 doanh nghiệp xuất nhập khẩu mới đây, Chi cục Hải quan khu vực V đã tiếp thu giải đáp nhiều vướng mắc liên quan đến doanh nghiệp chế xuất.
Sổ tay nghiệp vụ xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan

Sổ tay nghiệp vụ xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan

Cục Hải quan vừa ban hành Sổ tay nghiệp vụ xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan. Theo đó, Sổ tay nghiệp vụ xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan gồm 3 phần hướng dẫn cụ thể từ xác định hành vi vi phạm, lập biên bản vi phạm hành chính, nghiên cứu, đề xuất xử phạt đến soạn thảo quyết định xử phạt
Hướng dẫn xác định chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp

Hướng dẫn xác định chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp

Chi cục Thuế khu vực IV có văn bản trả lời Công ty TNHH Chen Tai (Nam Định) về việc xác định chính sách thuế TNDN.
Số thuế GTGT được hoàn tối đa bằng 10% doanh thu xuất khẩu

Số thuế GTGT được hoàn tối đa bằng 10% doanh thu xuất khẩu

Cục Thuế vừa có văn bản trả lời Công ty Cổ phần Quốc tế Khoáng chất Công nghiệp Việt Nam liên quan đến chính sách thuế GTGT đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu. Trong đó, cơ quan thuế nhấn mạnh, số thuế GTGT được hoàn đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu không vượt quá 10% doanh thu xuất khẩu.
Bãi bỏ quy định đối với hàng hóa xuất nhập khẩu trong bối cảnh dịch Covid-19

Bãi bỏ quy định đối với hàng hóa xuất nhập khẩu trong bối cảnh dịch Covid-19

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư 47/2025/TT-BTC bãi bỏ các thông tư quy định về thủ tục hải quan đối với hàng hóa XNK của Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành trong bối cảnh dịch Covid-19.
Hướng dẫn xác định hàng hóa là thiết bị điện chuyên dùng về công nghệ thông tin

Hướng dẫn xác định hàng hóa là thiết bị điện chuyên dùng về công nghệ thông tin

Cục Hải quan vừa nhận được công văn trả lời của Cục Công nghiệp công nghệ thông tin (Bộ Khoa học và Công nghệ) để có cơ sở hướng dẫn DN khai báo và xác định hàng hóa đối thiết bị điện tử chuyên dùng và thiết bị điện tử gia dụng theo pháp luật về công nghệ thông tin (CNTT).
Có thể ủy quyền cho UBND xã quyết định miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp

Có thể ủy quyền cho UBND xã quyết định miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp

Đây là một trong những nội dung đáng chú ý tại Thông tư số 40/2025/TT-BTC của Bộ Tài chính sửa đổi, bổ sung một số điều của các thông tư thuộc lĩnh vực quản lý thuế để phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Gỡ khó cho doanh nghiệp để phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo

Gỡ khó cho doanh nghiệp để phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý với dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 134/2016/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị định 18/2021/NĐ-CP của Chính phủ.
Lập hóa đơn không đúng thời điểm có thể bị phạt tới 100 triệu đồng

Lập hóa đơn không đúng thời điểm có thể bị phạt tới 100 triệu đồng

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý đối với dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 125/2020/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế và hóa đơn. Một trong những nội dung đáng chú ý là đề xuất mức phạt tiền tới 100 triệu đồng đối với hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm theo quy định của pháp luật từ 100 số hóa đơn trở lên.
Thuế giá trị gia tăng cát vệ sinh cho mèo

Thuế giá trị gia tăng cát vệ sinh cho mèo

Cục Hải quan vừa có công văn trả lời Công ty TNHH Thương mại thú y Tân Tiến liên quan đến đề nghị xác định mức thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với mặt hàng cát vệ sinh cho mèo.
Kê khai, nộp thuế thay cho nhà thầu đối với dịch vụ theo hợp đồng

Kê khai, nộp thuế thay cho nhà thầu đối với dịch vụ theo hợp đồng

Chi cục Thuế khu vực IV có văn bản trả lời Công ty TNHH Youngmin Hi-Tech Vina về nghĩa vụ thuế nhà thầu đối với hợp đồng mua máy móc từ nhà cung cấp nước ngoài.
Tích hợp phần mềm bán hàng, lập và nộp tờ khai ngay trên phần mềm HĐĐT từ máy tính tiền

Tích hợp phần mềm bán hàng, lập và nộp tờ khai ngay trên phần mềm HĐĐT từ máy tính tiền

Trao đổi với Tạp chí Kinh tế – Tài chính, bà Phạm Thị Minh Hiền, Phó Trưởng ban Chính sách và Thuế quốc tế (Cục Thuế), cho biết, cơ quan thuế tổ chức làm việc với các nhà cung cấp giải pháp hóa đơn điện tử (HĐĐT) nghiên cứu giải pháp tích hợp phần mềm bán hàng, lập và nộp tờ khai ngay trên phần mềm HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền, hướng tới mục tiêu hỗ trợ hộ kinh doanh thực hiện nghĩa vụ thuế thuận lợi, minh bạch hơn.
Xem xét miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất không thuộc trách nhiệm cơ quan thuế

Xem xét miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất không thuộc trách nhiệm cơ quan thuế

Cục Thuế vừa có văn bản trả lời Chi cục Thuế khu vực XI về vướng mắc khi thực hiện các quy định tại Luật Đất đai năm 2024, Nghị định số 103/2024/NĐ-CP về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.
Xem thêm
cong-ty-co-phan-thuong-mai-va-dau-tu-dai-phuc
cong-ty-co-phan-dau-tu-va-phat-trien-lifetech

Tin mới

Nâng cao trải nghiệm thanh toán số và thúc đẩy minh bạch hóa thị trường

Nâng cao trải nghiệm thanh toán số và thúc đẩy minh bạch hóa thị trường

Nửa đầu năm 2025, thị trường thanh toán Việt Nam vẫn ghi nhận sự lan tỏa của thanh toán không dùng tiền mặt ở cả hai khối công - tư
Hải quan khu vực V giải đáp vướng mắc cho doanh nghiệp chế xuất

Hải quan khu vực V giải đáp vướng mắc cho doanh nghiệp chế xuất

Chi cục Hải quan khu vực V quản lý hải quan trên địa bàn 5 tỉnh: Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Nguyên, Tuyên Quang và Bắc Kạn, với hơn 7.000 doanh nghiệp tham gia làm thủ tục hải quan.
Đến năm 2030, Nghệ An sẽ có 9 khu bến cảng

Đến năm 2030, Nghệ An sẽ có 9 khu bến cảng

Theo định hướng đã được Chính phủ phê duyệt, đến năm 2030, tỉnh Nghệ An sẽ có 9 khu bến cảng, gần 30 cầu cảng.
Đến giữa tháng 6, xuất nhập khẩu đạt hơn 390 tỷ USD

Đến giữa tháng 6, xuất nhập khẩu đạt hơn 390 tỷ USD

Kết quả đạt được trong nửa đầu tháng 6/2025 đã đưa tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước từ đầu năm đến hết ngày 15/6/2025 đạt 390,91 tỷ USD.
Sổ tay nghiệp vụ xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan

Sổ tay nghiệp vụ xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan

Sổ tay gồm 3 phần hướng dẫn cụ thể từ xác định hành vi vi phạm, lập biên bản vi phạm hành chính, nghiên cứu, đề xuất xử phạt đến soạn thảo quyết định xử phạt
(INFOGRAPHICS) Lộ trình chuyển đổi toàn diện cho hộ, cá nhân kinh doanh

(INFOGRAPHICS) Lộ trình chuyển đổi toàn diện cho hộ, cá nhân kinh doanh

Từ năm 2026, chính sách thuế được định hướng phân loại hộ và cá nhân kinh doanh thành 4 nhóm dựa trên mức doanh thu để áp dụng các phương pháp quản lý phù hợp.
LONGFORM: Chuyển đổi số và cải cách thuế, góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng

LONGFORM: Chuyển đổi số và cải cách thuế, góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng

Thời gian qua, cơ quan thuế các cấp đã chú trọng rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số trong tất cả các khâu quản lý thuế.
Tỷ lệ khấu trừ thuế của hộ, cá nhân kinh doanh online

Tỷ lệ khấu trừ thuế của hộ, cá nhân kinh doanh online

Theo quy định tại Nghị định 117/2025/NĐ-CP, kể từ ngày 1/7/2025, sàn TMĐT có có trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế thay cho hộ, cá nhân kinh doanh.
(INFOGRAPHICS): Tín hiệu tích cực trong thu hút FDI tại Việt Nam 5 tháng đầu năm 2025

(INFOGRAPHICS): Tín hiệu tích cực trong thu hút FDI tại Việt Nam 5 tháng đầu năm 2025

Theo báo cáo từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính), thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm 2025 ghi nhận những tín hiệu tích cực.
(INFOGRAPHICS): Điểm nhấn trong công tác thu ngân sách 5 tháng đầu năm

(INFOGRAPHICS): Điểm nhấn trong công tác thu ngân sách 5 tháng đầu năm

Theo báo cáo của Cục Thuế (Bộ Tài chính), tổng thu NSNN lũy kế 5 tháng đầu năm 2025 đạt 1.006.245 tỷ đồng, bằng 58,5% dự toán, tăng 28,6% so với cùng kỳ.
Phiên bản di động