Facebook Twitter youtube Tiktok

Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá

Trong bối cảnh Việt Nam đang hướng đến các chính sách tài khóa vì sự phát triển bền vững, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với thuốc lá là giải pháp được khuyến nghị mạnh mẽ nhằm giảm nhu cầu tiêu thụ, cải thiện sức khỏe cộng đồng, đồng thời tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt để giảm tiêu thụ thuốc lá Đại biểu Quốc hội đề nghị tăng mạnh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia, thuốc lá Mở rộng cơ sở tính thuế, tăng thuế TTĐB nhằm giảm tiêu dùng rượu, bia, thuốc lá
Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá
Tăng thuế với thuốc lá là giải pháp quan trọng để giảm tỷ lệ sử dụng. Ảnh: T.Nga.

Thuốc lá rẻ rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp

Ngày 23/4/2025, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam tổ chức Hội nghị tập huấn "Một số tác động của việc tăng thuế thuốc lá tới sức khỏe người dân và phản ứng của thị trường".

Thông tin tại hội nghị cho biết, mặc dù đã được chứng minh trong thực tế, chính sách thuế TTĐB là biện pháp hiệu quả nhất nhằm giảm sử dụng tiêu dùng thuốc lá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, kể từ năm 2008 đến 2019, Việt Nam mới chỉ có 3 lần tăng thuế thuốc lá, nhưng mức tăng mỗi lần chỉ có 5% trên giá xuất xưởng và khoảng cách giữa các lần tăng khá dài.

Dẫn chứng cho điều này, bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, năm 2006, Việt Nam tăng thuế từ mức 55% lên 65%, phải 8 năm sau đó, tức năm 2016, mới tiếp tục tăng lên 70% và đến năm 2019 mức thuế này là 75%. Tuy nhiên, đây là mức thuế tính trên giá xuất xưởng chứ không phải là giá bán lẻ.

Theo tính toán, việc tăng thuế từ 70% lên 75% giá xuất xưởng chỉ làm giá bán của 1 bao thuốc lá tăng 220 đồng. Nếu người bán lẻ có thể cùng tăng giá, thì sẽ làm giá 1 bao thuốc lá tăng lên khoảng 300 đồng, tương đương 3%. Trong khi trên thực tế lạm phát trung bình qua các năm ở mức 4% và thu nhập của người Việt Nam cũng tăng trung bình 5%.

Đặc biệt, các lần tăng thuế này là quá ít và chỉ có tác động giảm tiêu thụ vào năm tăng thuế, sau đó lại tăng trở lại. Cụ thể, trong lần tăng thuế 2006, mức tăng 10% (từ 55% lên 65%) chỉ làm giảm tiêu dùng trong năm tăng thuế và sau đó tiêu dùng tăng ngay trở lại (sản lượng tiêu thụ nội địa giảm từ 4.032 triệu bao năm 2005 xuống 3.451 triệu bao năm 2006 nhưng tăng trở lại 3.897 triệu bao năm 2007).

Trong lần tăng năm 2016, thuế thuốc lá mới được tăng tiếp với biên độ nhỏ hơn là 5%. Đến 2019 cũng tăng với mức tương tự là 5%. Tổng tiêu dùng thuốc lá giảm năm 2017, 2018, 2019 nhưng lại tăng trở lại vào các năm sau đó. “Việc tăng thuế có tác động nhưng còn rất ít tới tiêu dùng trong các năm đó”, bà Phạm Thị Hải nhấn mạnh.

Từ năm 2019 đến nay, Việt Nam đang áp dụng thuế suất thuế TTĐB theo tỷ lệ 75% trên giá xuất xưởng. Tỷ lệ thuế thuốc lá tính theo giá bán lẻ (bao gồm TTĐB và thuế giá trị gia tăng) chỉ chiếm 36%, thấp hơn nhiều so với trung bình của các quốc gia có thu nhập trung bình là 59%, và chỉ bằng 1/2 của hầu hết các nước ASEAN.

Giá một bao thuốc nhãn phổ biến nhất ở Việt Nam chỉ vào khoảng 0,9 USD/bao. Với mức giá này, giá thuốc lá ở Việt Nam đứng thứ 15/19 nước khu vực Tây Thái Bình Dương.

Kết quả điều tra giá bán lẻ thuốc lá điếu ở Việt Nam năm 2023 do trường Đại học Y tế Công cộng và Tổ chức HealthBridge công bố năm 2024 cho thấy, trên thị trường có tới 40 nhãn hiệu thuốc lá có giá bán lẻ dưới 10.000 đồng/bao 20 điếu, thậm chí có nhiều nhãn hiệu chỉ có mức giá 7.000 - 8.000 đồng/bao 20 điếu. Với mức giá thuốc lá bán lẻ thấp như vậy, thuốc lá rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp và người mới hút, kể cả trẻ em và trẻ vị thành niên.

"Đánh trực tiếp vào túi tiền" để người sử dùng dễ dàng bỏ

Tỷ lệ hút thuốc lá cao tại Việt Nam đang để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng về mặt sức khỏe, kinh tế và xã hội. Theo ước tính tại Việt Nam, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng/năm, gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia.

Trong khi thuốc lá là một trong nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong sớm, khoảng 85.500 ca tử vong/năm.

Khẳng định cùng với các biện pháp khác, tăng thuế thuốc lá là giải pháp hiệu quả nhất nhằm giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, bà Phan Thị Hải dẫn chứng tại Thái Lan, tác động của chính sách thuế đến giảm sử dụng thuốc lá chiếm đến 61%, trong khi cấm quảng cáo, tiếp thị chỉ chiếm 20%; truyền thông 7%, cảnh báo trên bao bì sản phẩm 4%.

Tăng thuế - biện pháp hiệu quả nhất để giảm tiêu dùng thuốc lá
Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế). Ảnh: TNga.

“Thuốc lá là sản phẩm gây nghiện, nếu không đánh trực tiếp vào túi tiền thì người sử dụng rất khó bỏ”, bà Phan Thị Hải khẳng định.

Dự thảo Luật Thuế TTĐB sửa đổi do Bộ Tài chính soạn thảo sẽ được Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XV tới đây. Theo đó, dự thảo đã đưa ra 2 phương án, trong đó phương án 1 giữ nguyên thuế suất 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối theo hướng từ năm 2026 mỗi bao thuốc lá sẽ phải chịu thêm thuế TTĐB tuyệt đối 2.000 đồng và tăng dần mỗi năm, đạt 10.000 đồng vào năm 2030.

Phương án 2, giữ nguyên thuế suất 75%, nhưng ngay từ năm 2026 sẽ áp dụng mức thuế tuyệt đối 5.000 đồng/bao. Mỗi năm sau sẽ tăng thêm 1.000 đồng/bao, đến năm 2030 đạt 10.000 đồng/bao.

Bộ Tài chính nghiêng về phương án 2 vì cho rằng, việc tăng thuế tuyệt đối ngay từ năm 2026 sẽ tạo sự chuyển biến rõ rệt trong giảm tiêu thụ thuốc lá.

Theo bà Phan Thị Hải , cả 2 phương án tại dự thảo do Bộ Tài chính đề xuất đều tốt hơn so với các đề xuất trước đây, và về mặt thực tiễn đã có những bước tiến đáng kể. Tuy nhiên, ở góc độ bảo vệ sức khỏe cộng đồng, vị này mong muốn mức thuế đối với thuốc lá cần cao hơn.

Ở góc độ kinh tế, chuyên gia Đào Thế Sơn cho rằng, thuế TTĐB đối với thuốc là nên được coi là một chính sách tài khoá hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hơn là ngược lại. Do đó, Việt Nam cần mạnh dạn tăng thuế TTĐB để có thể nâng cao chất lượng tăng trưởng và tăng trưởng bền vững. Mức tăng thuế từ mức 5000 đồng/bao từ 2026 (thuế tuyệt đối) và tăng dần lên 15000 đồng/bao vào năm 2030 giúp cân bằng ngân sách, phục vụ nhu cầu đầu tư phát triển và phát triển bền vững.

Ông Đào Thế Sơn nhấn mạnh, chậm tăng thuế TTĐB thuốc lá khiến ngân sách mất đi nguồn thu khoảng 8.000-9.0000 tỷ đồng/năm. Nguồn thu từ tăng thuế TTĐB thuốc lá có thể dùng cho cải thiện chương trình phát triển bền vững; hỗ trợ chi trợ cấp giáo dục, trợ cấp y tế cho hộ nghèo.

Bà Phan Thị Hải:

Cần bổ sung thuế tuyệt đối (để chuyển sang hệ thống thuế hỗn hợp) với mức đủ lớn; tăng thuế theo một lộ trình đều đặn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng thu nhập và dần hướng tới mức thuế tối ưu là chiếm 75% giá bán lẻ để góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.

Cụ thể, bổ sung mức thuế tuyệt đối với sản phẩm thuốc lá ở mức ít nhất 5.000 đồng/bao vào năm 2026 và tăng dần đạt 15.000 đồng/bao vào năm 2030, bên cạnh thuế tỷ lệ hiện tại.

Nga Phạm

Tin liên quan

Sửa Thông tư quy định về nhập khẩu thuốc lá điếu, xì gà

Sửa Thông tư quy định về nhập khẩu thuốc lá điếu, xì gà

Bộ Công Thương vừa công bố dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 37/2013/TT-BCT nhằm tăng cường kiểm soát hoạt động nhập khẩu thuốc lá điếu và xì gà.
Tăng thuế thuốc lá giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng

Tăng thuế thuốc lá giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng

Theo các chuyên gia y tế, việc tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để giảm tỷ lệ hút, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tăng nguồn thu cho ngân sách.
Áp thuế với đồ uống có đường là giải pháp “cùng thắng”

Áp thuế với đồ uống có đường là giải pháp “cùng thắng”

Để góp phần giảm gánh nặng bệnh tật do tiêu thụ đồ uống có đường gây ra, các chuyên gia y tế cho rằng cần áp thuế TTĐB với mặt hàng này. Đồng thời nhấn mạnh, đây là giải pháp "cùng thắng" - vừa cải thiện sức khỏe và giảm chi phí y tế vừa tăng nguồn thu ngân sách.
Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp thêm 5 năm: thiết thực hỗ trợ nông dân

Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp thêm 5 năm: thiết thực hỗ trợ nông dân

Chính phủ đang đề xuất kéo dài miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp thêm 5 năm. Đây sẽ tiếp tục là hình thức hỗ trợ trực tiếp tới người nông dân, là nguồn đầu tư tài chính trực tiếp cho khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Chấm dứt lồng ghép chính sách ưu đãi thuế trong các luật chuyên ngành

Chấm dứt lồng ghép chính sách ưu đãi thuế trong các luật chuyên ngành

Làm rõ thêm một số nội dung của dự thảo Luật Thuế TNDN sửa đổi, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, về nguyên tắc, các ưu đãi thuế chỉ nên được quy định trong các văn bản luật về thuế. Do vậy, cần phải chấm dứt việc lồng ghép chính sách ưu đãi thuế trong các luật chuyên ngành để đảm bảo tính tổng thể, nhất quán và dễ thực hiện.
Lưu ý về thủ tục hải quan đối với loại hình gia công chế xuất

Lưu ý về thủ tục hải quan đối với loại hình gia công chế xuất

Tại Hội nghị đối thoại với các hiệp hội doanh nghiệp năm 2025 (ngày 9/5/2025), đại diện Chi cục Hải quan khu vực IV đưa một số lưu ý với doanh nghiệp về thủ tục hải quan, trong đó có các nội dung liên quan đến lĩnh vực gia công, chế xuất, sản xuất xuất khẩu (SXXK). Đây là những loại hình phổ biến trên địa bàn quản lý của đơn vị.
Quy trình mới về kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất nhập khẩu

Quy trình mới về kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất nhập khẩu

Kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong quá trình làm thủ tục hải quan được thực hiện dựa trên nguyên tắc đánh giá rủi ro, theo chỉ dẫn phân luồng kiểm tra của Cục Hải quan và tuân thủ quy định.
Miễn tiền thuê đất phụ thuộc vào từng loại giấy phép đầu tư

Miễn tiền thuê đất phụ thuộc vào từng loại giấy phép đầu tư

Cơ quan thuế sẽ căn cứ vào giấy chứng nhận đầu tư, giấy phép đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư để ban hành quyết định miễn tiền thuê đất đối với từng dự án nhưng tối đa không quá 3 năm kể từ ngày có quyết định cho thuê đất.
Lưu ý thủ tục hải quan đối với C/O mẫu D

Lưu ý thủ tục hải quan đối với C/O mẫu D

Cục Hải quan vừa hướng dẫn Chi cục Hải quan khu vực XIX khi làm thủ tục đối với hàng hoá có C/O mẫu D.
Xuất hóa đơn giá trị gia tăng với dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị- Chi Lăng

Xuất hóa đơn giá trị gia tăng với dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị- Chi Lăng

Chi cục Thuế khu vực VI vừa có văn bản trả lời Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lạng Sơn liên quan đến các quy định về xuất hóa đơn giá trị gia tăng (GTGT) đối với các dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị-Chi Lăng theo hình thức BOT.
Thủ tục, chính sách đối với hàng thay đổi mục đích sử dụng

Thủ tục, chính sách đối với hàng thay đổi mục đích sử dụng

Cục Hải quan vừa có hướng dẫn Chi cục Hải quan khu vực V (trước kia là Cục Hải quan Bắc Ninh) thực hiện chính sách thuế GTGT hàng NK miễn thuế khi chuyển nhượng dự án đầu tư.
Công ty có hoạt động xây dựng cho doanh nghiệp chế xuất được áp dụng thuế GTGT 0%

Công ty có hoạt động xây dựng cho doanh nghiệp chế xuất được áp dụng thuế GTGT 0%

Công ty có hoạt động xây dựng công trình cho doanh nghiệp chế xuất thuộc trường hợp áp dụng thuế suất thuế giá trị gia tăng (GTGT) 0% nếu đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 2, Điều 9 và không thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 9 Thông tư số 219/2013/TT-BTC.
Hóa chất cơ bản thuộc đối tượng giảm thuế GTGT

Hóa chất cơ bản thuộc đối tượng giảm thuế GTGT

Trước đề nghị hướng dẫn của Công ty TNHH Serveone (Việt Nam) liên quan đến việc giảm thuế GTGT đối với mặt hàng hóa chất Rubidium nitrate theo Nghị định 44/2023/NĐ-CP ngày 30/6/2023, Cục Hải quan đã có ý kiến trả lời.
Hướng dẫn khai báo tên người xuất khẩu trên tờ khai hải quan nhập khẩu

Hướng dẫn khai báo tên người xuất khẩu trên tờ khai hải quan nhập khẩu

Người khai hải quan phải khai đầy đủ, chính xác, trung thực, rõ ràng các tiêu chí trên tờ khai hải quan theo quy định.
Hộ, cá nhân kinh doanh phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền

Hộ, cá nhân kinh doanh phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền

Theo quy định tại Nghị đinh số 70/2025/NĐ-CP, từ ngày 1/6/2025, các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm sẽ bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Gỡ vướng nội dung giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ

Gỡ vướng nội dung giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ

Cục Hải quan vừa có văn bản hướng dẫn Chi cục Hải quan khu vực XI liên quan đến nội dung giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.
Xem thêm
cong-ty-co-phan-thuong-mai-va-dau-tu-dai-phuc
cong-ty-co-phan-thuong-mai-va-dau-tu-dai-phuc

Tin mới

Cần 30 năm mới đủ nhân lực cho thương mại điện tử?

Cần 30 năm mới đủ nhân lực cho thương mại điện tử?

Nguồn nhân lực chất lượng cao luôn là vấn đề lớn đối với quá trình phát triển thương mại điện tử tại Việt Nam.
Giá thuê căn hộ dịch vụ hạng B có xu hướng tăng

Giá thuê căn hộ dịch vụ hạng B có xu hướng tăng

Trong quý đầu năm, phân khúc căn hộ dịch vụ tiếp tục cải thiện. Phân khúc hạng A tiếp tục giữ sức hút, với tỉ lệ lấp đầy trung bình đạt 82%.
Cần mạnh dạn giao doanh nghiệp nội triển khai các dự án trọng điểm

Cần mạnh dạn giao doanh nghiệp nội triển khai các dự án trọng điểm

Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân ra đời, đặt nền móng cho sự chuyển mình của khu vực tư nhân và đã đến lúc cần trả doanh nghiệp tư nhân về đúng vị trí mà họ xứng đáng được hưởng.
SelectUSA 2025 - Cơ hội vàng cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận, mở rộng đầu tư tại Mỹ

SelectUSA 2025 - Cơ hội vàng cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận, mở rộng đầu tư tại Mỹ

Từ ngày 11-14/5, Đoàn công tác do Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn dẫn đầu cùng hơn 130 thành viên, đại diện cho hơn 100 doanh nghiệp trong nhiều ngành, lĩnh vực tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Đầu tư tại Hoa Kỳ - SelectUSA Investment Summit 2025.
Khởi tố nguyên Cục trưởng An toàn thực phẩm liên quan vụ sản xuất, buôn bán hàng giả tại Công ty MediPhar

Khởi tố nguyên Cục trưởng An toàn thực phẩm liên quan vụ sản xuất, buôn bán hàng giả tại Công ty MediPhar

Vụ án “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm; Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, xảy ra tại Công ty MediPhar.
(INFOGRAPHICS): Chế tài xử phạt hộ kinh doanh không thực hiện chuyển đổi áp dụng HĐĐT từ máy tính tiền

(INFOGRAPHICS): Chế tài xử phạt hộ kinh doanh không thực hiện chuyển đổi áp dụng HĐĐT từ máy tính tiền

Hộ kinh doanh đã được cơ quan thuế hỗ trợ và thông báo chuyển đổi và áp dụng HĐĐT từ máy tính tiền nhưng không thực hiện thì được xác định là hành vi vi phạm.
(INFOGRAPHICS): Thương mại Việt Nam - Nga đạt hơn 1 tỷ USD trong quý đầu năm

(INFOGRAPHICS): Thương mại Việt Nam - Nga đạt hơn 1 tỷ USD trong quý đầu năm

Thương mại Việt Nam - Nga đạt hơn 1 tỷ USD trong quý I/2025, với cán cân thương mại ở mức khá cân bằng.
Hải quan khu vực nào có thể phải điều chỉnh theo địa bàn tỉnh, thành mới?

Hải quan khu vực nào có thể phải điều chỉnh theo địa bàn tỉnh, thành mới?

Số lượng chi cục hải quan ở các địa phương được giữ nguyên 20 Chi cục và điều chỉnh địa bàn quản lý để phù hợp với việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, đồng thời đổi tên Chi cục Hải quan khu vực, thành Hải quan khu vực.
(INFOGRAPHICS): Nhật Bản - đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam

(INFOGRAPHICS): Nhật Bản - đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam

Nhật Bản là đối tác thương mại truyền thống hàng đầu của Việt Nam với kim ngạch song phương đạt hàng chục tỷ USD/năm.
(INFOGRAPHICS): 6 nhóm hàng xuất, nhập khẩu đạt kim ngạch 10 tỷ USD

(INFOGRAPHICS): 6 nhóm hàng xuất, nhập khẩu đạt kim ngạch 10 tỷ USD

Theo thống kê sơ bộ của Cục Hải quan, tính đến 15/4, cả nước có 6 nhóm hàng xuất khẩu, nhập khẩu đạt kim ngạch từ 10 tỷ USD trở lên.
Phiên bản di động