Thương mại điện tử là kênh tiêu thụ chính của hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ

Toàn cảnh tọa đàm.

Vấn đề nhức nhối

Ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho biết như trên tại tọa đàm “Bảo vệ thương hiệu trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ”, do Tạp chí Công Thương tổ chức ngày 30/6.

Theo lãnh đạo Tổng cục Quản lý thị trường, trong vòng một năm trở lại đây, cụ thể từ giữa 2022 khi dịch Covid-19 có dấu hiệu dừng hẳn thì vấn đề liên quan đến hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bắt đầu sôi động trở lại. Một năm vừa qua, qua công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường lực lượng quản lý thị trường chúng tôi thấy rằng sự nhức nhối của hàng giả, hàng nhái, xâm phạm quyền trí tuệ đang ngày càng phức tạp và tinh vi.

“Chúng tôi đánh giá qua ba khía cạnh. Thứ nhất đối với các vấn đề về thương hiệu và nhãn hiệu của sản phẩm. Thứ hai là chủng loại sản phẩm bị làm giả, làm nhái và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Thứ ba là phương thức kinh doanh sản phẩm hàng giả, hàng nhái”, ông Trần Hữu Linh cho biết.

Trong khoảng một năm trở lại đây lực lượng Quản lý thị trường liên tiếp nhận được yêu cầu, những vấn đề thắc mắc cũng như đề nghị phối hợp của các hãng lớn trên thế giới hoặc có nhà máy sản xuất ở Việt Nam.

Cách đây một thời gian ngắn hai hãng Ajinomoto sản xuất bột ngọt và hãng Acecook của Nhật Bản sản xuất mì gói phản ánh trên thị trường ngày càng nhiều bột ngọt cũng như mì tôm làm giả, thậm chí làm giả từng gói gia vị trong gói mì. Tương tự, các sản phẩm như mỹ phẩm, sữa tắm, xà phòng… của Tập đoàn Procter & Gamble cũng bị làm giả rất nhiều ở thị trường nội địa.

“Ngay cả đồ chơi trẻ em của một hãng nổi tiếng trên thế giới như: Lego của Đan Mạch cũng đã làm việc với chúng tôi hai lần về việc bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của sản phẩm Lego ở thị trường Việt Nam”, ông Trần Hữu Linh thông tin và nhấn mạnh, đối với các thương hiệu sản phẩm của Việt Nam thì hàng giả được sản xuất trực tiếp ở trong thị trường nội địa rất nhiều.

Những mặt hàng của Việt Nam, thậm chí là những mặt hàng liên quan đến đồ ăn, thức uống đều được sản xuất, làm giả, làm nhái ở trong thị trường nội địa. Thương hiệu, nhãn hiệu được làm giả ngày càng tinh vi hơn và đủ mọi chủng loại. Nếu trước kia hàng giả chủ yếu ở những đồ dùng: quần áo, mỹ phẩm, giày dép, nhưng hiện nay cả những mặt hàng rất tinh vi như: thực phẩm chức năng.

Gây thiệt hại cho nền kinh tế

Ông Trần Hữu Linh cho biết, hiện nay hàng giả vẫn từ hai nguồn. Thứ nhất là từ nguồn nhập lậu, thẩm lậu từ các nước có đường biên giới với Việt Nam vào trong thị trường nội địa; và thứ hai là hàng giả được sản xuất ở ngay trong nước. Vừa qua Cục Quản lý thị trường Hà Nội đã phát hiện một vụ rất lớn liên quan đến tự sản xuất thực phẩm chức năng rồi bán trên mạng. Điều này rất nguy hiểm, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân.

Đặc biệt, thương mại điện tử trên các nền tảng mạng xã hội và các sàn giao dịch thương mại điện tử bây giờ là kênh để tiêu thụ chính hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

“Trong sáu tháng đầu năm chúng tôi đã kiểm tra gần 3.000 vụ liên quan đến hàng giả và xử phạt gần 30 tỷ đồng. Tuy nhiên, những vụ việc đó chúng tôi đánh giá rằng vẫn chưa đủ minh họa hết được vấn nạn hàng giả, hàng nhái hiện nay”, lãnh đạo Tổng cục Quản lý thị trường thông tin.

Hàng giả, hàng xâm phạm quyền thì thiệt hại đầu tiên chính là người tiêu dùng. Còn với doanh nghiệp, cụ thể doanh nghiệp FDI, việc hàng giả quá nhiều khiến các nhà đầu tư cảm thấy không yên tâm đối với môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam. Đối với các doanh nghiệp trong nước thương hiệu bị làm giả, làm nhái và nguy hiểm nhất là nó làm xói mòn sức sản xuất của doanh nghiệp khi phải cạnh tranh với hàng giả.

Hiện nay, ngoài hệ thống pháp luật, sự vào cuộc thực thi của lực lượng chức năng thì doanh nghiệp muốn bảo vệ thương hiệu thì chính doanh nghiệp phải chủ động. Bà Bùi Thị Thu Hiền, đại diện Bộ phận Pháp lý, Công ty TNHH URC Việt Nam cho rằng, đối với việc bảo hộ thương hiệu, URC đã thực hiện nhiều hành động nhằm bảo vệ thương hiệu và phòng chống tình trạng hàng nhái, hàng giả như thông qua phối hợp với các cơ quan chức năng để phòng ngừa, ngăn chặn.

“Đồng thời chúng tôi có những đề xuất đến các cơ quan chức năng để xử lý các hành vi vi phạm nếu có. Ngoài ra URC thực hiện hướng dẫn nhận diện thương hiệu cho các đại lý, các nhà phân phối cũng như người tiêu dùng và sẵn sàng trả lời các câu hỏi liên quan tới logo, nhãn hiệu của các sản phẩm của công ty để người tiêu dùng có thể nhận dạng được những thương hiệu của công ty thông qua các kênh truyền thông chính thức như website hoặc hotline của công ty.