Ngành Hải quan với tinh thần “6 rõ” trong thực hiện chống buôn lậu

Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Cục Hải quan) Đặng Văn Đức.

Phức tạp trên hầu hết các tuyến

Theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Cục Hải quan) Đặng Văn Đức, hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới xảy ra trên hầu hết các tuyến, địa bàn, với sự tham gia của cả đường dây lớn xuyên quốc gia lẫn những đối tượng nhỏ lẻ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ổn định kinh tế - xã hội, sức khỏe cộng đồng và môi trường kinh doanh trong nước.

Các mặt hàng trọng điểm như: thuốc chữa bệnh, nguyên liệu làm thuốc, dược liệu, nhóm hàng có giá trị cao, tác động trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, thường bị làm giả, tráo đổi chứng từ để hợp thức hóa.

Ngoài ra, thực phẩm chức năng, sữa và sản phẩm từ sữa, mỹ phẩm có nhu cầu tiêu dùng lớn cũng dễ bị lợi dụng để sản xuất, buôn bán hàng giả.

Trong khi đó, thực phẩm đông lạnh, rau củ quả, phụ gia thực phẩm bị vận chuyển trái phép qua biên giới, không rõ nguồn gốc, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thực phẩm; các mặt hàng rượu, bia, thuốc lá, ngoại tệ, vàng, linh kiện điện tử, hàng gia dụng… cũng nằm trong diện bị buôn lậu, gian lận.

Về các tuyến trọng điểm, biên giới Việt Nam – Trung Quốc là điểm nóng về rượu, dược liệu, thực phẩm đông lạnh…; ở biên giới Việt Nam – Lào là tình trạng buôn lậu gỗ quý hiếm, khoáng sản, dược liệu; biên giới Việt Nam – Campuchia nổi lên các mặt hàng thuốc lá điếu, cà phê, đường cát, mỹ phẩm…

Trên tuyến biển và cảng biển quốc tế, các đối tượng trà trộn hàng cấm, hàng giả trong container tại các khu vực cảng biển lớn của cả nước.

Đối với tuyến hàng không và bưu chính quốc tế, các đối tượng lợi dụng hành lý xách tay, quà biếu, phi mậu dịch, chuyển phát nhanh để đưa hàng hóa có giá trị cao như mỹ phẩm, dược phẩm, thực phẩm chức năng, điện thoại di động, linh kiện điện tử từ các sân bay quốc tế vào nội địa.

Ở nội địa, các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đồng Nai, Hưng Yên… nổi lên tình trạng sản xuất, tàng trữ, phân phối hàng giả, hàng nhái, kinh doanh online qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, gây khó khăn lớn cho công tác kiểm soát.

Hàng hóa vi phạm do lực lượng Hải quan phát hiện, bắt giữ năm 2025.

Nhiều chiêu thức tinh vi

Từ thực tiễn đấu tranh, cơ quan Hải quan phát hiện một số phương thức, thủ đoạn mà các đối tượng thường sử dụng như: khai sai, giả mạo hồ sơ, khai sai tên hàng, số lượng... không khai, khai sai so với thực tế về lượng, tên hàng, chủng loại, chất lượng, trị giá, mã số hàng hóa, thuế suất, xuất xứ, mục đích sử dụng...

Lợi dụng các quy định cho phép doanh nghiệp tự công bố để khai sai bản chất hàng hóa để trốn tránh chính sách quản lý nhà nước về xuất khẩu, nhập khẩu; lợi dụng loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu, gửi kho ngoại quan chuyển tải bất hợp pháp, gian lận xuất xứ, thẩm lậu nội địa; lợi dụng loại hình quá cảnh, chuyển cửa khẩu, vận chuyển độc lập để đánh tráo hàng hóa, rút ruột, thẩm lậu nội địa...

Trước thực trạng trên, quán triệt và thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Bộ Tài chính, ngành Hải quan đã thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp với tinh thần “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ địa bàn, rõ thời gian, rõ kết quả.

Cùng với đó, lực lượng Hải quan cũng tăng cường phối hợp với Công an, Bộ đội Biên phòng, Quản lý thị trường, các bộ ngành chuyên môn, các địa phương và đẩy mạnh hợp tác quốc tế để trao đổi thông tin, ngăn chặn buôn lậu từ sớm, từ xa.

Song song đó, công tác “hậu kiểm”, giám định hàng hóa, kiểm tra thương mại điện tử cũng được siết chặt.

Đặc biệt, chỉ đạo xuyên suốt được lãnh đạo ngành Hải quan đưa ra là “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, xử lý nghiêm không chỉ đối tượng buôn lậu mà cả cán bộ, công chức nếu tiếp tay, bao che...

Với sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Bộ Tài chính cùng nỗ lực của toàn Ngành, cập nhật đến 15/8, ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 11.912 vụ vi phạm pháp luật hải quan; trị giá hàng hoá vi phạm ước tính 16.151 tỷ đồng; khởi tố 14 vụ và chuyển khởi tố 76 vụ.