Thị trường trái phiếu doanh nghiệp bắt đầu ấm lại

	Sửa đổi Thông tư 16: Thêm tác động tích cực cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp
	Dư nợ bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp của HDBank thuộc nhóm thấp nhất toàn ngành
	Thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp cần các biện pháp xử lý tích cực hơn

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã có những dấu hiệu tích cực hơn sau khi Nghị định 08/2023/NĐ-CP được ban hành Ảnh: ST

Lượng trái phiếu phát hành tăng vọt sau khi có Nghị định 08

Hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) có dấu hiệu phục hồi sau khi Nghị định 08 được ban hành. Theo dữ liệu Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) tổng hợp từ Sở GDCK Hà Nội (HNX) và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), trong tháng 3/2023 có tổng số 11 đợt phát hành TPDN với tổng giá trị phát hành đạt 26.425 tỷ đồng. Có 1 đợt phát hành riêng lẻ mới được công bố trong tuần cuối cùng của tháng 3 với khối lượng phát hành 600 tỷ đồng của Công ty Cổ phần Nông nghiệp BAF Việt Nam. Lô trái phiếu chuyển đổi, không kèm chứng quyền và không có tài sản đảm bảo có kỳ hạn 7 năm với lãi suất phát hành là 5,25%/năm. Như vậy, con số này rất tích cực so với con số chỉ có duy nhất 1 đợt phát hành TPDN trong tháng 1/2023.

Dữ liệu của Bộ Tài chính làm rõ hơn thông tin phát hành TPDN sau khi Nghị định 08 được ban hành. Theo đó, quý 1, khối lượng TPDN đã phát hành được 24.708 tỷ đồng, trong đó khối lượng phát hành kể từ ngày 6/3/2023 khi Nghị định 08/2023/NĐ-CP có hiệu lực là 23.825 tỷ đồng, tương đương 96% khối lượng. Lãi suất, kỳ hạn phát hành bình quân là 7,75%/năm và 2,37 năm. 98,2% khối lượng phát hành thuộc lĩnh vực bất động sản, khách hàng chủ yếu là nhà đầu tư tổ chức chiếm 99,99%, trong đó các ngân hàng chiếm 77%.

Còn theo số liệu tổng hợp của Công ty Chứng khoán VNDIRECT (VNDIRECT), trong quý 1/2023, thị trường TPDN sơ cấp có 14 đợt phát hành trong nước thành công. Tổng giá trị phát hành đạt hơn 28.335 tỷ đồng, tăng 59% so với quý 4/2022 và giảm hơn 60% so với cùng kỳ. Theo VNDIRECT, điểm đáng chú ý là các đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ lớn đều là các đợt phát hành được thực hiện sau khi Nghị định 08 được ban hành. Tập đoàn Masan là doanh nghiệp có giá trị trái phiếu phát hành ra công chúng lớn nhất trong quý 1 với tổng giá trị phát hành thành công là 3.500 tỷ đồng, kỳ hạn 5 năm theo lãi suất thả nổi. Theo quan sát của các chuyên gia VNDIRECT, sau khi Nghị định 08 được ban hành, hoạt động phát hành TPDN riêng lẻ bắt đầu có sự phục hồi khi có 9/11 đợt trong quý được phát hành. Tổng giá trị phát hành của 9 đợt phát hành này chiếm hơn 97% tổng giá trị phát hành riêng lẻ trong đầu năm.

Các chuyên gia VNDIRECT lưu ý, các đợt phát hành riêng lẻ lớn trong quý đều là của các DN ít có tên tuổi, thông tin về các doanh nghiệp này cũng rất hạn chế, thậm chí có DN tính tới thời điểm phát hành mới chỉ có thời gian thành lập chưa đến 1 năm. “Trong bối cảnh niềm tin của các nhà đầu tư cá nhân chưa trở lại, tỷ lệ phân phối cho các nhà đầu tư cá nhân của các lô trái phiếu mới phát hành này là rất hạn chế, người mua chủ yếu là các tổ chức, do đó những đợt phát hành này chỉ mang tính cục bộ, có thể mục đích phát hành chỉ là để cơ cấu lại nợ nội bộ của một hay một vài tổ chức lớn”, chuyên gia của VNDIRECT nhận định.

Liên quan đến hoạt động mua lại trước hạn, theo dữ liệu VBMA tổng hợp từ HNX, tổng giá trị trái phiếu đã được các doanh nghiệp mua lại trước hạn trong tháng 3/2023 là gần 14,3 nghìn tỷ đồng (tăng 137% so với tháng trước và tăng 64% so với cùng kỳ tháng 3/2022). Xây dựng và hàng tiêu dùng là 2 nhóm ngành ghi nhận giá trị mua lại lớn nhất trong tháng, lần lượt đạt 5 nghìn tỷ đồng (chiếm 35% tổng giá trị mua lại) và 3,4 nghìn tỷ đồng (chiếm 24% tổng giá trị mua lại). Tính từ đầu năm tới nay, tổng giá trị trái phiếu đã được các doanh nghiệp mua lại đạt hơn 29,86 nghìn tỷ đồng (tăng 63% so với cùng kỳ năm 2022).

Cần thêm nhiều giải pháp quyết liệt hơn

Nhận định về triển vọng thị trường TPDN, các chuyên gia của VNDIRECT cho rằng, với một số quy định nới lỏng cho hoạt động phát hành của Nghị định 08, trong thời gian tới có thể sẽ vẫn có những đợt phát hành TPDN riêng lẻ với mục đích cơ cấu nợ nội bộ giống như những đợt phát hành của một số doanh nghiệp thực hiện cuối tháng 3 vừa qua. Tuy nhiên, để thị trường TPDN có thể phục hồi bền vững thì cần phải có thêm những giải pháp đồng bộ khác để khôi phục lại niềm tin của nhà đầu tư và giải quyết được vấn đề mất thanh khoản như hiện nay của thị trường. Thị trường cần thêm nhiều giải pháp quyết liệt hơn từ doanh nghiệp để củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào TPDN.

“Các doanh nghiệp bất động sản cũng phải nỗ lực tái cơ cấu, tái cấu trúc sản phẩm để đáp ứng nhu cầu thực của thị trường; đồng thời có biện pháp xử lý hàng tồn kho nhằm thu tiền về để giải quyết những khó khăn hiện tại về dòng tiền. Cùng với đó, các cơ quan quản lý cần có phương án đẩy nhanh giải quyết các thủ tục pháp lý cho các dự án bất động sản. Mặt khác, các cơ quan quản lý cần xem xét nới lỏng các điều kiện để cho phép các định chế tài chính lớn, bao gồm các ngân hàng có thể tham gia sâu hơn vào thị trường TPDN với vai trò tạo thanh khoản trên thị trường, đồng thời cho phép các ngân hàng phát triển các hình thức bảo lãnh thanh toán để dần khôi phục niềm tin cho nhà đầu tư. Ngoài ra, tương tự như bài học từ việc xử lý khủng hoảng TPDN tại các nước khu vực như Hàn Quốc, Trung Quốc, việc hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn, đặc biệt là nguồn vốn tín dụng để giải quyết vấn đề thanh khoản ngắn hạn là rất quan trọng”, các chuyên gia VNDIRECT khuyến nghị. Đồng thời cho rằng, thị trường TPDN vẫn đang chờ đợi những tín hiệu tích cực hơn từ các nhóm giải pháp này.

Các chuyên gia của VNDIRECT cho rằng, những yếu tố giúp hoạt động phát hành riêng lẻ phục hồi trong khoảng thời gian này là việc Nghị định 08 cho phép tạm ngưng các quy định về xếp hạng tín nhiệm bắt buộc và nhà đầu tư chuyên nghiệp. Theo ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng và các tổ chức tài chính (Bộ Tài chính), trong giai đoạn vừa qua, trước những khó khăn về dòng tiền sau các vụ việc liên quan đến TPDN, cùng với bức tranh kinh tế vĩ mô, biến động của thị trường tài chính quốc tế..., Bộ Tài chính đã trình Chính phủ hoãn quy định cách thức xác định nhà đầu tư chuyên nghiệp đến thời điểm 31/12/2023 để giúp nhà đầu tư có thêm thời gian để đáp ứng được quy định này. Cùng với hoãn tiêu chí này, Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ có phương án kiểm soát thị trường, theo đó, chỉ đạo đơn vị chức năng tăng cường việc quản lý giám sát phát hành TPDN, thường xuyên có khuyến cáo với DN phát hành, tổ chức cung cấp dịch vụ tuân thủ quy định pháp luật về tư vấn. Riêng nhà đầu tư, Bộ Tài chính thường xuyên khuyến cáo nhà đầu tư cá nhân phải thực sự đánh giá rủi ro khi đưa ra quyết định đầu tư.