Thi hành Luật Sở hữu trí tuệ vẫn “nặng” về hành chính
Hạn chế
Trong công tác thực thi bảo vệ quyền SHTT, chống hàng giả tại biên giới, chỉ tính riêng trong năm 2015, cơ quan Hải quan đã tiếp nhận, xử lý đơn yêu cầu và ra công văn chấp nhận giám sát SHTT tại biên giới đối với 250 đối tượng quyền SHTT các loại. Trong đó, phần lớn là nhãn hiệu; một số ít các đối tượng quyền SHTT được chấp nhận giám sát tại biên giới là: Sáng chế, kiểu dáng công nghiệp và chỉ dẫn địa lý. Năm 2015, toàn Ngành đã bắt giữ 68 vụ việc xâm phạm quyền SHTT, trong đó, xử phạt vi phạm hành chính 66 vụ, xử lý hình sự 2 vụ. Trị giá hàng hóa vi phạm đạt gần 30 tỷ đồng, thu nộp NSNN 5,8 tỷ đồng. |
Trong giai đoạn từ 1/2006 đến 12/2016, Cục SHTT đã tiếp nhận 403.914 đơn đăng ký sở hữu công nghiệp (SHCN), cấp 231.765 văn bản bảo hộ SHCN; tiếp nhận 11.349 đơn khiếu nại liên quan đến SHCN và tiến hành xử lý 6.475 đơn. Bên cạnh đó, Cục SHTT cung cấp 1.858 ý kiến chuyên môn cho các cơ quan thực thi quyền SHCN. Cũng trong giai đoạn này, Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ đã tiến hành thanh tra 386 vụ trong lĩnh vực SHCN, xử phạt hành chính 269 vụ với mức phạt 7,7 tỷ đồng.
Trong giai đoạn từ năm 2006 đến năm 2016, lực lượng Quản lý thị trường cả nước đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính đối với 179.857 vụ có liên quan đến hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT với tổng số tiền phạt trên 591,7 triệu đồng.
Theo số liệu thống kê của ngành Tòa án, việc xử lý các vụ tranh chấp, xâm phạm quyền bằng biện pháp dân sự tại Tòa án chỉ chiếm tỷ lệ rất thấp so với hàng nghìn vụ xâm phạm quyền bị các cơ quan thực thi xử lý bằng biện pháp hành chính và tập trung chủ yếu vào các tranh chấp liên quan đến lĩnh vực quyền tác giả, các tranh chấp trong lĩnh vực SHCN chiếm tỷ lệ rất thấp. Số lượng các vụ xâm phạm quyền bị xử lý về hình sự cũng không nhiều. Theo đó, Tòa án nhân dân đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 168 vụ, trong đó có 158 vụ tranh chấp về quyền tác giả, 10 vụ tranh chấp quyền SHCN. Tòa án nhân dân các cấp đã giải quyết 200/235 vụ án tranh chấp kinh doanh thương mại liên quan đến SHTT, giải quyết 24 vụ án hành chính trong lĩnh vực SHTT; thụ lý sơ thẩm 21 vụ với 33 bị cáo, đã xét xử 13 vụ với 22 bị cáo, trong đó có 12 vụ với 20 bị cáo về tội xâm phạm quyền SHCN.
Theo bà Đỗ Thị MinhThủy, Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ, trong giai đoạn 2012-2015 các vụ việc xử lý vi phạm được giải quyết bằng đường tòa án chỉ có 177 vụ việc và 55 vụ được đưa ra xét xử, trong đó có 12 vụ án hình sự.
Theo số liệu trên có thể nhận thấy, các vụ việc giải quyết tranh chấp quyền SHTT tại Việt Nam được xử lý tại Tòa án chiếm số lượng không đáng kể so với các vụ việc được giải quyết theo cơ chế hành chính.
Ông Lê Ngọc Lâm, Phó Cục trưởng Cục SHTT, Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh, thực tiễn cho thấy hầu hết các vụ xâm phạm quyền SHCN đều được xử lý bằng biện pháp hành chính và tập trung chủ yếu vào đối tượng hàng nhái, hàng giả về nhãn hiệu và hàng xâm phạm kiểu dáng công nghiệp. Hình thức xử phạt được áp dụng chủ yếu là phạt cảnh cáo, phạt tiền và tịch thu hàng hóa giả mạo về nhãn hiệu.
Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực SHTT cho rằng, tuy đã có nhiều nỗ lực từ phía các cơ quan thực thi quyền SHCN, nhưng thực tế cho thấy tình trạng xâm phạm quyền SHTT ở nước ta vẫn đang diễn ra ngày càng phổ biến và phức tạp. Nguyên nhân khiến hoạt động thực thi quyền còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn lại liên quan đến điểm yếu và thách thức lớn nhất của hệ thống SHTT của nước ta hiện nay, đặc biệt là việc thực thi quyền SHTT bằng biện pháp tư pháp.
Để luật theo kịp với thực tế
Theo bà Đỗ Thị Minh Thủy, không thể phủ nhận rằng thực thi quyền SHTT bằng biện pháp hành chính là điều cần thiết để thực hiện cam kết quốc tế trong bối cảnh hệ thống tư pháp còn chưa thực sự phát triển để đảm đương vai trò này. Tuy nhiên, từ góc độ đảm bảo hài hòa giữa bảo hộ quyền SHTT với lợi ích cộng đồng, cơ chế xử lý xâm phạm quyền SHTT bằng biện pháp hành chính dường như đang làm Việt Nam “thiệt đơn thiệt kép”.
“Thực trạng ‘ưu ái’ xử hành chính dẫn tới hậu quả là quyền và lợi ích hợp pháp của chủ thể quyền chưa được bảo vệ thỏa đáng, hiệu quả của công tác thực thi quyền còn thấp”, ông Lê Ngọc Lâm nhận định.
Thực trạng “hành chính hóa” trong hoạt động thực thi quyền ở nước ta xuất phát từ một số nguyên nhân như một số hành vi xâm phạm quyền SHCN mang bản chất dân sự bị quy định thành vi phạm hành chính và bị xử phạt hành chính. Theo ông Lâm, thực tế cho thấy có những vụ xâm phạm quyền ở mức độ rất nghiêm trọng, giá trị hàng hóa xâm phạm lên tới trên 500 triệu đồng, ảnh hưởng xấu đến trật tự xã hội, môi trường kinh doanh, nhưng vẫn xử phạt hành chính. Trong khi đó, đối với biện pháp hình sự, giá trị hàng hóa vi phạm chỉ từ 50 triệu đồng cũng có thể bị xử lý về hình sự.
Nhiều cơ quan, bộ, ngành, tổ chức và địa phương có chung nhận định là trong ba biện pháp (dân sự, hành chính, hình sự) được áp dụng để thực thi quyền SHTT ở nước ta thì biện pháp hành chính chiếm vai trò chủ đạo. Các chế tài dân sự hoặc hình sự rất ít được áp dụng và không phát huy được hiệu quả. Bên cạnh đó, mức xử phạt hành chính với cách phạt theo kiểu “bắt cóc bỏ đĩa”, “phạt cho tồn tại” do các cơ quan thực thi áp dụng hiện nay chưa đủ mạnh để đảm bảo tính nghiêm minh, không đủ sức răn đe, ngăn ngừa hành vi xâm phạm.
Đại diện nhiều cơ quan thực thi cho hay, quy định hành vi, chế tài, mức xử phạt… có trong pháp luật về SHTT hiện nay chưa theo kịp các hành vi xâm hại. Vậy để luật theo kịp với thực tế và đảm bảo thực hiện các cơ chế, chính sách về SHTT theo hướng hiệu quả, đồng bộ, thiết thực và có tính khả thi thì việc sửa đổi Luật SHTT là vô cùng cấp thiết nhằm thực hiện đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu quả thực thi quyền SHTT. Sửa Luật SHTT cũng sẽ chuyển dịch từ biện pháp xử lý hành chính sang biện pháp dân sự, từ đó nâng cao ý thức chủ động của DN và nhận thức của cộng đồng.
Nhằm áp dụng và nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm trong lĩnh vực SHTT, bà Đỗ Thị Minh Thủy đưa ra 4 giải pháp: Về định hướng chiến lược, cần hạn chế biện pháp hành chính, chuyển dịch sang biện pháp dân sự. Nâng cao năng lực Tòa án, tiến tới thành lập Tòa chuyên trách SHTT. Tạo lập cơ chế “1 cửa” trong xử lý hành chính, nâng cao hiệu quả thực thi; Về pháp luật, sửa Luật SHTT và các văn bản pháp lý liên quan, đảm bảo sự thống nhất và hiệu quả trong hoạt động thực thi và giải quyết tranh chấp quyền SHTT. Quy định chế định pháp lý riêng về giải quyết tranh chấp quyền SHTT trong Luật SHTT; Về năng lực, tăng cường trao đổi chuyên môn giữa các cơ quan thực thi. Cơ quan thực thi và Tòa án. Tạo sự nhất quán trong nhận định và xử lý các vụ việc có cùng bản chất. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan thực thi với Tòa án và Cục SHTT; Về nhận thức, nâng cao ý thức chủ động của DN, nâng cao nhận thức của cộng đồng.
Tin liên quan
TP Hồ Chí Minh “tiếp sức” doanh nghiệp công nghiệp và logistics
16:41 | 08/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
40 doanh nghiệp Việt mang hàng sang Thái Lan tìm đối tác
16:38 | 08/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Doanh nghiệp Đài Loan và Việt Nam mở rộng cơ hội phát triển bền vững ngành nước
11:28 | 08/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
BAC A BANK tài trợ 6 dự án truyền tải điện của EVN NPT
09:59 | 08/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Viettel nâng băng thông internet cáp quang lên tới 50%
09:16 | 08/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
"Bùng nổ" bán lẻ hàng không với những dịch vụ mới
00:00 | 08/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Bổ nhiệm bà Trần Minh Huệ giữ chức Phó Tổng Biên tập Tạp chí Reatimes
20:01 | 07/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Hàng hóa qua cảng Chu Lai lập đỉnh trong tháng 10/2024
15:40 | 07/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
5 năm liên tiếp, SHB trong TOP 50 doanh nghiệp lợi nhuận xuất sắc Việt Nam
15:26 | 07/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Nhiều đơn hàng, may Sông Hồng thu lãi kỷ lục
09:00 | 07/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Căn hộ nội đô Hanoi Melody Residences: 3 giá trị sống tạo hấp lực với khách mua
16:12 | 06/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Gần 8,7 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong tháng 10/2024
15:46 | 06/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Nestlé Việt Nam được vinh danh là “Nhà quảng cáo của năm”
15:13 | 06/11/2024 Doanh nghiệp - Doanh nhân
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Tổng cục Hải quan ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp của Hiệp hội Logistics Việt Nam
TP Hồ Chí Minh “tiếp sức” doanh nghiệp công nghiệp và logistics
40 doanh nghiệp Việt mang hàng sang Thái Lan tìm đối tác
Cần đưa quy định xuất nhập khẩu tại chỗ về đúng bản chất của thực tiễn
Xuất khẩu thủy sản sang Mỹ tác động ra sao sau bầu cử Mỹ?
(INFOGRAPHICS): Thu ngân sách tại 10 đơn vị hải quan tăng 11,86%
14:03 | 04/11/2024 Infographics
(INFOGRAPHICS) 32 tỷ USD kim ngạch xuất nhập khẩu nửa đầu tháng 10
09:14 | 29/10/2024 Infographics
Phiên họp Ủy ban Kỹ thuật thường trực WCO tại Bỉ: Dấu ấn điều hành của đại diện Hải quan Việt Nam
09:25 | 29/10/2024 Hải quan
Hành vi buôn lậu “khí cười” tại Công ty Hoa Việt diễn ra thế nào?
10:18 | 29/10/2024 An ninh XNK