Thể thao Việt qua ngày hội toàn quốc: 2.000 tỷ đồng và bài toán hiệu quả

Màn biểu diễn nghệ thuật của các diễn viên, ca sỹ trong lễ bế mạc

Ra đời từ năm 1985 theo mô hình thể thao các nước XHCN trước đây, không thể phủ nhận vai trò và sức tác động của Đại hội TDTT toàn quốc đến sự phát triển chung của Thể thao Việt Nam trên nhiều mặt từ phong trào quần chúng đến thể thao đỉnh cao. Thông qua sân chơi số 1 của cả nền thể thao quốc gia này, Thể thao Việt Nam đã có những bước tiến vững chắc từ đấu trường khu vực tới châu lục và thế giới.

Từ thực tế "chuyên môn buồn"

Tuy nhiên, với sự vận động không ngừng của đời sống xã hội, trong đó có cả thể thao, thì đến lần tổ chức thứ 7 này, Đại hội TDTT toàn quốc đã bộc lộ không ít sự bất cập mà lớn nhất chính là sự bất cập về chuyên môn khi mục tiêu chính nhất - Tạo sân chơi tranh tài đỉnh cao cho các VĐV trong nước, phát hiện tài năng để bồi dưỡng, rèn luyện - đã không được hoàn thành trọn vẹn.

Với 36 môn gồm 743 bộ huy chương, kết quả đã có 62/65 đoàn giành được huy chương; Hà Nội bảo vệ thành công ngôi số 1 với số HCV kỷ lục: 223 chiếc! Qua thi đấu các tuyển thủ đã phá 158 kỷ lục đại hội, xác lập 57 kỷ lục quốc gia, trong đó nữ kình ngư 18 tuổi Nguyễn Thị Ánh Viên đi vào lịch sử thể thao nước nhà với tư cách VĐV có nhiều HCV nhất ở một kỳ Đại hội TDTT toàn quốc với 18 HCV (trong đó có 17 HCV cá nhân và 1 HCV nội dung tiếp sức). Ngoài ra, Ánh Viên cũng là chủ nhân của 3 KLQG và 11 kỷ lục Đại hội.

Những con số ấn tượng, tiếc là không đồng nghĩa với sức hấp dẫn của các cuộc tranh tài thể thao khi sức cạnh tranh là quá thấp, mục tiêu chính của các đoàn tham dự chỉ bó hẹp trong việc giành huy chương. Chính ông Vương Bích Thắng - Tổng cục trưởng Tổng cục TDTT thừa nhận: "Chuyện có nhiều địa phương chạy theo thành tích ảo ở mỗi kỳ Đại hội là câu chuyện có thật, luôn là vấn đề nhức nhối từ nhiều năm qua. “Bệnh” thành tích thể hiện qua việc, địa phương không hoàn thành nhiệm vụ đào tạo, gây ra sự thiếu minh bạch trong chuyển nhượng VĐV và “chia chác” huy chương trong thi đấu".

Rồi quy mô tổ chức thi đấu quá lớn, thời gian quá dài khiến các cuộc tranh tài tại Đại hội có xu hướng dàn trải không phù hợp với xu hướng chung của thể thao thế giới. Các thông số chuyên môn đều không cao, đó là chưa kể đến những vết ố từ tình trạng bạo lực trong thi đấu (VĐV đánh trọng tài rồi HLV và trọng tài đánh nhau ở môn vật). Quan trọng hơn cả, dù là Đại hội TDTT toàn quốc, ngày hội thể thao lớn, nhưng lại chẳng thu hút được sự quan tâm từ chính người hâm mộ trong nước.

Đến câu hỏi "hậu Đại hội"

Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VII đã khép lại và lá cờ đăng cai đã chính thức được trao cho An Giang, chủ nhà của kỳ Đại hôi thứ VIII năm 2018. Khoảng cách 4 năm nữa có thể sẽ là đủ cho giới quản lý có những thay đổi phù hợp hơn, hiệu quả hơn về chuyên môn, nhưng câu hỏi "hậu Đại hội" với những địa phương đăng cai tổ chức Đại hội VII thì vẫn còn đó.

Được biết, để tổ chức Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VII, tỉnh Nam Định đã đầu tư khoảng gần 1.500 tỉ đồng phục vụ sự kiện. Bên cạnh đó, các địa phương, như Hà Nội, Thái Bình, Hải Dương, Hải Phòng... trợ giúp đăng cai một số môn, cũng phải bỏ ra một khoản kinh phí không nhỏ để tổ chức thi đấu các môn thi để nâng con số này lên hơn 2.000 tỉ đồng. Lại một vấn đề đã cũ lại được đặt ra, giống như sau nhiều kỳ đại hội thể thao quốc tế, trong nước từng tổ chức - Làm thế nào để khai thác hiệu quả hệ thống cơ sở vật chất sau Đại hội TDTT toàn quốc lần này, mà trong đó, nhiều công trình có quy mô quốc tế được xây mới để phục vụ cho quy mô trong nước như nhà thi đấu Nam Định, Hà Nam, Thái Bình.

Thực tế đã có không ít công trình thể thao hoành tráng phải "đắp chiếu" hoặc xuống cấp sau các kỳ đại hội thể thao lớn vì không sử dụng hết công năng, hoặc không còn công năng sử dụng. Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VII cũng chẳng là ngoại lệ, khi chỉ ở một vài tỉnh khá liền kề thuộc khu vực Đồng bằng Sông Hồng mà có tới vài nhà thi đấu "chuẩn quốc tế" mà chưa biết những năm tới... có tổ chức gì không? Thậm chí ngay với các địa phương này, quy mô nhà thi đấu cũng lớn gấp nhiều lần quy mô phát triển của thể thao cơ sở.

Câu hỏi "hậu Đại hội" về bài toán hiệu quả lại được đặt ra và để trả lời chính xác, có lẽ vẫn phải chờ...