Tạo cơ chế để không "bó cứng" các ngân hàng có vốn nhà nước

Các đại biểu Quốc hội đều đồng tình với chủ trương đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại Vietcombank.

Theo chương trình Kỳ họp thứ 8, trong ngày 26/10/2024, một trong những vấn đề quan trọng được các đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ là về chủ trương đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank).

Hầu hết ý kiến của các đại biểu Quốc hội đều bày tỏ đồng tình với sự cần thiết của chủ trương nay, nhằm nâng cao năng lực tài chính của Vietcombank, bảo đảm các tỷ lệ an toàn và hướng tới chuẩn mực quốc tế, mở rộng hoạt động tín dụng…

Đồng thời điều này cũng phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng và Nghị quyết của Quốc hội, đảm bảo cơ sở pháp lý và đúng thẩm quyền.

Song đại biểu Lê Hoàng Hải (đoàn Đồng Nai) cho rằng, thực tiễn đã chứng minh chất lượng tài sản thực tế của danh mục đầu tư cho vay của ngân hàng mới quyết định sự an toàn, bền vững trong hoạt động ngân hàng.

Bài học kinh nghiệm về các vụ phá sản 3 ngân hàng Mỹ (Silvergate Bank, Silicon Valley Bank, Signature Bank) và Ngân hàng Credit Suisse của Thụy Sĩ xảy ra đầu tháng 3/2023 cho thấy, các ngân hàng này trước khi sụp đổ đều là ngân hàng có các chỉ số an toàn cao, nợ xấu thấp nhưng đã bị cú sốc lãi suất thị trường tăng làm giảm giá tài sản và sụp đổ nhanh chóng.

Vì thế, đại biểu Lê Hoàng Hải đề nghị phải có đánh giá tác động sâu hơn, kỹ lưỡng hơn, có phân tích, định lượng, định tính về hiệu quả của việc đầu tư bổ sung 20.695 tỷ đồng.

Chẳng hạn như củng cố, chấn chỉnh toàn diện các mặt tài chính, quản trị, xử lý nợ xấu, tăng cường các biện pháp kiểm soát nhằm nâng cao chất lượng tín dụng, hiệu quả kinh doanh…

Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ về các vấn đề liên quan đến kinh tế - xã hội. Ảnh: Quochoi

Từ góc độ cũng là lãnh đạo một ngân hàng có vốn nhà nước, đại biểu Phạm Đức Ấn (đoàn Hà Nội), Chủ tịch Hội đồng thành viên Agribank cho hay, 4 ngân hàng thương mại nhà nước đang chiếm 44,5% tổng dư nợ toàn hệ thống, có vai trò dẫn dắt trong thực hiện chính sách tiền tệ, là công cụ để Ngân hàng Nhà nước điều tiết thị trường tiền tệ.

Nhưng theo quy định hiện hành, các ngân hàng thương mại phải đạt hệ số an toàn vốn (CAR) từ 8% trở lên, nghĩa là muốn tăng tín dụng thì vốn tự có phải tăng tương ứng.

Mỗi ngân hàng trong nhóm “Big 4" nếu muốn tăng trưởng tín dụng 10%/năm thì phải tăng vốn mỗi năm trên 10.000 tỷ đồng. Nhưng theo ông Ấn, các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước muốn bổ sung vốn nhà nước từ 10.000 tỷ đồng trở lên sẽ phải trình Quốc hội thông qua.

“Nếu 4 ngân hàng thương mại nhà nước năm nào cũng phải xin ý kiến các bộ, ngành để trình Chính phủ, rồi Chính phủ trình Quốc hội thông qua thì tốn rất nhiều thủ tục và mất nhiều thời gian của Quốc hội”, ông Phạm Đức Ấn nêu rõ.

Vì thế, ông Ấn đề nghị xây dựng một cơ chế cho phép các ngân hàng thương mại nhà nước được tăng vốn từ nguồn lợi nhuận giữ lại.

Cũng bàn về cơ chế, đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) nhận định, các ngân hàng thương mại nhà nước đang phải tuân thủ nhiều quy định chặt chẽ, thiếu linh hoạt và bị động hơn so với các ngân hàng tư nhân có thể tăng gấp đôi trong vài năm.

Việc tăng vốn lần này cho Vietcombank nếu được thông qua vẫn chưa đủ để làm cho vốn điều lệ của ngân hàng này cao hơn một số ngân hàng thương mại tư nhân khác.

Vì thế, để không "bó cứng" các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước thì đại biểu Trịnh Xuân An cho rằng cần thiết kế các "cơ chế tự động".

Chẳng hạn, nếu ngân hàng thương mại nhà nước đáp ứng đủ tiêu chí như tỷ lệ an toàn, tỷ lệ nợ xấu... thì họ có thể tự động được tăng vốn mà không cần phải qua nhiều bước phức tạp.

Hơn nữa, đại biểu đề xuất cần điều chỉnh các luật liên quan, chẳng hạn nếu sửa đổi luật đầu tư công thì nâng mức vốn cần phải trình Quốc hội thông qua lên trên 30.000 tỷ đồng. Nghĩa là nên nới cơ chế về mặt phân cấp, tất nhiên phải có cơ chế giám sát, kiểm tra và đánh giá hiệu quả.