Tăng cường kiểm tra xuất xứ, ngăn chặn nguy cơ trốn thuế từ điều thô nhập khẩu

	Cảnh giác với nguy cơ trốn thuế từ hạt điều nhập khẩu
	Thị trường điều thô và điều nhân đều cạnh tranh khốc liệt năm 2021

Ảnh minh họa. Ảnh: Internet

Theo Tổng cục Hải quan, qua rà soát tình hình nhập khẩu, số liệu kim ngạch nhập khẩu mặt hàng điều thô trong thời gian qua cho thấy có hiện tượng kim ngạch nhập khẩu điều thô tăng đột biến từ thị trường Campuchia và giảm mạnh khi nhập khẩu từ các nước thuộc Châu Phi về Việt Nam.

Trước thực tế đó, để tăng cường công tác kiểm tra, xác định xuất xứ mặt hàng điều thô nhập khẩu, ngăn chặn hành vi gian lận để hưởng thuế suất ưu đãi đặc biệt hoặc thực hiện các gian lận khác, Tổng cục Hải quan hướng dẫn một số cục hải quan địa phương đặc điểm phân biệt và kiểm tra đối với mặt hàng điều thô nhập khẩu.

Tổng cục Hải quan giao cục hải quan các tỉnh tiến hành lựa chọn ngẫu nhiên khoảng 10% trên tổng số lô hàng nhập khẩu của tháng liền kề trước đó để kiểm tra thực tế hàng hóa.

Trường hợp xác định mặt hàng điều thô nhập khẩu đúng khai hải quan, đúng xuất xứ của Campuchia, có các đặc điểm của hạt điều thô xuất xứ Campuchia thì thực hiện thông quan, giải phóng hàng hóa theo quy định.

Trường hợp qua kiểm tra thực tế hàng hóa, đối chiếu với các đặc điểm phân biệt mặt hàng điều thô, nếu phát hiện mặt hàng điều thô nhập khẩu khai có xuất xứ Campuchia, có C/O mẫu D hoặc mẫu S do cơ quan có thẩm quyền của Campuchia phát hành nhưng có những đặc điểm của hạt điều thô châu Phi thì gửi hồ sơ về Tổng cục Hải quan để tiến hành xác minh theo quy định.

Theo đó, Tổng cục Hải quan cũng hướng dẫn một số đặc điểm phân biệt hạt điều thô có xuất xứ Campuchia với hạt điều có xuất xứ từ Châu Phi.

Về màu sắc, hình dáng, kích cỡ, hạt điều Campuchia có màu thâm, nâu đậm, điều thô đầu vụ thì màu nâu trắng, kích thước to đồng đều, hình dáng tròn hơn hạt điều châu Phi.

Hạt điều châu Phi có màu xanh trắng hoặc trắng, có kích cỡ không đồng đều, hình dáng dẹt, hạt to và nhỏ lẫn lộn.

Về trọng lượng, hạt điều Campuchia hạt nhỏ khoảng 170 hạt/1kg; loại hạt lớn khoảng 110 hạt/1kg; loại hạt trung bình khoảng 140 hạt/1kg, nếu cho vào nước thì tỉ lệ nổi cao, khoảng 60-80%.

Hạt điều Châu Phi trọng lượng hạt to, hạt nhỏ dao động từ khoảng 140- 170 hạt/1kg, nếu cho vào nước hầu như không nổi hoặc nổi tỉ lệ nhỏ, khoảng từ 10-20%.

Hình ảnh so sánh hạt điều thô của Campuchia và hạt điều thô của Châu phi được đính kèm theo công văn này và quét trên mạng nội bộ của Tổng cục Hải quan. Yêu cầu cục hải quan các tỉnh khai thác trên mạng nội bộ và hướng dẫn các Chi cục trực thuộc thực hiện.

Về đóng gói, hạt điều thô của Campuchia thường nhập khẩu ở dạng rời.

Theo thông tin của Tổng cục Hải quan, tháng 7, cả nước nhập khẩu 329.619 tấn hạt điều với kim ngạch 447 triệu USD, tăng 9,7% về lượng và tăng 10,3% về kim ngạch so với tháng 6/2021.

Như vậy, hoạt động nhập khẩu hạt điều tiếp tục tăng những tháng gần đây và lũy kế hết tháng 7, lượng điều nhập khẩu vượt 2 triệu tấn (2.032.863 tấn) với kim ngạch đạt hơn 3 tỷ USD, tăng 160,2% về lượng và tăng 207% về kim ngạch so với cùng kỳ năm ngoái.

Đáng chú ý, dù mới hết tháng 7 nhưng kim ngạch và lượng điều nhập khẩu đã vượt xa kết quả của cả năm 2020 (năm 2020, cả nước chỉ nhập khẩu 1.450.463 tấn với kim ngạch hơn 1,8 tỷ USD, giảm 11% về lượng và giảm 17,1% về kim ngạch so với năm 2019).

Trong các thị trường nhập khẩu, Campuchia có sự tăng trưởng đột biến và trở thành nhà cung cấp hạt điều lớn nhất cho Việt Nam.

Riêng tháng 7, lượng điều nhập khẩu từ Campuchia là 79.740 tấn, kim ngạch gần 135 triệu USD và hết tháng 7 đạt gần 1,1 triệu tấn, kim ngạch hơn 1,83 tỷ USD vượt xa kết quả của cả năm ngoái của thị trường này (cả năm 2020 là 216.330 tấn, kim ngạch gần 276 triệu USD).

Trước diễn biến bất thường của hoạt động nhập khẩu điều nguyên liệu, Tổng cục Hải quan đã chủ động nắm bắt thông tin và triển khác đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để điều tra, xử lý các doanh nghiệp vi phạm.

Theo Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), hạt điều nhập khẩu theo loại hình kinh doanh từ ASEAN có thuế nhập khẩu 0%, trong khi nhập từ thị trường ngoài ASEAN có thuế 5%. Như vậy, có thể đặt nghi vấn các doanh nghiệp “mượn” đường Campuchia để trốn thuế nhập khẩu của mặt hàng này.

Về chiêu thức vi phạm, trước tiên các đối tượng thành lập doanh nghiệp và giai đoạn đầu sẽ làm ăn đúng quy định để tạo niềm tin, tạo vỏ bọc, sau một thời gian sẽ nhập ồ ạt lượng lớn hàng hóa rồi bán trong nội địa để trốn thuế và chủ doanh nghiệp sẽ bỏ trốn. Chiêu thức thứ hai là thành lập nhiều “doanh nghiệp ma” để gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong quá trình điều tra, xử lý.

Ngoài sự vào cuộc của Cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Kiểm tra sau thông quan (Tổng cục Hải quan) đã có kế hoạch kiểm tra 130 doanh nghiệp chế biến điều có dấu hiệu nghi vấn tại một số địa phương. Kiểm tra sơ bộ bước đầu đối với 30 doanh nghiệp phát hiện 2 doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm xuất xứ, 5 doanh nghiệp có dấu hiệu trốn thuế.