Sao không là gạch Bát Tràng?

Dù chưa có con số được tính toán chính xác, nhưng chắc chắn việc lát đá tự nhiên cho 11 tuyến phố cổ ở Hà Nội (gồm Hàng Ngang, Hàng Đào, Hàng Đường, Đồng Xuân, Hàng Giấy, Lương Ngọc Quyến, Tạ Hiện, Hàng Giầy, Đào Duy Từ - như một dự án vừa được Ban quản lý phố cổ Hà Nội “trình làng”) sẽ tiêu tốn một khoản tiền không nhỏ. Bởi lẽ trước đây (năm 2010-2011), dự án lát đá phố Tạ Hiện chiều dài 55m đã có tổng vốn đầu tư 1,5 tỷ đồng.

Ông Phạm Tuấn Long, Trưởng ban Quản lý di tích phố cổ Hà Nội khẳng định, kể từ khi được lát đá, không chỉ bộ mặt của khu vực này thay đổi, mà dịch vụ, kinh tế cũng tấp nập hơn nhiều. Tuyến phố này không chỉ được lát đá mà còn được chỉnh trang nâng cấp, cụ thể là hạ ngầm đường thoát nước, chỉnh trang mái vẩy, mái che… Cũng phải nói thêm rằng, kể từ khi lát đá, số vụ trơn trượt, ngã xe xảy ra ở phố này nhiều hơn hẳn.

Trong khi còn nhiều câu hỏi chưa được trả lời, chẳng hạn như việc lát đá lên mặt đường nhựa có làm cho khu phố trở nên đẹp hơn, cổ kính hơn, đi lại thuận tiện, an toàn hơn hay không; việc duy tu bảo dưỡng có dễ dàng hơn hay không..., thì có một thực tế lịch sử đã được khẳng định: Không giống như các phố cổ ở Tây Âu, trong suốt lịch sử hơn ngàn năm nay, đường phố Hà Nội chưa bao giờ được lát đá.

Theo KTS Trần Huy Ánh, xưa kia khu vực này là đường đất, vài chỗ được lát gạch như đường làng. Khi mới xây dựng đô thị thì hầu hết là rải đá cấp phối, sau đó được đổ bê tông nhựa.

Chẳng thế mà nếu xét từ khía cạnh bảo tồn di tích lịch sử, văn hóa, việc khoác áo đá tự nhiên cho khu vực này được nhà văn, nhà nghiên cứu Nguyễn Ngọc Tiến ví von như biến phố cổ thành chàng trai trên vận áo the khăn đóng, dưới mặc quần bò, dận giày Adidas. Nếu cứ nhất định làm đẹp, thì có lẽ lát gạch Bát Tràng còn mang tính dân tộc hơn – ông góp ý.

Nhìn từ một góc độ khác, dù cũng là chỉnh trang đô thị, khu vực này vẫn còn có rất nhiều việc cần làm trước: Nâng cấp, xóa bỏ cảnh sống chen chúc, mất vệ sinh, dọn dẹp vỉa hè, quy hoạch lại quảng cáo… Thiết nghĩ các dự án ở phố cổ phải bắt nguồn từ lợi ích của người dân trong khu vực nói riêng và của cả đô thị, cả du khách nói chung.

Vì Hà Nội là đầu não, cũng là trái tim của cả nước.