"Tuyệt đối không được yêu cầu dân đóng góp quá sức, nhất là đối với người nghèo"

Thủ tướng phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Sáng 30-9, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dự và chỉ đạo Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và phát động phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” giai đoạn 2016-2020.

Tham dự còn có Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương Các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016-2020, lãnh đạo các bộ ngành và 63 tỉnh, thành phố.

Nhìn lại giai đoạn 5 năm 2011– 2015 và đặc biệt 9 tháng qua, Thủ tướng cho rằng chúng ta đã hoàn thành khối lượng công việc rất lớn về xây dựng nông thôn mới (NTM). Cả nước đã có 2.045 xã, 24 huyện được công nhận đạt chuẩn NTM, bình quân các xã đạt 13,1 tiêu chí NTM.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng chỉ ra các mặt tồn tại cần tập trung khắc phục thời gian tới, như một số nơi chưa quan tâm đến tổ chức sản xuất của nông dân hoặc chạy theo thành tích, còn để nợ đọng xây dựng cơ bản hay huy động người dân đóng góp quá sức. Thủ tướng lưu ý, đặt vấn đề xã hội hóa nguồn lực là đúng nhưng tuyệt đối không được yêu cầu dân đóng góp quá sức, nhất là đối với người nghèo.

Thủ tướng cũng cho rằng, đời sống một bộ phận nông dân còn chưa tốt. Môi trường tự nhiên và môi trường xã hội ở nông thôn còn nhiều bất cập. Một số nơi đánh giá công nhận NTM chưa nghiêm túc, thực chất hay một số nơi sau khi được công nhận thì phong trào xây dựng NTM chững lại, cầm chừng. Tại một số địa phương, cấp ủy, chính quyền ít quan tâm. Nguồn lực cho xây dựng NTM còn gặp khó khăn. Mục tiêu đạt 50% số xã nông thôn mới trong 5 năm tới là không hơn giản với nguồn lực dự kiến hơn 193.000 tỷ đồng, trong đó từ ngân sách Trung ương chỉ hơn 60.000 tỷ đồng.

Từ thực tế trên, Thủ tướng nêu rõ xây dựng NTM là cuộc cách mạng, là nhiệm vụ chính trị, phải kiên trì, kiên nhẫn, tổ chức thực hiện cho tốt. Xây dựng NTM là giảm khoảng cách giữa đô thị với nông thôn, là thực sự nâng cao mức sống về vật chất, tinh thần của người dân chứ không chỉ là các công trình xây dựng cơ bản. NTM phải có kết cấu hạ tầng tốt, cơ cấu kinh tế phù hợp, tổ chức sản xuất hợp lý, dân chủ tốt hơn, bình đẳng xã hội tốt hơn, giữ vững bản sắc văn hóa, bảo đảm môi trường, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở nông thôn.

Về giải pháp, theo Thủ tướng, đầu tiên là phải nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là vai trò của người đứng đầu. “NTM phải nông thôn của khát vọng khởi nghiệp, làm giàu, thu hút các nguồn lực phát triển và lan tỏa các giá trị bền vững. Phải là nông thôn của một thế hệ nông dân trí thức, dám nghĩ, dám làm, đổi mới sáng tạo, có tinh thần doanh nghiệp”, Thủ tướng nêu rõ và hoan nghênh tinh thần của những người nông dân “hai lúa” từ chế tạo tàu ngầm đến làm máy chế biến cho năng suất rất cao, được dư luận xã hội quan tâm, báo chí phản ánh thời gian qua.

NTM cũng đồng nghĩa với cuộc sống mới trên cơ sở cập nhật thông tin, xu hướng, tiếp cận và nắm bắt những cơ hội từ cuộc cách mạng công nghệ, toàn cầu hóa, tự do hóa thương mại đem lại. Thủ tướng đề nghị cần chú trọng quy hoạch những yếu tố này trong việc xây dựng NTM, ví dụ tỷ lệ sử dụng internet, mật độ doanh nghiệp, các tiêu chuẩn quản trị sản xuất nông nghiệp tiên tiến, chỉ số thương mại và thị trường, nhất là thương mại điện tử để sản xuất gắn với tiêu dùng.

Thủ tướng yêu cầu xây dựng các mô hình NTM kiểu mẫu gắn liền với đô thị văn minh, đặc biệt chú trọng bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm, cung cấp nước sạch cho người dân nông thôn, nhất là các vùng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.

Để tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý mới cho xây dựng NTM, Thủ tướng yêu cầu Ban Chỉ đạo Trung ương và địa phương khẩn trương hoàn thành các nhiệm vụ được giao tại Quyết định 398 ngày 11/3/2016 của Thủ tướng, trước hết hoàn thành ngay việc phân bổ vốn ngân sách Trung ương, trái phiếu Chính phủ để thực hiện chương trình năm 2016, ban hành Quyết định của Thủ tướng về quy chế quản lý, điều hành, thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, Quyết định của Thủ tướng về bộ tiêu chí NTM cấp xã giai đoạn 2016 – 2020 trong tháng 10…

Đồng thời, kiện toàn, nâng cao năng lực bộ máy giúp việc Ban Chỉ đạo ở các cấp với tinh thần không làm tăng biên chế. Phải tăng cường kiểm tra, định kỳ tổ chức điều tra về sự hài lòng của người dân đối với tiến độ và kết quả thực hiện xây dựng NTM trên địa bàn.