Nông nghiệp cố gắng vượt qua khó khăn chưa từng có

	Nông sản VietGap “cháy hàng” nhờ kết nối của Bộ Nông nghiệp
	Ruộng vườn, chuồng trại “trọng thương” vì đại dịch

Việc thu hoạch lúa tại ĐBSCL đã được thuận lợi hơn sau khi được các bộ, ngành, địa phương tích cực tháo gỡ. Ảnh: ST

Tê liệt toàn vùng

Trong những đợt khó khăn trước của ngành nông nghiệp, mức độ ảnh hưởng thường chỉ gói gọn ở phạm vi một vài mặt hàng hoặc một vài tỉnh, thành. Nhưng trong đại dịch Covid-19 lần này, khó khăn đã bao trùm lên toàn bộ các tỉnh thành phía Nam và chuỗi cung ứng. Kể từ khi ba chợ đầu mối lớn nhất TPHCM là Bình Điền, Thủ Đức, Hóc Môn đóng cửa, ước tính có tới 70% nông sản của ĐBSCL gặp khó khăn về đầu ra. Người mua không có, việc đi lại khó khăn, phát sinh nhiều chi phí nên hệ thống thương lái gần như không thể duy trì.

Câu chuyện con tôm càng xanh ở HTX Nông nghiệp Ba Đình (tỉnh Bạc Liêu) là một ví dụ điển hình cho tình trạng trên. “Khi các thương lái ở TPHCM không tới thu mua trực tiếp được, đầu ra của 150 hecta tôm tại HTX đều trông vào việc bán dạo của các xã viên nhưng cũng không hiệu quả do việc vận chuyển khó khăn, chi phí cao, trong khi giá bán tôm giảm gần một nửa so với bình thường” – anh Nông Văn Thạch, giám đốc HTX Ba Đình buồn bã cho biết.

Các xã viên của HTX Ba Đình chỉ là một phần trong hàng triệu hộ nông dân tại khu vực phía Nam đang đối mặt với khó khăn do dịch Covid-19. Cụ thể, tại thủ phủ của cây thanh long là Bình Thuận cũng như nhiều tỉnh khác như Long An, Tiền Giang, giá thanh long ruột trắng hiện chỉ còn 2.000-3.000 đồng/kg; thanh long ruột đỏ 3.000-5.000 đồng/kg. Tương tự, tại nhiều tỉnh có diện tích trồng chanh lớn như Long An, Đồng Tháp, giá bán mặt hàng này hiện cũng chỉ còn 1.500-2.000 đồng/kg. Trái nhãn cũng đang vào chính vụ thu hoạch nhưng không có thương lái thu mua nên nhiều nông dân phải để trái trên cây, dẫn đến giá giảm chỉ bằng phân nửa so với năm trước. Theo đó, giãn Eldor tại vườn hiện là 8.000-10.000 đồng/kg, nhãn xuồng cơm vàng 10.000-15.000 đồng/kg…

Các sản phầm thịt gia súc, gia cầm cũng không ngoại lệ. Giá gà lông trắng đã giảm xuống dưới 10.000 đồng/kg, thịt lợn hơi cũng giảm xuống còn 50.000-54.000 đồng/kg… Bộ Nông nghiêp và Phát triển nông thôn nhận định, với việc giảm mạnh cầu do giãn cách xã hội, thị trường sẽ tiếp tục khó khăn cho các sản phẩm chăn nuôi trong 1-2 tháng tới. Trong khi đó, giá thức ăn chăn nuôi vẫn duy trì ở mức cao càng làm cho người chăn nuôi khó khăn.

Đối với thủy sản xuất khẩu, hiện 123 DN chế biến thủy sản tại các tỉnh phía Nam đã tạm dừng sản xuất do có ca nhiễm Covid-19 hoặc không đáp ứng yêu cầu “3 tại chỗ”. Với 326 DN đang tiếp tục sản xuất, do thiếu công nhân và chia ca để phòng chống dịch nên tổng công suất chỉ khoảng 30-40% so với trước khi áp dụng Chỉ thị 16. Tình trạng này khiến cho giá cá tra giống giảm xuống mức rất thấp, chỉ 21.000-23.000 đồng/kg; giá cá tra thương phẩm cũng đã ở mức thấp trong thời dài, chỉ 21.000 đồng/kg; tương tự, giá tôm cũng giảm mạnh nên không kích thích tái sản xuất, nếu kéo dài sẽ dẫn đến nguy cơ thiếu nguyên liệu vào cuối năm.

“Nằm vùng” giữa tâm dịch

Trước những khó khăn như trên, ngay từ giữa tháng 7, khi tình hình lưu thông, tiêu thụ nông sản tại khu vực này gặp khó khăn trong điều kiện thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16, đồng loạt 3 tổ công tác đặc biệt đã được 3 Bộ gồm: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Bộ Giao thông vận tải thành lập để tháo gỡ khó khăn 19 tỉnh, thành phía Nam. Trải qua hơn 1 tháng “nằm vùng” nơi tâm dịch, nhiều vấn đề khó khăn, vướng mắc đã được tháo gỡ.

Ngay sau khi bắt tay vào việc, Tổ công tác của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Tổ công tác 970) đã thực hiện rà soát, lập danh sách các đầu mối cung ứng nông sản tại phía Nam để tiến hành kết nối, để tìm đầu ra cho nông sản đồng thời đảm bảo nguồn cung hàng hóa cho TPHCM. Tính đến nay, đã có 1.344 đầu mối cung cấp nông sản, thực phẩm đăng ký qua tổ công tác 970. Đặc biệt, trang web kết nối cung cầu sản phẩm tại địa chỉ htx.cooplink.com.vn với trên 2.800 đơn vị tham gia đã giúp đẩy nhanh tiến độ kết nối và mua bán nông sản khi người mua và người bán tự tìm được số điện thoại và thông tin sản phẩm cần mua và cần bán trên web.

Tương tự, Tổ công tác của Bộ Công Thương cũng đã làm việc với các địa phương, DN cùng các đơn vị liên quan để tìm hướng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đồng thời tổ chức các hoạt động kết nối tiêu thụ hàng hóa vào các hệ thống phân phối. Theo đó, nhiều vướng mắc liên quan đến Danh mục hàng hóa thiết yếu được phép lưu thông và các vấn đề tài chính, lao động, tiêm vắc xin… đã được tổ công tác kiến nghị, qua đó từng bước tháo gỡ...

Với sự vào cuộc kịp thời của các bộ, ngành, địa phương, cùng nỗ lực triển khai “3 tại chỗ” để duy trì hoạt động sản xuất, chế biến của DN, dù thời gian đầu còn xảy ra nhiều lúng túng, bất cập, song đến nay, nhiều vấn đề khó khăn đã từng bước được tháo gỡ. Cụ thể, vấn đề thiếu nhân lực thu hoạch nông sản, việc ách tắc trong vận chuyển hàng hóa… đã cơ bản được tháo gỡ.

Anh Nông Văn Thạch, cho biết, sau nhiều ngày “ăn không ngon, ngủ không yên”, hiện hợp tác xã đã “túc tắc” bán được hàng. Thương lái tại các tỉnh lân cận bắt đầu tới HTX thu mua, lượng tôm tiêu thụ mỗi ngày đạt khoảng 7-8 tấn. Dù mức giá hiện vẫn ở mức rất thấp, nhưng việc bán được hàng giúp các ao tôm tránh được nguy cơ phát sinh dịch bệnh, đồng thời giải phóng ao để kịp xuống giống vụ lúa đông xuân (HTX canh tác theo mô hình tôm lúa: 8 tháng nuôi tôm và 4 tháng canh tác lúa - PV).

Ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, mỗi ngày Tổ công tác 970 kết nối tiêu thụ thành công trên 40 đơn hàng với sản lượng 200-400 tấn. Theo Tổ công tác 970, hầu như nông sản có chứng nhận VietGAP hay cao hơn khi đăng ký đầu mối qua Tổ công tác đều được kết nối tiêu thụ 100% và gần như không đủ hàng có chất lượng VietGAP để bán.