Nhiều chỉ tiêu trong Chiến lược phát triển hải quan đến năm 2020 hoàn thành trước hạn

Triển khai Chiến lược phát triển Hải quan Việt Nam đến năm 2020

Nhờ áp dụng mạnh mẽ CNTT vào các qui trình nghiệp vụ nên ngành Hải quan đã hoàn thành trước thời hạn nhiều chỉ tiêu trong Chiến lược phát triển đến năm 2020 . Ảnh: Hải quan Bình Dương.

Sớm điện tử hóa thủ tục hải quan

Chỉ tiêu đầu tiên được nêu tại Chiến lược là thực hiện thủ tục hải quan điện tử. Đến 2015 có 100% các cục hải quan, 100% các chi cục hải quan tại các địa bàn trọng điểm (cảng biển, cảng hàng không, cửa khẩu đường bộ quốc tế, các khu kinh tế trọng điểm), 60% các loại hình hải quan cơ bản, 70% kim ngạch XNK, 60% DN thực hiện thủ tục hải quan điện tử. Đến 2020 có 100% các cục hải quan, 100% các chi cục hải quan, 100% các loại hình hải quan cơ bản, 90% kim ngạch XNK, 80% DN thực hiện thủ tục hải quan điện tử.

Với chỉ tiêu này, Tổng cục Hải quan đã hoàn thành trong năm 2014 (sớm hơn 6 năm so với mục tiêu nêu tại Chiến lược phát triển hải quan đến năm 2020). Cụ thể, với việc triển khai Hệ thống VNACCS/VCIS, trong năm 2015, thủ tục hải quan chủ yếu được thực hiện bằng phương thức điện tử tại 100% cục hải quan, 100% chi cục hải quan với sự tham gia của trên 99,56% tổng số DN thực hiện thủ tục hải quan, đạt 99,32% tổng kim ngạch XNK và hơn 99,63% tổng số tờ khai hải quan trên cả nước. Đến 2018, 100% quy trình thủ tục hải quan cơ bản đã được tự động hóa từ khâu khai báo thông tin trước khi hàng đến cửa khẩu (E-manifest) đến khi hàng hóa được đưa vào khu vực kho bãi cảng, trong suốt quá trình lưu giữ đến khi thông quan, đưa ra khỏi khu vực giám sát.

Tiếp đó là chỉ tiêu: Thời gian thông quan hàng hóa đến 2015 bằng với mức trung bình của các nước tiên tiến trong khu vực Đông Nam Á tại thời điểm 2010 và đến 2020 phấn đấu bằng với mức của các nước tiên tiến trong khu vực Đông Nam Á tại cùng thời điểm. Kết quả đo thời gian giải phóng hàng năm 2018 của Tổng cục Hải quan cho thấy, thời gian trung bình từ khi hàng đến cảng/cửa khẩu đến khi thông quan/giải phóng hàng đối với hàng hóa XNK giảm đáng kể.

Đồng thời, theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới về môi trường kinh doanh, năm 2017, thời gian thông quan trực tiếp tại cửa khẩu của Việt Nam đối với hàng hóa XK giảm 3 giờ (từ 58 giờ xuống 55 giờ); đối với hàng hóa NK giảm 6 giờ (từ 62 giờ xuống 56 giờ); chi phí thông quan trực tiếp tại cửa khẩu cho một lô hàng giảm 19 USD. Ước tính với trên 11 triệu tờ khai của năm 2017, DN tiết kiệm được trên 200 triệu USD cho thủ tục thông quan; tiết kiệm trên 16 triệu giờ lưu kho đối với hàng hóa XK (với 5,36 triệu tờ khai XK) và trên 34 triệu giờ lưu kho bãi đối với hàng hóa NK (với 5,72 triệu tờ khai NK). Kết quả này phản ánh nỗ lực cải cách thủ tục hành chính của các cơ quan thuộc Chính phủ trong lĩnh vực giao lưu hàng hóa qua biên giới.

Quản lý rủi ro đạt kết quả vượt bậc

Về chỉ tiêu: Kiểm tra thực tế hàng hóa đến năm 2015 là dưới 10% và đến năm 2020 phấn đấu đạt dưới 7%, đã đạt kết quả vượt bậc.

Việc áp dụng quản lý rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ hải quan đã có những bước phát triển nhanh chóng. Các biện pháp quản lý này đã khuyến khích các DN chấp hành tốt pháp luật, tăng cường kiểm tra, kiểm soát các đối tượng trọng điểm, hàng hóa có độ rủi ro cao được áp dụng đã hài hòa giữa yêu cầu tạo thuận lợi cho hoạt động XNK và đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước về hải quan, thúc đẩy việc thông quan hàng hóa, giảm thiểu các chi phí phát sịnh cho cơ quan Hải quan và DN.

Kết quả cho thấy, năm 2011 tổng số tờ khai hải quan là hơn 4,63 triệu tờ khai, tỉ lệ phân luồng Đỏ là 12,62%; đến năm 2015, tổng số tờ khai tăng lên là hơn 8,38 triệu tờ khai, tỉ lệ phân luồng Đỏ còn 7,55%, giảm 5,07% so với năm 2011, vượt chỉ tiêu tại Chiến lược đề ra 2,45%.

Tỉ lệ luồng Đỏ tiếp tục vượt chi tiêu qua các năm tiếp theo và đến năm 2018, tổng số tờ khai tăng lên hơn 12 triệu tờ khai, tuy nhiên tỉ lệ phân luồng Đỏ chỉ còn 5,09%, giảm 2,46% so với năm 2015, vượt chỉ tiêu đề ra 1,91%. Như vậy kết quả tỉ lệ phân luồng theo chỉ tiêu Chiến lược đến năm 2018 đã hoàn thành vượt mức.

Về chỉ tiêu tập trung hóa xử lý dữ liệu điện tử của hệ thống thông quan hải quan vào năm 2015, chỉ tiêu này đã hoàn thành vào năm 2014 với việc triển khai Hệ thống VNACCS/VCIS tập trung tại cơ quan Tổng cục Hải quan và các hệ thống công nghệ thông tin vệ tinh tập trung cấp Tổng cục.

Dù nhiều chỉ tiêu nêu tại Chiến lược đã hoàn thành trước thời hạn, tuy nhiên đối với chỉ tiêu tỉ lệ giấy phép XNK thực hiện trong Cơ chế một cửa quốc gia đến 2015 là 50% và đến 2020 là 90%, chưa hoàn thành. Theo đó, chỉ tiêu tỉ lệ các giấy phép XNK thực hiện trong Cơ chế một cửa quốc gia đến 2015 là 50% chưa hoàn thành, vì việc triển khai Cơ chế một cửa quốc gia phụ thuộc rất nhiều vào các bộ, ngành. Tuy vậy, chỉ tiêu tỉ lệ các giấy phép XNK thực hiện trong Cơ chế một cửa quốc gia đến 2020 là 90% có khả năng hoàn thành khi các bộ, ngành triển khai 100% các thủ tục thông quan Cơ chế một cửa quốc gia.