Nhà báo “showbiz”

Các nhà báo đang tác nghiệp tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM). Ảnh: Hương Thi

Đội quân chuyên canh facebook

Tham luận của Tiến sĩ Trương Thị Kiên (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) tại Hội thảo Người làm báo trong kỷ nguyên số do Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí (Hội Nhà báo Việt Nam) và Tạp chí Nghề báo (Hội Nhà báo TP.HCM) vừa phối hợp tổ chức tại TP Hồ Chí Minh, cho rằng: Việc báo chí, nhất là báo điện tử đang tiếp cận nguồn thông tin từ các trang mạng xã hội đã trở thành hoạt động phổ biến hiện nay. Mạng xã hội, đặc biệt là facebook đã chính thức xâm nhập vào không gian báo chí Việt Nam, đem đến những cách làm báo mới mẻ.

Theo bà Trương Thị Kiên, mạng xã hội là nguồn đề tài, nguồn tin bất tận và miễn phí cho báo chí. Đó là lợi thế của nhà báo trong kỷ nguyên số. Tuy nhiên, khai thác thông tin từ mạng xã hội cũng làm nảy sinh nhiều hạn chế, bất cập về nội dung và phương thức tác nghiệp của nhà báo.

Để làm rõ những bất cập trên, vị tiến sĩ này dẫn dụ đến thực tế việc khai thác nguồn tin từ facebook của “nhà báo showbiz” – cách bà dùng để gọi những phóng viên chuyên “rình mò” trang cá nhân của giới giải trí.

So với thời mà để có thông tin về các “sao”, giới phóng viên phải săn đón, hò hẹn, chộp, chụp, thì thời nay, khai thác thông tin về “sao” qua facebook của họ là cách làm vừa đơn giản lại vừa hiệu quả. Nhiều cơ quan báo mạng có hẳn một đội quân chuyên canh facebook. Ngồi một chỗ, họ vẫn biết hôm nay “sao” mặc gì, đi đâu, đang làm gì, tâm trạng ra sao, có những phát ngôn gì đáng chú ý...

“Nhà báo showbiz” sử dụng facebook của “sao” theo 2 cách, một là lấy nguồn tin từ facebook rồi thêm lời bình luận, đánh giá, nhận xét hoặc bổ sung thông tin để thành bài báo. Hai là đăng tải lại nguyên vẹn hoặc gần như nguyên vẹn thông tin, hình ảnh từ facebook.

Xu hướng trên khá phổ biến trên các tờ báo mạng. Có trang báo mạng còn mở hẳn chuyên mục “Soi nhất cử nhất động của sao Việt”. Vào bất cứ tờ báo mạng nổi tiếng nào, gõ từ khóa “facebook”, sẽ có hàng trăm bài báo liên quan đến facebook của các “sao”, tiến sĩ Trương Thị Kiên cho biết.

Không thể đổ lỗi cho thời đại

Đồng quan điểm với tiến sĩ Trương Thị Kiên, nhà báo Nguyễn Văn Phúc Cường (Hội Nhà báo Tiền Giang) cho rằng: Thực trạng nhiều nhà báo và không ít cơ quan báo chí vướng phải sai lầm nghiêm trọng về mặt nghiệp vụ trong khai thác và xử lý nguồn tin khiến cho dư luận bất bình, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của giới báo chí.

Theo ông, là nhà báo chân chính, không ai có thể thể chấp nhận đưa tin sai sự thật, bịa đặt, cẩu thả, thiếu kiểm chứng. Điều này vi phạm đạo đức báo chí, xúc phạm danh dự nghề nghiệp. Thế nhưng ngày nay, việc khai thác và xử lý thông tin đối với phóng viên quá dễ dãi.

“Hơn bao giờ hết, đạo đức của người làm báo trong việc khai thác và xử lý nguồn tin hiện nay là vấn đề cần phải được quan tâm. Nó là vấn đề vừa mang tính thời sự, vừa có ý nghĩa cơ bản lâu dài trong hoạt động báo chí. Vậy mà nhiều nhà báo, tờ báo xem nhẹ việc kiểm chứng nguồn tin làm ảnh hưởng đến uy tín của báo chí đối với công chứng”- nhà báo Phúc Cường nhấn mạnh.

Trong bối cảnh hiện nay, báo chí thừa hưởng tiện ích to lớn từ cuộc cách mạng thông tin toàn cầu. Nhưng hành vi đưa tin cẩu thả, sai sự thật, thiếu xác thực thì tuyệt nhiên không thể đổ lỗi cho thời đại truyền thông số. Phương thức tác nghiệp có thể thay đổi, nhưng đạo đức báo chí thì không thể biến mất - quan điểm của nhà báo Phúc Cường được nhiều người tham dự hội thảo tán thành.