Lợi ích nhóm, tư duy nhiệm kỳ khiến đầu tư công dàn trải, chậm trễ

	Chính phủ trình Quốc hội thông qua 2,87 triệu tỷ đồng đầu tư công trung hạn
	Bộ Xây dựng ra "tối hậu thư" về giải ngân đầu tư công
	Gian nan giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình làm rõ các ý kiến đại biểu Quốc hội nêu

Phát biểu tại phiên thảo luận ở hội trường Quốc hội chiều nay 27/7/2021, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (đoàn Hà Nội) cho biết, Luật Đầu tư công năm 2019 đã được sửa đổi theo hướng đổi mới, tăng cường phân cấp cho các địa phương. Hiện nay, từ khâu đề xuất dự án đến phân bổ nguồn lực về căn bản giao cho các địa phương.

Bên cạnh những địa phương thực hiện nghiêm túc, còn một số địa phương chưa thực hiện đúng quy trình, chưa tuân thủ đúng trật tự ưu tiên. Ví dụ tháng 2/2020, một số dự án đã được phân bổ nguồn lực dự phòng xuất phát từ tính cấp bách, nhưng cũng chính các dự án đó chỉ sau 6 tháng khi xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn thì đã không còn là cấp bách.

Đại biểu đoàn Hà Nội đánh giá: “Điều này cho thấy nhiều khi việc xây dựng danh mục dự án không xuất phát từ nhu cầu thực tiễn mà xuất phát từ ý muốn chủ quan”,

Bà Mai thông tin thêm, hiện nay, theo báo cáo của Chính phủ, có tổng số 3.476 dự án thuộc diện chuyển tiếp. Tuy nhiên, trong số đó chỉ có 2.731 dự án có phương án bố trí, còn lại hơn 1.000 dự án chưa có phương án phân bổ cụ thể. Việc này dẫn đến hệ lụy là lãng phí nguồn lực, kỷ luật tài chính chưa nghiêm và đặc biệt là tạo áp lực ngân sách cho giai đoạn tiếp theo khi rất nhiều dự án mới được bổ sung.

Thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời chấn chỉnh đối với một số địa phương nhưng cũng cần hết sức lưu tâm, bởi vì vốn đầu tư công cần phải được hiểu đó là tiền thuế của nhân dân.

“Kể cả vốn đi vay thì người trả cũng sẽ là nhân dân. Đó không phải là sở hữu của bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào. Tuy nhiên, trong quá trình phân bổ nguồn lực đã có những cá nhân khi được giao nhiệm vụ phân bổ vốn, tự cho mình cái gọi là quyền ban phát. Câu chuyện về cơ chế xin - cho không biết khi nào mới kết thúc”, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai nhấn mạnh.

Bà Mai kiến nghị cần đề cao hơn nữa tính công khai, minh bạch trong quá trình tổ chức thực hiện. Bên cạnh việc động viên những địa phương thực hiện tốt, cũng cần xử lý nghiêm đối với những trường hợp vi phạm đạo đức công vụ.

Theo đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh), cần phải siết chặt kỷ luật ngân sách, đặc biệt đối với những dự án điều chỉnh tăng vốn. Tại không ít địa phương có nguồn thu thấp, nhưng chi thường xuyên lại cao, việc sử dụng tài sản công chưa hiệu quả, gây lãng phí lớn về ngân sách.

“Đề nghị phải làm rõ trách nhiệm người đứng đầu, đồng thời giám sát mạnh hơn các dự án trọng điểm quốc gia, đặc biệt các dự án trong lĩnh vực giao thông. Vì sao các dự án đầu tư công chậm, trong khi các dự án tư nhân lại triển khai nhanh?”, đại biểu đoàn Trà Vinh đặt vấn đề.

Giải trình làm rõ những ý kiến mà đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đặc biệt nhấn mạnh vào câu chuyện giải ngân vốn đầu tư công chậm. Theo đó, hiện nay việc phân cấp, phân quyền rất rõ ràng, từ khâu lập dự án, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh, triển khai, bố trí vốn chi tiết hàng năm… đều do địa phương và các bộ, ngành triển khai.

Tuy nhiên, dù đã phân cấp rõ ràng rồi nhưng nhiều địa phương vẫn né tránh đùn đẩy, liên tục hỏi lại Trung ương gây mất nhiều thời gian. Đó là mặt trái của việc phân cấp.

Đáng chú ý, một số địa phương còn bệnh thành tích, tư duy nhiệm kỳ, lợi ích nhóm, chạy theo yêu cầu của nhà đầu tư để đề xuất dự án. Như vậy, dự án được đề xuất theo phong trào chứ không xuất phát từ nhu cầu phát triển và khả năng cân đối của ngân sách.

“Theo quy định phân cấp, phân quyền, quyết định cuối cùng là của địa phương, Trung ương chỉ phân bổ vốn dựa trên khả năng thu ngân sách. Quyền quyết định cuối cùng là ở địa phương, nên bây giờ dàn trải là do địa phương dàn trải, chọn dự án cũng không đúng rồi bố trí vốn chậm, giao vốn chậm, bố trí mặt bằng chậm…”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.