Liệu Tổng thống Trump có tự ân xá cho chính mình?

Cuộc chiến pháp lý ông Trump phải đối mặt sau khi hết nhiệm kỳ

Chỉ còn khoảng 50 ngày nữa, ông Joe Biden sẽ tuyên thệ nhậm chức tổng thống, điều này khiến Tổng thống Trump sẽ phải đối mặt với những mối đe dọa pháp lý khi ông rời Nhà Trắng.

Tổng thống Donald Trump. Ảnh: CNN

Sean Hannity, người dẫn chương trình của đài Fox News, hôm 1/11 đã kêu gọi ông Trump ban hành lệnh ân xá, như một cách để bảo vệ bản thân khỏi những cáo buộc có động cơ chính trị.

“Tổng thống Trump khi rời khỏi Nhà Trắng cần phải ân xá cho các thành viên trong gia đình và bản thân ông ấy”, Hannity nói.

Những người xung quanh Tổng thống Trump cũng đang thắc mắc về các lệnh ân xá, đặc biệt là sau khi ông ban hành lệnh ân xá hoàn toàn cho cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn, người từng nhận tội khai man với FBI trong cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller về nghi vấn Nga can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016.

Theo một bài báo trên New York Times ngày 1/11, luật sư của ông Trump, Rudy Giuliani đã thảo luận về việc ban hành lệnh ân xá với Tổng thống vào tuần trước. Tuy nhiên, ông Giuliani đã nhanh chóng phủ nhận việc này.

Năm 1974, khi Tổng thống Richard Nixon đang cân nhắc việc tự ân xá sau vụ bê bối Watergate, Bộ Tư pháp Mỹ đã đưa ra một bản ghi nhớ cho rằng, việc tự ân xá sẽ là vi hiến. Cuối cùng, ông Nixon đã được người kế nhiệm là Tổng thống Gerald Ford ban hành lệnh ân xá.

Ông Biden đã bày tỏ sự miễn cưỡng về việc thúc đẩy một vụ kiện cáo buộc một cựu tổng thống, tuy nhiên, ông nói sẽ để lại quyết định này cho các quan chức Bộ Tư pháp.

Trong khi đó, đảng Cộng hòa cho rằng, áp lực này khiến khả năng tự ân xá của ông Trump có nhiều khả năng xảy ra hơn.

“Đó sẽ là điều chưa từng có và các thành viên đảng Dân chủ sẽ phản đối. Nhưng dựa trên thực tế rằng ông Trump sẽ gặp khó khăn với đảng Dân chủ trong 4 năm tới khi ông ấy hành động bất cứ điều gì, và đây là cách để ông ấy có thể tự bảo vệ trước khi chính quyền mới sử dụng Bộ Tư pháp hoặc Cục điều tra liên bang (FBI) để chống lại ông ấy”, Ian Prior, cựu Phó Giám đốc phụ trách các vấn đề công của Bộ Tư pháp cho biết.

Hannity trích dẫn lời kêu gọi truy tố ông Trump từ các cựu quan chức tại văn phòng của cựu công tố viên đặc biệt Robert Mueller.

“Tôi tin rằng tổng chưởng lý tiếp theo nên điều tra ông Trump và có lệnh truy tố vì các tội danh liên bang” Andrew Weissman, cựu thành viên văn phòng của Mueller, viết trong một bài báo của tờ New York Times.

Hạ nghị sĩ Bill Pascrell cáo buộc, Tổng thống Trump và các thành viên trong chính quyền của ông đã “phạm vô số tội ác chống lại Mỹ” và phải được Bộ Tư pháp của chính quyền tiếp theo “điều tra đầy đủ”.

Người dẫn chương trình Hannity nói rằng, những bình luận như vậy cho thấy những cáo buộc chống lại ông Trump sẽ có động cơ chính trị.

Tổng thống Trump có thể tự ân xá cho mình hay không?

Theo các thành viên đảng Cộng hòa thân cận với Nhà Trắng, không có nhiều cuộc bàn tán về việc ông Trump ban hành ân xá. Giới chức đảng Cộng hòa nói rằng, họ nghi ngờ chính quyền ông Biden sẽ điều tra Tổng thống Trump vì lo ngại ông sẽ chia rẽ đất nước.

“Đây sẽ không được coi là một vấn đề pháp lý, nó sẽ là vấn đề chính trị công khai”, một thành viên đảng Cộng hòa thân cận với Nhà Trắng cho biết.

Trong khi đó, ngay cả một số nhóm đã yêu cầu Bộ Tư pháp điều tra ông Trump cũng nghi ngờ chính quyền ông Biden sẽ tiếp nhận việc này.

Paul S. Ryan, phó chủ tịch phụ trách chính sách và kiện tụng tại nhóm phi đảng phái Common Cause, đã viết thư cho Bộ Tư pháp Mỹ, Ủy ban Bầu cử Liên bang và Tóa án khu vực phía Nam New York, yêu cầu điều tra các vi phạm tài chính liên quan đến các khoản thanh toán của Trump và việc Tổng thống yêu cầu Ukraine điều tra ông Biden về tội tham nhũng.

Tổng thống Trump rời đi sau cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm 5/11. Ảnh: Reuters

Ông Ryan cho biết, các quan chức liên bang cần phải điều tra ngay cả khi Tổng thống Trump sắp kết thúc nhiệm kỳ, nhưng cho biết ông lo ngại việc này sẽ phải chịu áp lực chính trị lớn.

“Tôi không nghĩ chính trị nên đóng một vai trò nào đó, nhưng trong việc này thì hoàn toàn có thể. Tôi nghĩ rằng Bộ Tư pháp dưới thời ông Biden có thể sẽ không theo đuổi những cáo buộc chống lại người tiền nhiệm”, Ryan nói.

Jed Shugerman, giáo sư luật tại Đại học Fordham (Mỹ) cho biết, có rất ít sự đồng thuận về việc liệu việc tự ân xá có hợp hiến hay không và ông nghi ngờ rằng bản ghi nhớ năm 1974 của Bộ Tư pháp Mỹ về vụ việc ông Nixon sẽ được chấp nhận bởi các thẩm phán bảo thủ, những người sẽ có tiếng nói cuối cùng về vấn đề này.

Theo ông Shugerman, việc tự ân xá có thể bị thách thức theo lý thuyết rằng việc tổng thống tự ân xá sẽ vi phạm lời thề “trung thành thực thi với Văn phòng Tổng thống”.

“Tất cả các lập luận về việc hạn chế quyền ân xá đều phải đối mặt với một cuộc chiến khó khăn nào đó, dựa trên tiền lệ và xu hướng chính trị của hệ thống tòa án hiện tại. Tôi có thể nói rằng, các thẩm phán bảo thủ có xu hướng lùi về phía sau để ủng hộ quyền lực của tổng thống”, ông Shugerman nói.

Ngay cả khi Tổng thống Trump tự ân xá cho chính mình và tòa án ra phán quyết về hiệu lực của lệnh ân xá, ông sẽ chỉ được miễn trừ những tội danh ở cấp liên bang và sẽ không bao gồm các cuộc điều tra mà ông phải đối mặt từ Văn phòng luật sư quận Manhattan, nơi đang điều tra về hồ sơ thuế của ông Trump, và từ Tổng chưởng lý bang New York.

Tuy nhiên, đối với những trận chiến pháp lý mà ông Trump sẽ phải đối mặt từ năm 2021, một số người cho rằng, Tổng thống sẽ thấy việc tự ân xá sẽ mang lại lợi ích tốt nhất cho ông.

“Thành thật mà nói, tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu ông ấy (Trump) không tự ân xá cho chính mình”, giáo sư Shugerman nói./.