Giá điện tăng có đúng thời điểm?

Giá điện tăng khiến các doanh nghiệp sản xuất lo lắng Ảnh: ST

Cú “sốc” cho DN

Ngày 29-6, Bộ Công Thương bất ngờ ban hành Thông tư 17/2012/TT- BCT quy định về giá bán điện mới. Theo đó, từ 1-7-2012 giá điện bình quân tăng từ 1.304 đồng/kWh lên 1.369 đồng/kWh (tăng 65 đồng/kWh, tương đương khoảng 5%).

Khi được hỏi về giá điện tăng 5%, nhiều DN đã có phản ứng gay gắt. Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan ngày 2-7, ông Nguyễn Văn Thiện, Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho rằng, việc tăng giá điện dứt khoát ảnh hưởng tới các DN xi măng. Cụ thể, theo tính toán của ông Thiện, trong cơ cấu giá thành xi măng, giá điện chiếm khoảng 15%, tăng giá điện 5% sẽ làm tăng giá xi măng tương ứng khoảng 1%. Dù mức tăng không nhiều nhưng tăng giá điện vào thời điểm hiện nay là một nghịch lý. Trong khi giá xi măng không tăng được, lượng tiêu thụ 6 tháng đầu năm giảm từ 7% đến 8% so với cùng kỳ, đặc biệt tồn kho của xi măng lên tới 2 triệu tấn thì đây thực sự là cú sốc đối với các DN xi măng.

Cùng chung nhận định trên, ông Nguyễn Tiến Nghi, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho rằng, giá điện tăng làm cho giá đầu vào của thép tăng, trong khi giá đầu ra không tăng được do nhu cầu tiêu thụ thấp, và các DN càng lâm nguy. Trung bình sản xuất 1 tấn phôi thép cần khoảng 500 kWh điện, 1 tấn thép cán tiêu hao 100kWh điện.

Dù chưa có tính toán cụ thể nhưng chi phí các DN thép phải chi trả thêm cũng tương đối lớn. Theo VSA, tiêu thụ thép tháng 6 đã sụt giảm, ước khoảng 290.000 tấn, lượng thép tồn kho tính đến ngày 30-6 đã lên tới 370.000 tấn. “Lộ trình tăng giá điện liệu có đúng không trong khi DN hiện nay đã quá khó khăn. Việc tăng giá điện thời điểm này là không nên”, ông Nghi bày tỏ quan điểm.

Cái lý tăng giá có hợp lý?

Theo lý giải của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), nguyên nhân khiến giá điện tăng là bởi các chi phí đầu vào khác đều tăng, rõ nhất là than cho sản xuất điện đã tăng từ 10% đến 11,5% tùy từng loại. Việc tăng thêm 5% giá điện sẽ khiến doanh thu bán điện của EVN tăng thêm 3.710 tỷ đồng, tương ứng với sản lượng điện thương phẩm từ 1-7 đến 31-12 là 56,8 tỷ kWh.

Nguồn tiền này sẽ được sử dụng để bù đắp cho giá than tăng cộng với một phần các chi phí còn “treo” của các năm trước. EVN khẳng định, việc điều chỉnh giá bán điện từ ngày 1-7 có mức độ tác động không lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh và sinh hoạt của nhân dân. Bằng chứng mà EVN đưa ra là, các hộ sử dụng điện sinh hoạt bình thường 100 kWh/tháng tăng chỉ 4.200 đồng/tháng, sử dụng 150 kWh/tháng tăng chi 8.600 đồng/tháng, sử dụng 200 kWh/tháng tăng chi 14.050 đồng/tháng...

Tuy nhiên, theo tính toán của các DN, điện là yếu tố đầu vào cơ bản của các ngành sản xuất. Điện tăng sẽ kéo theo giá thành tăng. Nhưng trong thời điểm khó khăn như hiện nay, đây sẽ là đòn giáng trực tiếp vào DN, làm cho DN “chết” nhanh hơn. Và khi được hỏi DN sẽ có phương án nào đối phó với việc tăng giá điện lần này, ông Nghi thẳng thắn nhìn nhận, các DN chưa có phương án gì để đối phó với khó khăn.

Ở khía cạnh người tiêu dùng, rất nhiều người đặt ra câu hỏi, tại sao tỷ lệ thất thoát điện năng ở nhiều nước xung quanh hiện chỉ còn 5% đến 6% mà ở Việt Nam tỷ lệ này lại đang có chiều hướng tăng lên khoảng 9,7%? Những yếu kém của EVN cho đến nay chưa được khắc phục lại bắt người dân “è lưng” chi trả liệu có thoả đáng?

Đồng tình với việc tăng giá điện nhưng các DN cũng như người tiêu dùng đều cho rằng, việc tăng giá điện bao nhiêu, lộ trình tăng như thế nào cần phải cân nhắc cho hợp lý. Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, EVN cần công khai hơn nữa cơ cấu giá thành của mình, ví dụ như EVN đã tiết kiệm như thế nào, tiền lương ra sao… Đây là những điều mà người tiêu dùng có quyền được biết khi phải bỏ tiền ra mua điện.

Phan Thu