Gánh nặng bệnh tật do sử dụng amiăng

Hiện mỗi năm Việt Nam nhập khẩu khoảng hơn 60.000 tấn amiăng. Ảnh internet

Tại Hội thảo "Tham vấn xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia loại trừ các bệnh liên quan đến amiăng” do Mạng lưới Cấm sử dụng amiăng tại Việt Nam (VN-BAN) tổ chức vừa qua, bà Lương Mai Anh- Phó Cục trưởng Cục Quản lý Môi trường Y tế- Bộ Y tế cho biết: Ở Việt Nam, hiện có hơn 4.600 người lao động tiếp xúc trực tiếp với vật liệu amiăng, hàng triệu người dân đang sử dụng tấm lợp và các sản phẩm có chứa amiăng.

Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) nhận thấy amiăng là vật liệu độc hại và gây ung thư cho con người khi tiếp xúc trong lao động và sử dụng trong cộng đồng nên đều khuyến nghị các nước loại bỏ sử dụng tất cả các loại amiăng. Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) thuộc WHO đã có đủ bằng chứng trên người và thực nghiệm để xếp tất cả các loại amiăng vào nhóm 1 là các chất gây ung thư ở người và cơ quan này khuyến nghị: “Cách tốt nhất để phòng chống các bệnh do amiăng gây ra là ngừng sử dụng tất cả các loại amiăng”.

Cũng theo bà Mai Anh, kết quả nghiên cứu về các bệnh liên quan đến amiăng ở người tiếp xúc với amiăng cho thấy, trong số gần 450 trường hợp bệnh liên quan đến amiăng nhập viện, có 46 trường hợp được chẩn đoán là ung thư trung biểu mô màng phổi, trong đó có 6 ca liên quan đến amiăng, 5 trường hợp ở nhà lợp mái prô xi măng bị bệnh bụi phổi.

Đáng chú ý, Tổ chức Y tế thế giới cũng đã công bố báo cáo về chi phí dành cho bệnh ung thư liên quan đến amiăng hiện nay vượt quá giá trị kinh tế mà nó mang lại. Trong năm 2008, chi phí trực tiếp cho các bệnh ung thư liên quan đến amiăng là 2,4 tỷ USD, trong khi giá trị kinh tế mà amiăng mang lại chỉ là 802 triệu USD.

Các chuyên gia cũng đã ước tính rằng, chi phí cho các trường hợp tử vong do ung thư amiăng tại châu Âu trong vài thập kỷ tới dự kiến sẽ vào khoảng 528 tỷ USD. Nhận thấy rõ những tổn hại về kinh tế, môi trường và sức khỏe do amiăng gây ra, hiện nay trên thế giới đã có 54 nước cấm hoàn toàn sử dụng amiăng, tiêu biểu là toàn bộ khối các nước EU.

Amiăng đã và đang được sử dụng nhiều ở Việt Nam (đứng thứ 10 thế giới) với lượng tiêu thụ trung bình mỗi năm khoảng 65.000 tấn amiăng để sản xuất khoảng 90 triệu m2 tấm lợp fibroximăng.

Tại Hội thảo, hầu hết các đại biểu cho rằng, rất khó kiểm soát mức độ an toàn tại các cơ sở sản xuất, sử dụng amiăng. Điều kiện bảo hộ cho người lao động cho người lao động tại Việt Nam hiện còn thấp nên hiệu quả bảo vệ không cao. Đối với người sử dụng tấm lợp có chứa amiăng lâu ngày, tấm lợp bị hỏng, chất thải có chứa amiăng sẽ gây hại cho môi trường và sức khỏe người dân.

Trước đó, ngày 22-8-2014 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1469/QĐ-TTg phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển vật liệu xây dựng đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu không đầu tư mới hoặc mở rộng các cơ sở sản xuất sử dụng amiăng trắng; thực hiện chuyển đổi dần việc sử dụng các loại sợi thay thế sợi amiăng trắng.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cũng đã có sự chỉ đạo kịp thời và cụ thể đối với từng Bộ, ngành liên quan với mục tiêu đảm bảo sức khỏe cho người lao động và cộng đồng. Thủ tướng đã giao Bộ Y tế phối hợp với Bộ Khoa học- Công nghệ xây dựng kế hoạch hành động quốc gia loại trừ amiăng. Trong đó tập trung đảm bảo an toàn hóa chất, quản lý chất thải nguy hại, đảm bảo an toàn vệ sinh lao động; tăng cường năng lực chẩn đoán sớm các bệnh liên quan đến amiăng; bổ sung bệnh do amiăng vào danh mục đền bù; nghiên cứu xử lý chất thải amiăng…

Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến nghị cần nhanh chóng cụ thể hóa lộ trình cấm amiăng trắng tại Việt Nam theo hướng giảm ngay NK amiăng theo lũy tích. Ví dụ: năm 2015 giảm 10%, năm 2016 giảm 30%,... để đến 2020 cấm hoàn toàn amiăng.

Hiện mỗi năm Việt Nam nhập khẩu khoảng hơn 60.000 tấn amiăng. Hơn 80% là dùng cho các nhà máy sản xuất tấm lợp, với 41 nhà máy, sản lượng khoảng hơn 100 triệu m2/năm.