Dự thảo Luật Thủ đô: Vẫn quản chặt điều kiện nhập cư

Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai lần thứ hai đề cập đến "ngân sách đặc thù" cho Thủ đô (Ảnh: H.S)

Về quản lý dân cư, dự thảo Luật quy định điều kiện đăng ký thường trú vào nội thành Hà Nội đối với một số đối tượng chặt hơn so với quy định của Luật Cư trú. Qua thẩm tra của UB Pháp luật cho thấy, thực tế tình trạng gia tăng dân số cơ học ở Thủ đô hiện nay là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng quá tải đối với hạ tầng kinh tế - xã hội, hạ tầng kỹ thuật, tạo nên những áp lực về giao thông, trường học, chỗ ở, y tế, việc làm…

Việc bổ sung các điều kiện đăng ký nhập hộ khẩu vào nội thành Hà Nội đối với một số đối tượng chặt chẽ hơn tuy chưa phải là giải pháp tối ưu để quản lý dân cư nhưng cũng là một trong nhưng giải pháp cần thiết kết hợp với các giải pháp khác nhằm giãn bớt số lượng dân cư cư trú trong nội thành. Do đó, UB Pháp luật tán thành với quy định về điều kiện đăng ký thường trú (nhập hộ khẩu) của công dân ở nội thành Hà Nội như quy định tại điểm b khoản 4 Điều 19 của dự thảo Luật như sau: “Có nhà ở thuộc sở hữu của mình hoặc nhà thuê ở nội thành của tổ chức, cá nhân có đăng ký kinh doanh nhà ở và đã tạm trú liên tục tại chỗ ở đó từ 3 năm trở lên; nơi đề nghị đăng ký thường trú phải là nơi đang tạm trú”.

Tuy nhiên, theo UB Pháp luật, về lâu dài cần phải có các giải pháp tổng thể, đồng bộ về kinh tế - xã hội, quy hoạch, như chuyển các cơ sở sản xuất, kinh doạnh, dịch vụ ra khỏi nội thành, hạn chế việc xây dựng các chung cư cao tầng trong nội thành, xây dựng tuyến đường giao thông thuận lợi kết nối nội thành với ngoại thành và các vùng phụ cận... thì mới có thể giải quyết được gốc rễ của vấn đề.

Về xử phạt vi phạm hành chính ở nội thành Hà Nội, dự thảo Luật quy định HĐND thành phố Hà Nội được quy định mức phạt tiền cao hơn, nhưng không quá 2 lần mức tiền phạt tối đa do Chính phủ quy định đối với các hành vi vi phạm hành chính tương ứng trong các lĩnh vực văn hoá, đất đai, xây dựng.

Đa số ý kiến trong UB Pháp luật đề nghị không nên quy định mức phạt tiền cao hơn so với quy định chung đối với 3 lĩnh vực là văn hóa, đất đai và xây dựng như trong dự thảo Luật. Bởi vì, Luật Xử lý vi phạm hành chính vừa được QH thông qua đã quy định các thành phố trực thuộc trung ương được áp dụng mức phạt tiền cao hơn nhưng không quá 2 lần mức tiền phạt tối đa do Chính phủ quy định trong một số lĩnh vực mà không có 3 lĩnh vực nêu trên. Hơn nữa, khung mức phạt tối đa đối với 3 lĩnh vực văn hóa, đất đai, xây dựng quy định trong Luật Xử lý vi phạm hành chính đã được nâng lên nhiều lần so với khung mức phạt tối đa quy định trong các văn bản pháp luật về xử lý vi phạm hành chính hiện hành.

Báo cáo giải trình thêm, Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị cho biết, việc cần thiết có những quy định riêng trong các quận nội thành là cần thiết. “Những quy định này có vi phạm quyền công dân, trái luật cư trú hay không. Đây là việc làm cần thiết, đúng thẩm quyền xuất phát từ yêu cầu khách quan của thực tiễn. Mục đích của việc thu phí cao hơn là giảm các phương tiện giao thông một cách hợp lý, chủ yếu áp dụng với các phương tiện giao thông như ô tô và các dịch vụ chiếm dụng lòng hè đường như trông giữ xe máy, xe ô tô…”, ông Nghị nói.

Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đề nghị nghiên cứu thêm về hạ tầng kỹ thuật, không gian văn hóa… để tạo lan tỏa không gian về thủ đô theo đúng nghĩa của nó. “Dự thảo Luật đang nghiêng về chính sách của Nhà nước nhiều còn vai trò tham gia của người dân chưa rõ. Do đó cần phải làm rõ hơn vai trò của người dân, của MTTQ trong huy động nguồn lực, khuyến khích người dân trong vai trò là công dân của Thủ đô”, bà Mai nhấn mạnh.

Về chính sách đặc thù của thủ đô, Chủ nhiệm Trương Thị Mai cho rằng phải có nguồn ngân sách thực hiện chức năng của một thủ đô đất nước. Cụ thể hơn, trong tờ trình và báo cáo thẩm tra đều phải nêu rõ “ngân sách đặc thù” của Thủ đô để QH thống nhất khi thông qua.

Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng cho rằng dự thảo Luật lần này có những bước tiến quan trọng. Nhiều nội dung đã giải đáp được những kiến nghị của các đại biểu QH tại các kỳ họp trước. Về chính sách đặc thù, đồng tình với ý kiến của Chủ nhiệm Trương Thị Mai, Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng đề nghị cần bổ sung thêm một số chính sách như nguồn lực về tài chính nhằm tăng năng lực quản lý cho Hà Nội.

Về xử phạt hành chính và quản lý dân cư, Phó Chủ tịch Tòng Thị Phóng ủng hộ với Tờ trình của Chính phủ bởi vì do được hưởng những chính sách đặc thù khi là công dân của Thủ đô thì người dân phải chấp nhận những quy định đặc thù đó.

*Chiều cùng ngày, cho ý kiến tờ trình Quốc hội về Nghị quyết về quy trình, thủ tục, cách thức lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn, hầu hết UBTVQH đều tán thành với dự thảo Nghị quyết.

Trong Báo cáo thẩm tra của UB Pháp luật nêu rõ: Đa số các ý kiến đều tán thành quy định QH, HĐND tổ chức lấy phiếu tín nhiệm định kỳ tại kỳ họp đầu tiên mỗi năm kể từ năm thứ hai của nhiệm kỳ. Hội đồng dân tộc, các UB của QH, các Ban của HĐND tổ chức lấy phiếu tín nhiệm định kỳ hằng năm tại phiên họp toàn thể của cơ quan mình. Quy định như vậy là phù hợp với tổ chức và hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước nói riêng và hệ thống chính trị nước ta nói chung. Việc lấy phiếu tín nhiệm hằng năm sẽ làm cho những người giữ chức vụ phải nỗ lực, phát huy trách nhiệm để hoàn thành tốt nhiệm vụ; đồng thời, cũng để các cơ quan có thẩm quyền kịp thời xem xét, điều chỉnh việc bố trí cán bộ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước.

Bên cạnh đó, cũng có ý kiến đề nghị chỉ nên tổ chức lấy phiếu tín nhiệm 2 lần trong một nhiệm kỳ của QH, HĐND, vì cho rằng thời gian một năm là quá ngắn, chưa đủ để người giữ chức vụ thể hiện được khả năng của mình. Hơn nữa, việc lấy phiếu đánh giá quá thường xuyên dễ tạo tâm lý “dĩ hòa vi quý”, e dè, ngại đổi mới, khó có thể tạo ra những bước chuyển đột phá tích cực trong công việc.

Minh Anh