Doanh nghiệp dệt may, da giày đổi mới theo cách mạng công nghiệp 4.0

Áp dụng công nghệ mới giúp tăng sức cạnh tranh cho ngành dệt may trên trường quốc tế. Ảnh: Nguyễn Huế.

Áp dụng nhiều công nghệ mới

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM cho biết, các DN dệt may đã từng bước áp dụng công nghệ mang tinh thần của công nghiệp 4.0 từ 4-5 năm trước đây thông qua việc cải tiến thiết bị, áp dụng công nghệ mới trong sản xuất dệt may, áp dụng phần mềm trong quản lý sản xuất... Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ ở các DN những năm trước đây còn ở mức độ thấp do áp lực cạnh tranh chưa mạnh. Từ năm 2017 đến nay các DN phải chịu áp lực cạnh tranh rất lớn với các nước trong khu vực đòi hỏi phải chuyển đổi nhanh hơn. Bên cạnh đó, áp lực về nguồn lao động cũng buộc các DN phải ứng dụng công nghệ để giảm thâm dụng lao động.

Theo ông Hồng, làn sóng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã tác động mạnh mẽ đến các DN dệt may buộc các DN phải thay đổi để tồn tại và phát triển. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ 4.0 của mỗi DN là khác nhau tùy theo tùy theo tình hình và khả năng tài chính của mỗi DN. Hiện nay, phần lớn các DN may đã tự động hóa được ở một số công đoạn như cắt vải, bổ túi, đóng túi, quy trình sản xuất tinh gọn cũng được ứng dụng ở trình độ cao hơn. Một số DN dệt, nhuộm cũng đã áp dụng các công nghệ tiên tiến của châu Âu vào sản xuất như công nghệ laze, nano... vào sản xuất. Nhìn một cách tổng thể công nghệ của ngành dệt may Việt Nam, đặc biệt là ngành may đã cao hơn khá nhiều nước trong khu vực như Campuchia, Philippines, Indonesia, Banglades...

Là một trong những DN đi đầu trong việc ứng dụng các công nghệ mới vào sản xuất, ông Phan Văn Việt, Giám đốc Việt Thắng Jean cho biết, trong gần 5 năm trở lại đây, Việt Thắng Jean đã từng bước áp dụng các công nghệ hiện đại nhất của thế giới vào sản xuất. Điển hình như công nghệ laser của Tây Ban Nha, Ý để wash vải, sử dụng công nghệ khí ozone, Nano Ý, Đức, Tây Ban Nha để nhuộm...

Theo ông Việt, áp dụng công nghệ mới vào sản xuất dệt, nhuộm không chỉ nâng cao chất lượng cho sản phẩm, tiết giảm tối đa sử dụng lao động, chi phí về mặt bằng, nhà xưởng (giảm từ 50-70%), mà còn bố trí quản lý một cách khoa học xử lý, đặc biệt giải quyết được điểm yếu của ngành dệt nhuộm về môi trường nhờ triệt tiêu hoàn toàn được khí thải, nước thải và chất thải rắn. Ngoài ra, công nghệ mới còn giúp DN rút ngắn phần lớn thời gian sản xuất (trước đây phải mất 45 ngày mới có thể ra được mẫu mới thì hiện nay chỉ mất khoảng 1 tuần), nhờ đó bắt kịp với xu hướng của thị trường, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm...

Cũng giống như ngành dệt may, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã có sự thay đổi thần tốc về nâng cao năng suất lao động và khoa học công nghệ, cạnh tranh về nhân công giá rẻ không còn là lợi thế của ngành da giày. Trong ngành da giày đã có những DN nước ngoài sử dụng robot để thực hiện khâu quét keo, may chi tiết đồng bộ.

Theo thông tin từ Hiệp hội da giày Việt Nam, hiện cũng có nhiều DN lớn tại Việt Nam đã đầu tư máy móc để chuyển sang tự động hóa một số khâu trong sản xuất. Điển hình như Công ty Cổ phần đầu tư phát triển Việt Á Châu đã đầu tư máy scan và in 3D để phục vụ làm khuôn. Hay Thái Bình Shoes đã trang bị phần lớn máy móc công nghệ mới phục vụ cho phát triển mẫu và sản xuất như máy may lập trình, máy thêu vi tính, máy cắt laser… để tự động hóa các công đoạn sản xuất. Các công nghệ này không chỉ giúp DN tăng năng suất lao động, rút ngắn thời gian giao hàng, giảm giá thành mà còn hạn chế rủi ro trong một vài công đoạn sản xuất cho nhân công.

DN buộc phải thay đổi

Từ kinh nghiệm của DN mình, ông Việt cho rằng, để bắt kịp được cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, DN phải chuyển hướng sang tự động hóa, phải có thị trường. Đặc biệt, về nguồn nguyên liệu để phải có sự đồng bộ từ nguyên liệu truyền thống sang nguyên phụ liệu công nghệ cao.

Để thay đổi theo tinh thần công nghiệp 4.0 DN không chỉ mất một thời gian chuẩn bị ít nhất vài năm mà còn phải có nguồn vốn khá lớn vì so với công nghệ cũ chỉ mất khoảng từ 3-5 năm có thể thu hồi vốn thì thời gian thu hồi vốn của các công nghệ mới phải mất từ 10-15 năm. Bên cạnh đó, để sử dụng được công nghệ mới DN phải có nguồn nhân lực có khả năng tiếp nhận và khai thác công nghệ. Đây không phải là việc dễ dàng với tất cả các DN, đặc biệt là các DN vừa và nhỏ nhưng các DN vẫn phải nỗ lực phải thay đổi và hội nhập nhất là các DN ở TP.HCM.

Mặc dù ngành da giày cũng đang có rất nhiều nỗ lực trong việc áp dụng những phương pháp quản lý cũng như ứng dụng công nghệ để giải quyết bài toán về năng suất lao động. Tuy nhiên, theo nhận định của ông Nguyễn Văn Khánh, Tổng thư ký Hội Da giày tại TP.HCM, việc ứng dụng công nghệ theo tinh thần của cách mạng công nghiệp 4.0 vẫn còn là mơ ước của ngành da giày do việc đầu tư này đòi hỏi nhiều vốn, trong khi quy mô của các DN còn rất nhỏ, khả năng tài chính hạn hẹp và ngành da giày vẫn làm gia công là chính. Hiện nay cũng chỉ có rất ít DN trong ngày áp dụng các công nghệ hiện đại để tự động hóa một vài khâu của quy trình sản xuất...

Tuy khó nhưng theo nhận định của Hiệp hội da giày Việt Nam, các DN da giày cũng không thể đứng ngoài cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Do vậy, các DN phải nỗ lực trong việc thay đổi tầm nhìn và chiến lược đầu tư mới tồn tại trong môi trường ngày càng cạnh tranh.