Điều kiện kinh doanh: Phải thấu hiểu doanh nghiệp, vì lợi ích chung

Các doanh nghiệp taxi cho rằng taxi bị “trói chặt”. Ảnh: S.T.

Quy định chưa phù hợp với 16 ngành, nghề kinh doanh

Những năm gần đây, với việc ra đời của Luật DN 2014, Luật Đầu tư 2014 cùng nhiều chính sách khác, hàng loạt “giấy phép con” cho DN đã bị bãi bỏ, thủ tục gia nhập thị trường của DN trở nên đơn giản hơn, thuận tiện hơn, nhiều thủ tục hành chính được tinh giản, khiến nhiều DN đánh giá, việc kinh doanh đã “dễ dàng hơn”. Điều này đã thể hiện thực tế qua số lượng DN mới thành lập tăng lên mức kỷ lục như thời gian qua.

Tuy nhiên, Luật Đầu tư 2014 đã quy định, những ngành, nghề kinh doanh vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe cộng đồng là ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Vì thế, kết quả nghiên cứu về điều kiện kinh doanh và quyền tự do kinh doanh ở Việt Nam của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, Việt Nam có 243 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện thuộc tất cả các lĩnh vực. Tuy nhiên, báo cáo này cũng chỉ ra hiện có 16 ngành, nghề chưa phù hợp đưa vào danh mục này vì nhiều nguyên nhân. Chính điều này đã gây nên không ít bức xúc và băn khoăn cho DN khi hoạt động.

Chia sẻ về khó khăn của việc tuân thủ điều kiện kinh doanh, bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Giám đốc Công ty Cổ phần Dự án công nghệ Nhật Bản cho biết, khi đăng ký kinh doanh, Bộ Y tế yêu cầu DN đăng ký tờ rơi quảng cáo phải hạn chế việc ghi quảng cáo là sản phẩm chống viêm, kháng khuẩn hoặc chống oxy hóa. Điều này tạo khó khăn cho DN, bởi trước đấy, DN khác làm cùng lĩnh vực vẫn được quảng cáo trên tờ rơi như thế, trong khi DN tôi chỉ được phép ghi là sản phẩm có nguồn gốc 100% thiên nhiên. Hơn nữa, khi DN hỏi lý do tại sao thì không có câu trả lời cụ thể từ cơ quan quản lý. Khi DN đi hỏi một chuyên gia thì được biết, DN được phép tự quyết định nội dung quảng cáo trên tờ rơi, miễn là chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Liên quan đến lĩnh vực xây dựng, bà Cao Thanh Trúc, đại diện Công ty Cổ phần Đầu tư & Phát triển Thành Đô cho hay, ngoài việc rà soát quy định của pháp luật về điều kiện kinh doanh, các cơ quan chức năng cần rà soát cả cơ chế thực thi pháp luật. Bà Trúc cho biết, DN muốn xin cấp phép xây dựng công trình hạng A, sau nhiều đấu tranh, Bộ Xây đựng đã đồng ý ủy quyền cho TP. Đà Nẵng - nơi DN có dự án xây dựng; tuy nhiên, DN muốn xin giấy phép cơ sở thì vẫn phải chuyển hồ sợ về bộ, khiến DN rất vất vả chạy đi, chạy lại giữa Hà Nội - Đà Nẵng để xin được giấy phép xây dựng.

Hay mới đây nhất, “cuộc chiến” giữa các hãng taxi truyền thống và Uber, Grab đã khiến DN đặt ra lo ngại về điều kiện kinh doanh có sự “ưu ái” cho DN nước ngoài. Bởi hiện nay, do chưa có cơ chế quản lý loại hình taxi hiện đại như Uber, Grab nên Chính phủ đồng ý “thí điểm” đưa vào hoạt động, nhưng tuy mới ở mức thí điểm mà Uber, Grab đã có số lượng đầu xe “khủng”, liên tục tung ra khuyến mãi khiến giá cước rẻ hơn các hãng taxi truyền thống nên được người dân ưa thích. Trong khi đó, theo phản ánh của Hiệp hội taxi Hà Nội, các hãng taxi truyền thống muốn cạnh tranh nhưng đang phải chịu 13 “vòng kim cô” về chi phí, thủ tục, điều kiện kinh doanh trên đầu, muốn tăng đầu xe cũng không phải dễ.

Cần thường xuyên rà soát, bãi bỏ điều kiện kinh doanh

Nếu việc rà soát, cắt giảm điều kiện kinh doanh vẫn được giảm theo kiểu “bãi bỏ 10, khôi phục 7” như nhiều DN phản ánh thì phải rất lâu nữa mới thấy được kết quả khả quan. Vì thế, bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp hội bán lẻ cho rằng, các cơ quan quản lý khi ra chính sách phải đặt mình vào vị trí của DN, thấu hiểu hoạt động của DN trong từng lĩnh vực. Bà Loan cho rằng, nhiều DN phản ánh Nhà nước đang quá “bao đồng”, lo quản lý mọi thứ làm sao tốt nhất nhưng lại thiếu nguồn lực; các cơ quan quản lý cũng thiếu tin tưởng DN, theo xu hướng kiểu “bác sĩ nhìn bệnh nhân” nên giải pháp đưa ra chưa thực sự thiết thực.

Do vậy, liên quan đến những bất đồng giữa taxi truyền thống và Uber, Grab, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế (VCCI) cho rằng, câu chuyện quản lý không nên đặt vấn đề cấm hay không cấm Uber, Grab mà cần phải thay đổi cách thức quản lý cho phù hợp. Một mặt khuyến khích khía cạnh tích cực của mô hình taxi hiện đại, nhưng mặt khác phải tìm cách quản lý như hình thức đóng thuế, thu thuế như nào cho phù hợp… Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý phải đơn giản hóa thủ tục hành chính cho các hãng taxi truyền thống, tạo điều kiện cho các hãng taxi thay đổi, phát triển theo công nghệ mới.

Có thể thấy, việc đảm bảo môi trường kinh doanh thuận lợi là điều DN luôn mong mỏi. Các DN cho rằng, sắp tới, những Nghị định về điều kiện kinh doanh khí gas, XK gạo… được thay đổi theo tư duy cải cách sẽ tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất, giúp các DN được hưởng lợi nhiều, tăng thêm niềm tin vào quyết tâm hành động của Chính phủ. Vì thế, các DN hy vọng, nhiều điều kiện kinh doanh khác sẽ được cải cách; bên cạnh đó, khi cơ quan quản lý đặt ra điều kiện kinh doanh, cần cân nhắc tới lợi ích chung; nếu là những lĩnh vực mới, pháp luật cần nhanh chóng hoàn thiện, không nên ép buộc vào những quy định không phù hợp; để công bằng giữa các ngành, nghề thì phải hạ thấp điều kiện này, nâng điều kiện kia… Do vậy, DN mong rằng các cơ quan chức năng phải lắng nghe những phản hồi, bức xúc của DN để có biện pháp giải quyết triệt để, bởi việc rà soát bãi bỏ điều kiện kinh doanh là quá trình liên tục, cần sự chung tay của nhiều bên tham gia.