Điểm khác biệt về cơ chế tự chứng nhận xuất xứ của các FTA thế hệ mới
![]() |
Công chức Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Thanh Hóa (Hải quan Thanh Hóa) hướng dẫn DN tra cứu thông tin. Ảnh: N.Linh |
Lưu ý về tự chứng nhận xuất xứ trong ATIGA, CPTPP và EVFTA
Hiện nay, Việt Nam đang tham gia đàm phán rất nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà trong đó có yêu cầu áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Theo cơ chế này, trách nhiệm chứng nhận nguồn gốc của hàng hóa sẽ chuyển từ các cơ quan chuyên trách sang doanh nghiệp (hoặc nhà nhập khẩu). Tức là doanh nghiệp (hoặc nhà nhập khẩu) sẽ tự thực hiện các thủ tục và đáp ứng điều kiện để tuyên bố hàng hóa đáp ứng các tiêu chuẩn về nguồn gốc xuất xứ và tự chịu trách nhiệm về tính chính xác của tuyên bố đó. Việt Nam đang tham gia áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ trong ba Hiệp định thương mại tự do là ATIGA, CPTPP và EVFTA, trong đó CPTPP, EVFTA là các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.
3 Hiệp định này có sự khác biệt về cơ chế tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa.
Hiệp định ATIGA áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa đối với doanh nghiệp được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép, có nghĩa là chỉ các doanh nghiệp được cấp phép mới được tự chứng minh nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa do chính doanh nghiệp sản xuất ra và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc tự chứng nhận đó. Danh sách các doanh nghiệp này được các nước ASEAN cập nhật trên trang điện tử của ASEAN và cơ quan Hải quan sẽ căn cứ thông tin về doanh nghiệp trên trang web này để kiểm tra, xác định đối tượng được tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa.
Hiệp định CPTPP áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ cho doanh nghiệp xuất khẩu, có nghĩa là các doanh nghiệp xuất khẩu đều được tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa trên chứng từ thương mại của mình. Tại Hiệp định quy định cụ thể về các thông tin tối thiểu cần phải thể hiện trên chứng từ tự chứng nhận xuất xứ. Cơ quan Hải quan kiểm tra căn cứ thông tin trên chứng từ tự chứng nhận xuất xứ và hồ sơ hải quan để kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu.
Hiệp định CPTPP có hiệu lực thực hiện từ 14/1/2019. Khi thực hiện Hiệp định này, Việt Nam không bắt buộc phải áp dụng ngay cơ chế tự chứng nhận xuất xứ tại thời điểm Hiệp định có hiệu lực mà theo lộ trình nhất định. Theo đó, Việt Nam được bảo lưu chưa áp dụng hình thức này trong thời hạn tối đa 12 năm kể từ ngày Hiệp định có hiệu lực. Do vậy, hiện nay hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vào các nước CPTPP đang được Bộ Công Thương cấp C/O mẫu CPTPP.
Về Hiệp định EVFTA áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ đối với doanh nghiệp xuất khẩuđược cấp mã số REX, có nghĩa là doanh nghiệp có mã số REX sẽ được tự chứng nhận xuất xứ cho hàng hóa của mình trên chứng từ thương mại. Cơ quan Hải quan căn cứ mã số REX của doanh nghiệp, kiểm tra trên trang điện tử của EU và hồ sơ hải quan để xác định xuất xứ hàng hóa.
Đối với hàng hóa của Việt Nam khi xuất khẩu vào EU áp dụng như sau: Đối với các lô hàng từ Việt Nam xuất khẩu vào EU có giá trị không quá 6.000 Euro thì bất kỳ nhà xuất khẩu nào cũng được phép tự chứng nhận xuất xứ. Sau đó, thương nhân có trách nhiệm báo cáo, đăng tải chứng từ tự chứng nhận xuất xứ và chứng từ liên quan đến lô hàng xuất khẩu lên trang web: www.ecosys.gov.vn. Đối với các lô hàng xuất khẩu có trị giá trên 6.000 Euro, nhà xuất khẩu phải có C/O mẫu EUR.1 do cơ quan, tổ chức được Bộ Công Thương ủy quyền cấp. Quá trình khai báo và chứng nhận C/O mẫu EUR.1 được thực hiện tương tự như các mẫu C/O hiện hành.
Hiện tại, đối với hàng hóa xuất khẩu, Việt Nam mới chỉ áp dụng tự chứng nhận xuất xứ trong Hiệp định ATIGA. Hai Hiệp định thương mại thế hệ mới là CPTPP và EVFTA, Việt Nam vẫn áp dụng cơ chế cấp C/O thông thường. Khi thực hiện cơ chế tự chứng nhận xuất xứ Hiệp định ATIGA, hiện tại chỉ có 4 doanh nghiệp Việt Nam được cấp phép tự chứng nhận xuất xứ gồm: Công ty CP sữa Vinamilk, Công ty TNHH Nestle Việt Nam, Công ty TNHH Sài Gòn Precision, Công ty TNHH Procter & Gamble Đông Dương.
Số lượng doanh nghiệp xuất khẩu được cấp phép tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa còn hạn chế có thể do quy định điều kiện, tiêu chí cấp còn chặt chẽ hoặc doanh nghiệp chưa nhận thức được ưu thế, lợi ích của việc cấp phép tự chứng nhận xuất xứ. Do vậy, công tác tuyên truyền phổ biến các quy định này cần được đẩy mạnh thường xuyên, liên tục hơn nữa nhằm giúp doanh nghiệp nhận thức được các ưu điểm, lợi thế của việc được cấp phép tự chứng nhận xuất xứ trong ATIGA để triển khai thực hiện.
Tiềm ẩn nguy cơ gian lận
Việc doanh nghiệp áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa có rất nhiều ưu điểm và mang lại nhiều lợi ích. Tuy nhiên, mối lo ngại về tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ có thể xảy ra. Nếu cơ chế cấp C/O truyền thống quy định doanh nghiệp phải nộp hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền để được xem xét, cấp C/O cho hàng hóa xuất khẩu thì cơ chế tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa cho phép doanh nghiệp tự khai tự chịu trách nhiệm về xuất xứ hàng hóa.
Áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ, thay vì hàng hóa xuất khẩu sẽ được cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa thì doanh nghiệp chủ động tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa trên chứng từ thương mại. Theo đó, rủi ro gian lận, giả mạo xuất xứ hàng hóa sẽ nhiều hơn so với cơ chế cấp C/O truyền thống (cấp C/O giấy theo phom mẫu quy định). Cơ quan Hải quan sẽ thực hiện kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa căn cứ theo các thông tin mà doanh nghiệp cung cấp.
Để ngăn chặn tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ hàng hóa, cơ quan Hải quan phải thay đổi phương thức quản lý so với cách thức kiểm tra C/O truyền thống, chủ yếu chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” để không làm tăng thời gian kiểm tra hồ sơ hải quan, kéo dài thời gian thông quan mà vẫn đảm bảo hiệu quả quản lý. Bên cạnh đó, cơ quan Hải quan áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp nghiệp vụ như kiểm tra, điều tra, xác minh làm rõ đối với các trường hợp gian lận, giả mạo xuất xứ.
Tin liên quan

Thông tư 40 mở đường tiết giảm chi phí cho doanh nghiệp xuất khẩu
13:40 | 30/06/2025 Cần biết

Tuân thủ FTA thế hệ mới, cần cách làm mới về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật
20:08 | 22/11/2024 Sự kiện - Vấn đề

Tận dụng tốt FTA thế hệ mới để tăng thu hút FDI
09:24 | 25/11/2022 Kinh tế

Chính sách thuế đối với hàng đã thay đổi mục đích sử dụng của doanh nghiệp chế xuất
16:18 | 23/08/2025 Chính sách thuế, hải quan

Thủ tục, quy định xuất khẩu phần mềm
09:53 | 23/08/2025 Chính sách thuế, hải quan

Xác định thời điểm và giá trị xuất hoá đơn
15:34 | 22/08/2025 Chính sách thuế, hải quan

Trường hợp nào phải thực hiện kiểm tra, xác định trị giá hải quan?
13:39 | 22/08/2025 Chính sách thuế, hải quan

Hướng dẫn thực hiện xử phạt hóa đơn quy mô lớn
09:34 | 22/08/2025 Chính sách thuế, hải quan

Thủ tục đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại chỗ
18:00 | 21/08/2025 Chính sách thuế, hải quan

Hoàn thiện chính sách thuế với hộ kinh doanh: Hướng tới minh bạch và hỗ trợ toàn diện
17:22 | 21/08/2025 Diễn đàn

(INFOGRAPHICS): Điều kiện để được hoàn thuế nhập khẩu
17:05 | 21/08/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Nội dung nhãn gốc của hàng hóa xuất nhập khẩu
08:48 | 21/08/2025 Infographics

Doanh nghiệp xuất nhập khẩu cần lưu ý về ghi nhãn và xuất xứ hàng hóa
08:46 | 21/08/2025 Chính sách thuế, hải quan

Lấy ý kiến về xử lý hàng hóa tồn đọng thuộc địa bàn hoạt động hải quan
21:00 | 20/08/2025 Chính sách thuế, hải quan

Hướng dẫn kê khai thuế GTGT đối với dự án đầu tư
18:00 | 20/08/2025 Chính sách thuế, hải quan

Cách xác định thuế suất thuế GTGT đối với mặt hàng nông sản
15:42 | 20/08/2025 Chính sách thuế, hải quan
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới

Vietjet khởi công Trung tâm Kỹ thuật Bảo dưỡng Tàu bay tại Long Thành

Chính sách thuế đối với hàng đã thay đổi mục đích sử dụng của doanh nghiệp chế xuất

Cần Thơ nâng cao giá trị hàng nông sản hướng tới xuất khẩu bền vững

8 nhóm hàng xuất khẩu tỷ đô của ngành nông nghiệp

Hải quan cửa khẩu Hoành Mô có trụ sở mới

(INFOGRAPHICS): 7 tháng năm 2025: Xuất nhập khẩu tăng trưởng mạnh
13:28 | 12/08/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Đắk Lắk
16:26 | 07/08/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế thành phố Hải Phòng
09:35 | 07/08/2025 Infographics

Những nhóm hàng hóa dịch vụ tác động mạnh nhất đến CPI 7 tháng năm 2025
14:04 | 06/08/2025 Infographics

(INFORGRAPHICS): Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng tính thuế TNCN theo đề xuất mới nhất
09:19 | 01/08/2025 Infographics

Hải quan cửa khẩu Hoành Mô có trụ sở mới

Kim ngạch xuất nhập khẩu qua Bắc Phong Sinh tăng 30,72%

Thuế tỉnh Thái Nguyên tổ chức tập huấn cho hơn 1.100 doanh nghiệp trên địa bàn

Hải quan Móng Cái chủ động tạo thuận lợi, thúc đẩy thông quan hàng hóa

Thu giữ hơn 2.400 sản phẩm mỹ phẩm, giày, dép, 10 tấn đường tại Gia Lai

TP.HCM: 21.319 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền

Vietjet khởi công Trung tâm Kỹ thuật Bảo dưỡng Tàu bay tại Long Thành

HDBANK vào Top 50 doanh nghiệp niêm yết tiêu biểu nhất 2025

“Bút bi” Thiên Long và cú lội ngược dòng trong kỷ nguyên số

54% dự án FDI mới chọn thuê nhà xưởng thay vì thuê đất

VEDAN Việt Nam mở rộng trong lĩnh vực thực phẩm đông lạnh

Top 30 tập đoàn chiến lược Việt Nam năm 2025

Cần Thơ nâng cao giá trị hàng nông sản hướng tới xuất khẩu bền vững

8 nhóm hàng xuất khẩu tỷ đô của ngành nông nghiệp

Công ty TNHH Timber Phoenix: Định hình tương lai xuất khẩu gỗ bền vững

Gỡ 'điểm nghẽn' hạ tầng logistics, thúc đẩy xuất nhập khẩu

Nhập khẩu ô tô bùng nổ, bình quân gần 600 xe về Việt Nam mỗi ngày

Soi kim ngạch 7 nhóm hàng xuất khẩu chục tỷ USD

Thu giữ hơn 2.400 sản phẩm mỹ phẩm, giày, dép, 10 tấn đường tại Gia Lai

“Bút bi” Thiên Long và cú lội ngược dòng trong kỷ nguyên số

Thương mại điện tử: Gia tăng nhu cầu về nhân lực chất lượng cao

Chuỗi bán lẻ trên sàn: Lực đẩy hỗ trợ tăng trưởng

Công an điều tra vụ kinh doanh hàng giả mạo thương hiệu nổi tiếng

Giá xăng được điều chỉnh tăng nhẹ

Logistics xuyên biên giới tạo đột phá tăng trưởng kinh tế khu vực miền Trung

Cần ban hành bảng giá đất áp dụng chung cho cả người dân và doanh nghiệp

Nhiều tác động tích cực tới thị trường bất động sản

Từ ngày 5/1/2026, tổ chức Tổng điều tra kinh tế trên phạm vi toàn quốc

Sửa Luật Đất đai: Cuộc cách mạng "tháo" điểm nghẽn cho thị trường
