Điểm khác biệt về cơ chế tự chứng nhận xuất xứ của các FTA thế hệ mới
![]() |
Công chức Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Thanh Hóa (Hải quan Thanh Hóa) hướng dẫn DN tra cứu thông tin. Ảnh: N.Linh |
Lưu ý về tự chứng nhận xuất xứ trong ATIGA, CPTPP và EVFTA
Hiện nay, Việt Nam đang tham gia đàm phán rất nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà trong đó có yêu cầu áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Theo cơ chế này, trách nhiệm chứng nhận nguồn gốc của hàng hóa sẽ chuyển từ các cơ quan chuyên trách sang doanh nghiệp (hoặc nhà nhập khẩu). Tức là doanh nghiệp (hoặc nhà nhập khẩu) sẽ tự thực hiện các thủ tục và đáp ứng điều kiện để tuyên bố hàng hóa đáp ứng các tiêu chuẩn về nguồn gốc xuất xứ và tự chịu trách nhiệm về tính chính xác của tuyên bố đó. Việt Nam đang tham gia áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ trong ba Hiệp định thương mại tự do là ATIGA, CPTPP và EVFTA, trong đó CPTPP, EVFTA là các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.
3 Hiệp định này có sự khác biệt về cơ chế tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa.
Hiệp định ATIGA áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa đối với doanh nghiệp được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép, có nghĩa là chỉ các doanh nghiệp được cấp phép mới được tự chứng minh nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa do chính doanh nghiệp sản xuất ra và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc tự chứng nhận đó. Danh sách các doanh nghiệp này được các nước ASEAN cập nhật trên trang điện tử của ASEAN và cơ quan Hải quan sẽ căn cứ thông tin về doanh nghiệp trên trang web này để kiểm tra, xác định đối tượng được tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa.
Hiệp định CPTPP áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ cho doanh nghiệp xuất khẩu, có nghĩa là các doanh nghiệp xuất khẩu đều được tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa trên chứng từ thương mại của mình. Tại Hiệp định quy định cụ thể về các thông tin tối thiểu cần phải thể hiện trên chứng từ tự chứng nhận xuất xứ. Cơ quan Hải quan kiểm tra căn cứ thông tin trên chứng từ tự chứng nhận xuất xứ và hồ sơ hải quan để kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu.
Hiệp định CPTPP có hiệu lực thực hiện từ 14/1/2019. Khi thực hiện Hiệp định này, Việt Nam không bắt buộc phải áp dụng ngay cơ chế tự chứng nhận xuất xứ tại thời điểm Hiệp định có hiệu lực mà theo lộ trình nhất định. Theo đó, Việt Nam được bảo lưu chưa áp dụng hình thức này trong thời hạn tối đa 12 năm kể từ ngày Hiệp định có hiệu lực. Do vậy, hiện nay hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vào các nước CPTPP đang được Bộ Công Thương cấp C/O mẫu CPTPP.
Về Hiệp định EVFTA áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ đối với doanh nghiệp xuất khẩuđược cấp mã số REX, có nghĩa là doanh nghiệp có mã số REX sẽ được tự chứng nhận xuất xứ cho hàng hóa của mình trên chứng từ thương mại. Cơ quan Hải quan căn cứ mã số REX của doanh nghiệp, kiểm tra trên trang điện tử của EU và hồ sơ hải quan để xác định xuất xứ hàng hóa.
Đối với hàng hóa của Việt Nam khi xuất khẩu vào EU áp dụng như sau: Đối với các lô hàng từ Việt Nam xuất khẩu vào EU có giá trị không quá 6.000 Euro thì bất kỳ nhà xuất khẩu nào cũng được phép tự chứng nhận xuất xứ. Sau đó, thương nhân có trách nhiệm báo cáo, đăng tải chứng từ tự chứng nhận xuất xứ và chứng từ liên quan đến lô hàng xuất khẩu lên trang web: www.ecosys.gov.vn. Đối với các lô hàng xuất khẩu có trị giá trên 6.000 Euro, nhà xuất khẩu phải có C/O mẫu EUR.1 do cơ quan, tổ chức được Bộ Công Thương ủy quyền cấp. Quá trình khai báo và chứng nhận C/O mẫu EUR.1 được thực hiện tương tự như các mẫu C/O hiện hành.
Hiện tại, đối với hàng hóa xuất khẩu, Việt Nam mới chỉ áp dụng tự chứng nhận xuất xứ trong Hiệp định ATIGA. Hai Hiệp định thương mại thế hệ mới là CPTPP và EVFTA, Việt Nam vẫn áp dụng cơ chế cấp C/O thông thường. Khi thực hiện cơ chế tự chứng nhận xuất xứ Hiệp định ATIGA, hiện tại chỉ có 4 doanh nghiệp Việt Nam được cấp phép tự chứng nhận xuất xứ gồm: Công ty CP sữa Vinamilk, Công ty TNHH Nestle Việt Nam, Công ty TNHH Sài Gòn Precision, Công ty TNHH Procter & Gamble Đông Dương.
Số lượng doanh nghiệp xuất khẩu được cấp phép tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa còn hạn chế có thể do quy định điều kiện, tiêu chí cấp còn chặt chẽ hoặc doanh nghiệp chưa nhận thức được ưu thế, lợi ích của việc cấp phép tự chứng nhận xuất xứ. Do vậy, công tác tuyên truyền phổ biến các quy định này cần được đẩy mạnh thường xuyên, liên tục hơn nữa nhằm giúp doanh nghiệp nhận thức được các ưu điểm, lợi thế của việc được cấp phép tự chứng nhận xuất xứ trong ATIGA để triển khai thực hiện.
Tiềm ẩn nguy cơ gian lận
Việc doanh nghiệp áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa có rất nhiều ưu điểm và mang lại nhiều lợi ích. Tuy nhiên, mối lo ngại về tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ có thể xảy ra. Nếu cơ chế cấp C/O truyền thống quy định doanh nghiệp phải nộp hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền để được xem xét, cấp C/O cho hàng hóa xuất khẩu thì cơ chế tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa cho phép doanh nghiệp tự khai tự chịu trách nhiệm về xuất xứ hàng hóa.
Áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ, thay vì hàng hóa xuất khẩu sẽ được cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa thì doanh nghiệp chủ động tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa trên chứng từ thương mại. Theo đó, rủi ro gian lận, giả mạo xuất xứ hàng hóa sẽ nhiều hơn so với cơ chế cấp C/O truyền thống (cấp C/O giấy theo phom mẫu quy định). Cơ quan Hải quan sẽ thực hiện kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa căn cứ theo các thông tin mà doanh nghiệp cung cấp.
Để ngăn chặn tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ hàng hóa, cơ quan Hải quan phải thay đổi phương thức quản lý so với cách thức kiểm tra C/O truyền thống, chủ yếu chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” để không làm tăng thời gian kiểm tra hồ sơ hải quan, kéo dài thời gian thông quan mà vẫn đảm bảo hiệu quả quản lý. Bên cạnh đó, cơ quan Hải quan áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp nghiệp vụ như kiểm tra, điều tra, xác minh làm rõ đối với các trường hợp gian lận, giả mạo xuất xứ.
Tin liên quan

Tuân thủ FTA thế hệ mới, cần cách làm mới về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật
20:08 | 22/11/2024 Sự kiện - Vấn đề

Tận dụng tốt FTA thế hệ mới để tăng thu hút FDI
09:24 | 25/11/2022 Kinh tế

Chấp nhận bản scan chứng từ tự chứng nhận xuất xứ mẫu D
12:38 | 25/08/2021 Đối thoại chính sách

Dự kiến giảm thuế nhập khẩu ưu đãi đối với một số nhóm hàng hoá
14:16 | 26/03/2025 Đối thoại chính sách

Hải quan triển khai hệ thống thông quan dự phòng cho VNACCS/VCIS
13:57 | 26/03/2025 Hải quan

Cục Thuế hỗ trợ quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân năm 2024
20:23 | 25/03/2025 Thuế

Đề xuất mở rộng đối tượng được giảm thuế GTGT 2% đến hết năm 2026
11:40 | 24/03/2025 Chính sách thuế

Cục trưởng Cục Thuế gửi Thư ngỏ đến cộng đồng doanh nghiệp và người nộp thuế
10:36 | 24/03/2025 Chính sách thuế

Mã số và mức thuế GTGT của vành xe hợp kim nhôm
18:41 | 22/03/2025 Đối thoại chính sách

Top 10 công ty bất động sản uy tín năm 2025
16:09 | 21/03/2025 Chính sách thuế

Những lưu ý về thủ tục hải quan đối với hàng hóa sửa chữa, bảo dưỡng
15:19 | 20/03/2025 Đối thoại chính sách

Chi cục Thuế Khu vực I đồng loạt triển khai Chương trình hỗ trợ trực tuyến quyết toán thuế 2024 tại 19 Phòng và 30 Đội thuế
11:16 | 20/03/2025 Chính sách thuế

HTCAA: tập huấn về quản trị rủi ro trong giao dịch liên kết và báo cáo tài chính trong quyết toán thuế
09:11 | 20/03/2025 Chính sách thuế

Chi cục Thuế khu vực VIII: ổn định tổ chức và đi vào hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả
12:58 | 18/03/2025 Chính sách thuế

Chi cục Thuế khu vực II: kiện toàn bộ máy lãnh đạo, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách được giao
08:54 | 18/03/2025 Chính sách thuế

Công bố các quyết định bổ nhiệm lãnh đạo cấp phòng Chi cục thuế doanh nghiệp lớn
17:51 | 17/03/2025 Chính sách thuế
Tin mới

Hải quan khu vực VI: Đảm bảo thông quan hàng qua các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng

Viettel Construction đón nhận danh hiệu Anh hùng Lao động

Phá vụ sản xuất trái phép ma túy quy mô lớn nhất tại Việt Nam từ trước đến nay

Dự kiến giảm thuế nhập khẩu ưu đãi đối với một số nhóm hàng hoá

Tăng cường công tác bảo đảm an toàn hàng hải

(Infographics) Tổng thu từ xuất nhập khẩu các tỉnh, thành vùng Tây Nguyên

(INFOGRAPHICS) Kim ngạch hơn 67 tỷ USD, Hàn Quốc là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam
11:29 | 04/12/2024 Infographics

(INFOGRAPHICS): Tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp tham gia chương trình tự nguyện tuân thủ
16:30 | 06/12/2024 Infographics

(INFOGRAPHICS) Tổng thu từ XNK các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ

(INFOGRAPHICS) 66 tỷ USD kim ngạch xuất nhập khẩu tháng 11
14:29 | 12/12/2024 Infographics

Hải quan khu vực VI: Đảm bảo thông quan hàng qua các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng

Hải quan triển khai hệ thống thông quan dự phòng cho VNACCS/VCIS

Hải quan Hoa Kỳ thu giữ lô hàng giả giá trị 18 triệu USD

Hải quan Abu Dhabi củng cố vị thế dẫn đầu toàn cầu với Kế hoạch Chiến lược 2024-2028

Hải quan Hồng Kông bắt giữ 370 kg ma túy trước lễ Giáng sinh

Ngày Hải quan quốc tế 2025: Hướng tới hiệu quả, an ninh và thịnh vượng

7 thị trường nhập khẩu tỷ đô của Việt Nam trong tháng đầu năm

Tháng đầu năm có 7 nhóm hàng xuất khẩu đạt kim ngạch tỷ đô

Xuất nhập khẩu đạt gần 29 tỷ USD trong nửa cuối tháng 1/2025

Xuất nhập khẩu tháng đầu năm đạt hơn 63 tỷ USD

Nửa tháng chi hơn 5 tỷ USD nhập khẩu máy vi tính và sản phẩm, linh kiện điện tử

Xuất khẩu tăng 1 tỷ USD trong 15 ngày đầu năm

Phá vụ sản xuất trái phép ma túy quy mô lớn nhất tại Việt Nam từ trước đến nay

Hàng loạt doanh nghiệp tại Bình Dương nợ tiền thuế lớn

Điểm mặt doanh nghiệp nợ thuế XNK tại Đồng Tháp

Phát hiện 3,745 kg nghi là cần sa trong hành lý khách nhập cảnh sân bay quốc tế Đà Nẵng

Vì sao nhiều doanh nghiệp lớn bị dừng làm thủ tục hải quan

Triệt phá đường dây vận chuyển hơn 30 kg ma túy từ Campuchia về Việt Nam

Viettel Construction đón nhận danh hiệu Anh hùng Lao động

Tăng cường công tác bảo đảm an toàn hàng hải

Giá mở bán Omoda C5 Luxury chỉ 499 triệu đồng

Khai trương ASUS Exclusive Store đầu tiên tại Việt Nam

Ô tô Mitsubishi Việt Nam mong muốn tăng cường hợp tác với Hải quan khu vực III
