Chưa có cơ sở để khẳng định nhân viên y tế làm lây lan HIV

Ông Hoàng Đình Cảnh.

Ông có thể thông tin rõ việc 42 người dân ở xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ "bỗng dưng" nhiễm HIV?

Việc 42 người dân ở xã Kim Thượng nhiễm HIV không phải là “tự nhiên” như thông tin phản ánh ban đầu, mà được phát hiện qua sự vào cuộc giám sát chuyên biệt của cơ quan chức năng tỉnh Phú Thọ.

Những năm gần đây, xã Kim Thượng (huyện Tân Sơn, Phú Thọ) mỗi năm phát hiện ra một vài ca nhiễm HIV. Trường hợp nhiễm đầu tiên ở xã xảy ra vào năm 2012, nhưng từ 2017 tăng nhanh. Đến năm 2018 thì có một người bệnh trong xã Kim Thượng tử vong do HIV khi điều trị tại bệnh viện.

Trước thực tế đó tỉnh Phú Thọ đã cử đoàn cán bộ y tế về Kim Thượng khảo sát, lấy 490 mẫu máu của những người dân địa phương để xét nghiệm và phát hiện được 42 ca dương tính với HIV.

Một xã miền núi với dân số ít nhưng lại có tới 42 người nhiễm HIV, điều này liệu có bất thường không, thưa ông?

Về mặt số lượng, xã Kim Thượng có số lượng người nhiễm HIV cao, nằm trong nhóm xã có số mắc cao, nhưng chưa phải đặc biệt.

Toàn quốc có 60 xã có trên 50 người nhiễm HIV. Nơi có số mắc HIV cao nhất cả nước là một phường ở quận 8 TP. Hồ Chí Minh với 701 người mắc HIV, trong đó có 125 người chết. Xã cao nhất là xã ở huyện Mường Lay (tỉnh Điện Biên) có 142 người nhiễm HIV.

Ngay ở huyện Tân Sơn, Phú Thọ, cũng có 3 xã có số mắc tương đồng nhau về số người mắc HIV. Cụ thể, xã Minh Đài 46 người nhiễm, xã Mỹ Thuận 31 người nhiễm, xã Kim Thượng có 42 người nhiễm, xã Thu Cúc 24 người nhiễm, xã Xuân Đài 21 người nhiễm…

Như vậy xã Kim Thượng nằm ở nhóm cao nhưng chưa phải cao nhất. Tân Sơn là huyện có số người nhiễm HIV đứng thứ 5 trên 13 huyện của tỉnh Phú Thọ.

Song về mặt dịch tễ học đúng là có dấu hiệu bất thường trong việc 42 người dân trong xã Kim Thượng nhiễm HIV. Hiện Bộ Y tế đang đề nghị Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương nghiên cứu để báo cáo rõ thêm.

Cụ thể, người nhiễm HIV ở Kim Thượng chiếm phần lớn là phụ nữ (26/42), trong khi đó tỷ lệ chung cả nước thì phụ nữ nhiễm HIV chiếm 1/3. Hơn nữa, độ tuổi của những bệnh nhân nhiễm HIV ở xã này cũng khá lạ, có nhiều cháu còn rất nhỏ, ngược lại có cụ 80 tuổi cũng mắc bệnh.

Bên cạnh đó ngành Y tế cũng ghi nhận trường hợp một cháu bé 18 tháng tuổi nhiễm HIV dù mẹ bé không hề nhiễm, chứng tỏ nhiễm qua đường máu. Cạnh nhà cháu bé có 2 vợ chồng bị nhiễm HIV, bị bệnh vảy nến nhưng không biết mình nhiễm.

Có người nhiễm HIV, khi chúng tôi tiếp cận, họ cho rằng có thể họ bị nhiễm HIV trong thời gian đi làm dưới Hà Nội. Một người khác khẳng định không phải nhiễm HIV do tiêm, truyền từ nhà một y sỹ trên địa bàn như đồn thổi…

Dư luận rất quan tâm đến việc liệu 42 người nhiễm HIV ở Kim Thượng có phải bị lây nhiễm qua con đường sử dụng chung dịch vụ y tế tư nhân ở nhà một y sỹ trên địa bàn hay không. Ông có thể chia sẻ gì về điều này?

Như đã biết, HIV lây nhiễm qua 3 con đường máu, quan hệ tình dục, truyền từ mẹ sang con. Vụ việc 42 người dân ở Kim Thượng nhiễm HIV qua con đường nào, từ bao giờ, rất khó để xác định, cũng chưa có cơ sở để khẳng định người dân lây truyền HIV do sử dụng chung dịch vụ y tế tại phòng khám của một y sỹ trên địa bàn.

Để xác định nguyên nhân vụ việc, hiện Bộ Y tế và tỉnh Phú Thọ đã thống nhất chỉ đạo quyết liệt theo 2 hướng.

Hướng thứ nhất là đề nghị Công an vào cuộc, tiến hành điều tra. Hướng còn lại là nghiên cứu về mặt dịch tễ học và biện chứng. Bộ Y tế đã chỉ đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương thiết lập nghiên cứu, đánh giá.

Để đưa ra được các kết luận chính xác các cơ quan chức năng cần thời gian, tiến hành thận trọng, chính xác trên cơ sở các bằng chứng khoa học. Sự việc liên quan đến danh dự và “sinh mạng” một con người do vậy không cho phép được nóng vội, cẩu thả.

Nếu kết luận cuối cùng là bị lây nhiễm HIV do tiêm hành nghề y tư nhân thì y sỹ này sẽ phải xử lý hình sự về tội thực hiện sai các quy định về chuyên môn gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 325 Bộ luật Hình sự).

Xin cảm ơn ông!