Chống hàng gian, hàng giả: Cần có những giải pháp đồng bộ

Ông Phạm Quốc Toàn, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Người Làm báo phát biểu tại buổi tọa đàm. Ảnh: Nguyễn Huế

Tràn lan hàng gian, hàng giả

Theo nhận định của các diễn giả tại buổi tọa đàm, hàng gian, hàng giả đang tràn lan ngoài thị trường và là vấn nạn của tất các các quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, bất cứ mặt hàng nào có khả năng sinh lời đều bị làm giả. Không chỉ gây thiệt hại cho nền kinh tế và các doanh nghiệp (DN), hàng gian, hàng giả đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng và lòng tin của người tiêu dùng.

Theo ông Phạm Quốc Toàn, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Người Làm báo, trong năm 2015, nhiều dòng thuế nhập khẩu vào Việt Nam từ các nước ASEAN sẽ giảm xuống 0%. Việc dỡ bỏ hàng rào thuế quan sẽ mang lại áp lực cạnh tranh rất lớn cho hàng hóa của Việt Nam đối với hàng hóa giá rẻ của Thái Lan, Malaysia, Singapore ngay tại thị trường nội địa.

Bên cạnh áp lực cạnh tranh với hàng ngoại nhập, theo ông Phạm Quốc Toàn, cộng đồng DN Việt Nam còn phải đối mặt với vấn nạn hàng gian, hàng giả ở mọi lúc, mọi nơi mặc dù các cơ quan chức năng có nhiều nỗ lực trong cuộc đấu tranh chống hàng gian, hàng giả với hàng chục ngàn vụ vi phạm bị phát hiện và xử lí mỗi năm, tuy nhiên so với tình hình thực tế thì số vụ vi phạm về hàng gian, hàng giả bị phát hiện, bắt giữ còn rất hạn chế.

Trong khi hàng gian, hàng giả lộng hành ngoài thị trường thì hệ thống pháp luật liên quan lại phát sinh không ít bất cập. Luật sư Nguyễn Văn Hậu cho rằng, Luật Xử lí vi phạm hành chính đối với hàng gian, hàng giả còn quá nhẹ, không đủ sức răn đe đối với các đối tượng vi phạm. Bên cạnh đó dù cũng đã có quy định về xử lí hình sự (trong Bộ Luật hình sự) đối với việc sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả nhưng trên thực tế mới chỉ có rất ít vụ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Về dân sự, Luật Bảo vệ người tiêu dùng dù đã được ban hành khá lâu nhưng còn khó thực hiện và chưa thực sự phát huy hiệu quả.

Cùng chung quan điểm như trên, ông Đỗ Ngọc Chính, đại diện Hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam cũng cho rằng, dù hệ thống pháp luật liên quan đến hàng gian, hàng giả đã được xây dựng tương đối hoàn chỉnh, tuy nhiên vẫn chưa thực sự đi vào cuộc sống. Bên cạnh đó, người tiêu dùng Việt Nam vẫn chưa thực sự quan tâm đến việc thực hiện quyền của mình. Theo thống kê của Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, mặc dù nước ta đã có tới 50 hội bảo vệ người tiêu dùng tại các tỉnh thành trên cả nước nhưng tổng cộng mỗi năm cũng chỉ nhận được khoảng 1.000 khiếu nại của người tiêu dùng về chất lượng hàng hóa, trong khi đó, Singapore có dân số ít hơn nhưng mỗi năm lại có tới trên 10.000 khiếu nại của người tiêu dùng.

Đại diện DN phát biểu chia sẻ về chống hàng gian, hàng giả tại tọa đàm

Cần có giải pháp đồng bộ

Tham gia thảo luận tại diễn đàn về thực trạng và nguyên nhân dẫn đến tình trạng tràn lan hàng gian, hàng giả trên thị trường, một số nhà báo và DN cho biết, một trong những lí do để hàng gian, hàng giả lộng hành là do các cơ quan chức năng chưa thực sự quan tâm đến việc xử lí hàng gian, hàng giả dù đã có thông tin phản ánh từ DN, thậm chí từ các cơ quan báo chí. Đồng thời, chế tài xử phạt đối với việc sản xuất, kinh doanh hàng giản, hàng giả còn quá nhẹ cũng làm mất lòng tin của DN và các cơ quan truyền thông.

Bên cạnh đó vẫn còn phần lớn người tiêu dùng chưa quan tâm đến nguồn gốc của sản phẩm, thậm chí nhiều người tiêu dùng chấp nhận dùng hàng giả, hàng nhái. Nhiều DN còn bưng bít thông tin sản phẩm bị làm giả vì không muốn ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình...

Để có thể giải quyết được vấn nạn hàng gian, hàng giả, các diễn giả cho rằng, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống luật pháp để các quy định pháp luật thực sự đi vào cuộc sống, tăng cường vai trò, trách nhiệm và sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, các DN và người tiêu dùng phải tự biết bảo vệ mình.

Cụ thể, đối với các DN phải quan tâm đến việc nâng cao chất lượng hàng hóa, còn phải chủ động trong cuộc chiến chống hàng giả thông qua việc áp dụng công nghệ hiện đại và các giải pháp chống hàng giả, phối hợp với các cơ quan chức năng và các cơ quan truyền thông phát hiện và cung cấp thông tin về hàng giả cho người tiêu dùng.

Đối với người tiêu dùng khi mua hàng hóa cần tìm hiểu kĩ về nguồn gốc hàng hóa và phải có hóa đơn, chứng từ rõ ràng, đặc biệt việc người tiêu dùng từ chối dùng hàng giả và cung cấp thông tin về hàng gian, hàng giả phát hiện được cho các cơ quan chức năng và báo chí sẽ mang lại hiệu quả rất lớn trong việc chống hàng gian, hàng giả.

Ngoài ra, nhiều ý kiến cũng cho rằng, báo chí truyền thông là một công cụ hữu hiệu trong công tác chống hàng gian, hàng giả. Vì vậy, các DN cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan truyền thông trong việc tuyên truyền, phổ biến thông tin về hàng gian, hàng giả nhằm giúp người tiêu dùng nhận diện được về chất lượng hàng hóa cũng như đấu tranh với các DN làm ăn không chân chính.../.