Căng thẳng vùng Vịnh có dẫn tới chiến tranh Mỹ-Iran?

	Căng thẳng vùng Vịnh: UAE chỉ trích Qatar phớt lờ "vấn đề cốt lõi"
	Căng thẳng vùng Vịnh: UAE chỉ trích Qatar phớt lờ "vấn đề cốt lõi"
	Căng thẳng vùng Vịnh: Các nước Arab chờ đợi gì từ Qatar?
	Căng thẳng vùng Vịnh: Iran, Thổ Nhĩ Kỳ chuyển thực phẩm đến Qatar
	Bất chấp căng thẳng vùng Vịnh, giá dầu lại giảm
	Mỹ - Iran: Không hòa bình, không chiến tranh

Tàu sân bay Abraham Lincoln xuất hiện tại vùng Vịnh.

Mỹ và Iran không có quan hệ ngoại giao kể từ khi các phần tử cực đoan Iran chiếm Đại sứ quán Mỹ sau cuộc cách mạng Hồi giáo năm 1979. Hai bên đã đôi lần tiến gần tới xung đột, đặc biệt trong giai đoạn căng thẳng dưới thời cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush, nhưng giới phân tích đang nhận thấy một loạt yếu tố khiến thời điểm hiện nay đặc biệt kích động. Theo giới phân tích, tình trạng gia tăng căng thẳng ở vùng Vịnh cho thấy nguy cơ đối đầu quân sự giữa hai kẻ thù “không đội trời chung” - Iran và Mỹ - cho dù xung đột giữa 2 bên có thể chỉ là chiến tranh du kích thay vì là cuộc chiến toàn diện.

Trump đã khiến các đồng minh châu Âu thất vọng khi đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran được ký kết năm 2015 và giờ đây đang tăng cường đưa ra các phát biểu lớn tiếng chống Tehran. Iran và Saudi Arabia - đồng minh thân cận của Mỹ trong nhiều thập kỷ - đang ở 2 phe đối lập trong cuộc xung đột tại Yemen. Và tại Israel, một đồng minh khác của Mỹ, Thủ tướng Benjamin Netanyahu đang thúc đẩy quan điểm cứng rắn với Iran. Gần đây nhất, một loạt vụ tấn công bí ẩn nhằm vào các tàu ngoài khơi Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), đồng minh chính của Saudi Arabia, đã khiến Tổng thống Trump cảnh báo Iran sẽ “phải hứng chịu hậu quả nghiêm trọng” nếu làm tổn hại tới các lợi ích của Mỹ. Giám đốc dự án về Iran tại Nhóm Khủng hoảng Quốc tế (ICG) Ali Vaez nói: “Chính quyền Trump đã gia tăng căng thẳng đáng kể trong khu vực và do đó làm gia tăng nguy cơ xung đột quân sự với Iran, dù vô tình hay cố ý. Nguy cơ xảy ra đụng độ, ngay cả khi không có hành động khiêu khích, là khá cao”. Về phần mình, nhà nghiên cứu cao cấp tại Trung tâm Cận Đông và Trung Đông của Viện Nghiên cứu Phương Đông thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, Irina Fedorova, cho rằng: “Mỹ đang làm trầm trọng thêm tình hình xung quanh Iran, gây áp lực kinh tế, ngoại giao và quân sự, tập trung lực lượng quân sự ở Vịnh Persic. Họ đã điều động tàu sân bay Abraham Lincoln, tàu tấn công đổ bộ Arlington, cũng như điều động máy bay ném bom B-52 đến Qatar. Tất nhiên, Iran phản ứng với những hành động như vậy và đáp trả bằng những tuyên bố sắc bén nhằm cảnh báo Mỹ”.

Tuy nhiên, bà Fedorova cho rằng vẫn còn cơ hội tránh một kịch bản vũ lực: “Trong khi gây áp lực quân sự, Tổng thống Trump đang đề nghị Iran bắt đầu đàm phán... Mặt khác, rõ ràng là Iran không có ý định kích động xung đột quân sự bằng bất kỳ cách nào”. Trong khi đó, cố vấn đề Trung Đông tại Viện Quan hệ Quốc tế Pháp (IFRI) Denis Bauchard cho rằng cả hai bên đều có lý do để không muốn leo thang căng thẳng. Ông nói: “Nếu nhìn nhận việc này một cách lý trí, thì tình hình sẽ không leo thang bởi hai bên đều có lý do để mong muốn căng thẳng lắng dịu”, ám chỉ giới quân đội Mỹ và Israel. Ông nói rằng Iran đến nay vẫn đặc biệt “kiềm chế”, nhưng nguy cơ tới từ các nhân vật diều hâu ở cả hai bên như cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định Washington không theo đuổi cuộc chiến với Iran, bất chấp tình trạng căng thẳng leo thang mà ở đó Lầu Năm Góc điều động các máy bay ném bom hạt nhân tới khu vực. Bình luận của ông Pompeo được đưa ra trong chuyến thăm đầu tiên của ông tới Nga - nhà bảo trợ chính của Tehran vốn đổ lỗi cuộc khủng hoảng hiện nay là do quyết định rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran của Washington.

Căng thẳng giữa Mỹ và Iran có thể leo thang và diễn ra trên biển, ngay lập tức gây ra những tác động mang tính toàn cầu đối với các thị trường năng lượng nếu tình trạng căng thẳng này ảnh hưởng tới việc vận chuyển qua điểm trung chuyển chính là Eo biển Hormuz.