Bỏ biên chế suốt đời: Các trường sẽ chủ động tuyển dụng, sa thải giáo viên

Việc ký hợp đồng lao động xác định thời hạn thì khi cần lao động đến đâu, các trường sẽ ký hợp đồng lao động đến đó. Ảnh: ĐH

	Đề xuất bổ sung 20.300 biên chế giáo viên mầm non
	Tinh giản biên chế: Quyền lợi của cán bộ, công chức sẽ thế nào?

Loại bỏ được người có năng lực yếu kém

Theo dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức đang lấy ký kiến tại kỳ hợp thứ 8, Quốc hội khóa XIV, từ ngày 1/7/2020, tất cả các trường hợp chưa thực hiện hợp đồng làm việc không xác định phải ký kết hợp đồng xác định thời hạn. Chỉ có viên chức đã thực hiện xong hợp đồng làm việc xác định thời hạn tại các đơn vị sự nghiệp công lập ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn được chuyển sang hợp đồng làm việc không xác định thời hạn. Đối với quy định này trong dự thảo, giáo viên sẽ là một trong những đối tượng chịu tác động từ chính sách.

Từ những quy định trong dự thảo, GS Phạm Tất Dong, Phó Chủ tịch Hội khuyến học Việt Nam cho rằng, viên chức thực hiện ký hợp đồng lao động có thời hạn sẽ giúp cho người lao động thực hiện nghiêm túc công việc của mình. Theo GS Dong, hiện có một đội ngũ giáo viên không nhỏ khi được vào biên chế thì chểnh mảng công việc, do đó với những đề xuất nêu trên nếu giáo viên không nỗ lực, phát huy năng lực của bản thân thì không thể tồn tại được. Quy định không có hình thức hợp đồng lao động không xác định thời gian sẽ tạo điều kiện cho người sử dụng lao động loại bỏ người có năng lực yếu kém, không làm được việc. Ngoài ra, việc ký hợp đồng lao động xác định thời hạn thì khi cần lao động đến đâu, các trường sẽ ký hợp đồng lao động đến đó, từ đó, tránh được tình trạng thừa thiếu giáo viên như hiện nay. “Khi cân đối được đội ngũ thì quỹ tiền lương sẽ ổn định hơn và thu nhập của giáo viên sẽ tốt hơn”, ông Dong nhận định.

Ông Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đồng tình với những quy định trong dự thảo. Theo ông Lê Viết Khuyến, thực hiện biên chế đối với người lao động là quy định trong quản lí ở thời bao cấp. Hiện nay, việc bỏ biên chế đối với người lao động là quy định đúng đắn. Bỏ biên chế sẽ tăng được động lực làm việc của người lao động. Tuy nhiên, quy định này cần phải có lộ trình cụ thể, đặc biệt những vùng đặc biệt khó khăn đang thiếu giáo viên thì không nên bỏ biên chế đối với người lao động làm việc ở khu vực này.

Đồng quan điểm trên, ông Lê Viết Vĩnh, nguyên giảng viên Học viện Nông nghiệp Việt Nam cũng cho rằng, việc bỏ biên chế đối với giáo viên có thể thực hiện ở các thành phố lớn, còn ở khu vực miền núi, vùng đặc biệt khó khăn khó giáo viên sẽ khủng hoảng và bỏ nghề. Theo thầy Vĩnh, nhiều giáo viên miền xuôi muốn được vào biên chế đã chấp nhận hy sinh tuổi thanh xuân đến những vùng khó khăn, miền núi giảng dạy. “Do đó, việc bỏ biên chế suốt đời đối với giáo viên miền núi, vùng khó khó khăn chưa thể thực hiện ngay được”, ông Vĩnh nhấn mạnh.

Cần “cởi trói” cho các nhà trường

Hiện nay, nhiều giáo viên hợp đồng dù có năng lực, nhiều năm là giáo viên dạy giỏi nhưng vẫn chỉ được hưởng mức lương cơ bản và không được hưởng thêm bất kỳ chế độ đãi ngộ nào đối với người lao động. Trong khi đó, nhiều giáo viên biên chế dù năng lực, phẩm chất không đáp ứng được yêu cầu công việc nhưng nhà trường không thể cho nghỉ việc và họ vẫn được hưởng các chế độ ưu đãi nghề. Từ đó, tạo ra sự bất bình đẳng giữa giáo viên hợp đồng và giáo viên biên chế.

Từ thực tế này, PGS.TS Chu Cẩm Thơ, Phó trưởng Ban phụ trách Ban Nghiên cứu đánh giá giáo dục (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo) nhận định, hiện nay không ít nhà trường có tình trạng giáo viên không đáp ứng được yêu cầu, nhất là thái độ với nghề nghiệp chưa đúng chuẩn mực nhưng vẫn phải bố trí việc làm vì họ đã vào biên chế. Cũng không ít nhà trường cần tuyển giáo viên, nhân viên để làm việc mà không được tuyển. Theo PGS.TS Chu Cẩm Thơ, việc cào bằng chế độ khiến nhà trường thiếu động lực thay đổi. “Tôi cho rằng, cần “cới trói” để các nhà trường chủ động tuyển dụng, bố trí việc làm, đánh giá, sa thải giáo viên một cách minh bạch và chịu trách nhiệm với Nhà nước, với nhân dân”.

Lo ngại khi bỏ biên chế đối với giáo viên, hiệu trưởng nhà trường sẽ thâu tóm quyền lực và việc ký hợp đồng hay tuyển dụng giáo viên sẽ xảy ra tiêu cực, ông Lê Viết Khuyến cho rằng, trước tiên các cần phải có quy định thành lập hội đồng trường ở các trường phổ thông. Hội đồng sẽ làm công việc tuyển dụng giáo viên, ký hợp đồng lao động với giáo viên… Hội đồng trường này sẽ do cộng đồng xã hội giám sát, để tránh quyền lực giao cho hiệu trưởng. Như vậy, việc ký hợp đồng lao động đối với giáo viên sẽ tránh được tiêu cực. “Chỉ khi nào các trường phổ thông thành lập được hội đồng trường thì quy định bỏ biên chế suốt đời đối với giáo viên mới thực hiện hiệu quả”, ông Lê Viết Khuyến nhấn mạnh.