50% trẻ sơ sinh có thể tử vong nếu nhiễm khuẩn bệnh viện

Kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện đang là thách thức lớn của ngành Y. Ảnh: Huy Văn

Nguy hiểm

Theo ông Trương Hồng Sơn, Phó Tổng Thư ký Tổng hội Y học Việt Nam kiêm Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, cần xem xét và nhìn nhận một cách tổng thể toàn bộ vấn đề về an toàn người bệnh, đặc biệt là vấn đề phòng chống nhiễm khuẩn bệnh viện hiện nay để giảm thiểu những nguy cơ với người bệnh.

TS. Nguyễn Việt Hùng, Trưởng Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo, trẻ sơ sinh là đối tượng có nguy cơ nhiễm khuẩn cao nhất và khi đã mắc nhiễm khuẩn, tỷ lệ tử vong sẽ là cao nhất, có thể lên tới 50% do chưa hoàn chỉnh hệ thống miễn dịch.

Bản thân lãnh đạo ngành Y tế cũng thừa nhận nhiễm khuẩn bệnh viện đang là gánh nặng cho bệnh nhân và các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn cầu, đặc biệt là các nước chậm phát triển và đang phát triển do làm tăng tỷ lệ mắc bệnh, tỷ lệ tử vong, kéo dài thời gian nằm viện, tăng sử dụng kháng sinh, tăng đề kháng kháng sinh của vi khuẩn và tăng chi phí điều trị.

Tại Việt Nam, theo một nghiên cứu cắt ngang của Bộ Y tế trên gần 10.000 bệnh nhân của 10 bệnh viện cho thấy tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện là 5,8% và viêm phổi bệnh viện chiếm 55,4%.

Nghiên cứu riêng của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương khảo sát trên 3.671 bệnh nhân của 15 khoa hồi sức tích cực tại 15 bệnh viện từ 3 miền năm 2014 cho thấy tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện là 27,3%, tỷ lệ sử dụng kháng sinh thay đổi ở các khoa và bệnh viện dao động từ 60,5% đến 99,5%. Các bệnh viện tuyến Trung ương có tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện cao hơn,

Đáng lo ngại hơn, các cơ sở khám chữa bệnh lại thường xuyên phải đối phó với các bệnh có nguy cơ lây nhiễm cao do các tác nhân gây bệnh qua đường máu như HIV, Viêm gan B, C và nhiều tác nhân lây truyền qua đường hô hấp như cúm A (H5N1, H1N1, H7N9…), lao phổi và các vi khuẩn đa kháng kháng sinh.

Đặc biệt, ngày nay, với tình trạng xuất hiện nhiều bệnh nhiễm khuẩn mới nổi có tỷ lệ tử vong cao, có nguy cơ lây lan thành dịch, tái dịch trong cộng đồng đặc biệt là trong bệnh viện, đe dọa đến sự an toàn của người bệnh, nhân viên y tế và cộng đồng như MERS-CoV, Ebola, sởi, dịch hạch…

Ngoài ra, nhiễm khuẩn bệnh viện là nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc phát triển kỹ thuật cao như ghép bộ phận cơ thể người, ghép tế bào gốc.

Nhiều hạn chế

Dù hệ lụy do nhiễm khuẩn bệnh viện gây ra khá lớn song theo ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế, hiện việc kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện hiện nay vẫn còn nhiều bất cập.

Cụ thể, một số người đứng đầu cơ sở khám chữa bệnh chưa thật sự hiểu hết vai trò, tầm quan trọng của công tác kiểm soát nhiễm khuẩn. Do vậy, đầu tư cho hoạt động này cũng như chính sách ưu đãi, thu hút những người làm công tác kiểm soát nhiễm khuẩn chưa phù hợp để họ yên tâm công tác và cống hiến.

Bên cạnh đó, hệ thống tổ chức kiểm soát nhiễm khuẩn tại các cơ sở khám chữa bệnh chưa hoàn thiện, còn một số bệnh viện chưa có hội đồng, mạng lưới, khoa kiểm soát nhiễm khuẩn; cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ kiểm soát nhiễm khuẩn chưa được quan tâm đầu tư đúng mức.

Lãnh đạo Cục Quản lý Khám chữa bệnh cũng thừa nhận, hiện nay vẫn còn 39,7% bệnh viện không có đủ tối thiểu 1 buồng cách ly đúng quy trình ở các khoa lâm sàng, 46,5% bệnh viện không có đơn vị tiệt khuẩn tập trung đạt chuẩn, 33,9% bệnh viện không đủ 1 buồng thu gom dụng cụ bẩn/1 khoa lâm sàng; rất ít bệnh viện trang bị máy tiệt khuẩn nhiệt độ thấp…

“Chưa kể, nhân lực kiểm soát nhiễm khuẩn còn thiếu và yếu. Đa số nhân viên phụ trách công tác giám sát nhiễm khuẩn bệnh viện chưa được đào tạo thực hiện giám sát, chuyên trách; chưa có hệ thống và chương trình đào tạo kiểm soát nhiễm khuẩn trong các trường y”, ông Lương Ngọc Khuê thừa nhận.

Để nâng cao năng lực kiểm soát nhiễm khuẩn, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, theo ông Khuê, Bộ Y tế đưa ra kế hoạch hành động quốc gia về kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám chữa bệnh giai đoạn 2016-2020.

Trong kế hoạch này, Bộ đã đưa 5 giải pháp và bao gồm từng bước giải quyết về: cơ chế chính sách; tổ chức và nhân lực; đào tạo nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế; truyền thông, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị và kinh phí. Kế hoạch sẽ được phân trách nhiệm cho từng đơn vụ cùng chung tay thực hiện.

Còn theo ông Trương Hồng Sơn, Bộ Y tế phải xem lại tất cả các quy trình phòng và kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện một cách tổng thể, như quy trình về quản lý sự cố, môi trường làm việc, vấn đề về vị trí, sắp xếp của bệnh viện, phân trực.

"Khi chúng ta giải quyết được một cách hợp lý mới có thể hạn chế được các sự cố y khoa tương tự liên quan đến nhiễm khuẩn bệnh viện", ông Sơn nói.