Xuất khẩu thủy sản sang Nga sau hơn một năm chiến sự

Xuất khẩu cá tra sang Nga biến động trong năm 2022. Đồ họa VASEP

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), cá tra là mặt hàng thủy sản XK chủ yếu sang Nga. Trong hai tháng đầu năm 2023, Nga nằm trong số nhiều thị trường chứng kiến tăng trưởng âm về nhập khẩu cá tra Việt Nam, do tác động của lạm phát và sụt giảm tiêu thụ.

Theo xu hướng, chỉ có một vài thị trường giữ được tăng trưởng dương nhập khẩu cá tra từ Việt Nam, như: Đức, Arập Xêut, Anh, còn lại hầu hết các thị trường lớn đều giảm, trong đó có Nga.

Tháng 2/2023, XK cá tra sang thị trường Nga đạt gần 2 triệu USD, giảm 40% so với cùng kì năm 2022 và chiếm 1% tổng giá trị cá tra Việt Nam sang các thị trường.

Hai tháng đầu năm 2023, cá tra của Việt Nam sang thị trường Nga đạt gần 2,5 triệu USD giảm 53% so với cùng kì năm 2022 và chiếm 1,4% tổng giá trị XK cá tra Việt Nam sang các thị trường. Tỉ trọng thị trường Nga 2 tháng đầu năm nay tăng cao hơn so với cùng kì năm ngoái (chỉ 1%). Mặc dù doanh số XK cá tra sang Nga giảm trong 2 tháng đầu năm nhưng trong bối cảnh lạm phát với nhu cầu và giá nhập khẩu đều giảm, thì đây vẫn là một dấu hiệu tích cực.

Theo phân tích của VASEP, xung đột Nga – Ukraine từ cuối tháng 2/2022 đã ảnh hưởng rất lớn đến giao thương thế giới, trong đó có Việt Nam, khiến vận tải tắc nghẽn, thanh toán thương mại khó khăn. Mặc dù tỷ trọng XK các mặt hàng thủy sản Việt Nam sang 2 quốc gia này không lớn nhưng căng thẳng leo thang cũng tạo ra những hệ lụy mang tính dây chuyền, ảnh hưởng tới XK thủy sản của các nước. Chính vì vậy, giai đoạn tháng 3, tháng 4/2022, XK thủy sản Việt Nam sang Nga bị đình trệ, giảm lần lượt 86% và 46%.

Tuy nhiên, nếu như thời điểm chiến sự Nga - Ukraine xảy ra, Nga bị cấm vận, hàng hóa của Việt Nam XK sang Nga cũng bị đình trệ 3 tháng, một số đơn hàng gửi đi phải quay trở lại, các doanh nghiệp phải xử lý hàng tồn hoặc tìm cách XK sang thị trường khác, thì hiện tại hơn một năm sau chiến sự Nga - Ukraine, cá tra của Việt Nam sang thị trường Nga đang có những tín hiệu phục hồi tích cực. Từ cuối năm 2022, Nga đã tăng tốc nhập khẩu cá tra của Việt Nam.

Trong bối cảnh lạm phát, thị trường Nga cũng không bị ảnh hưởng nhiều như các nước phương Tây. Nga đang tăng cường thúc đẩy giao thương thủy sản với các nước, trong đó có Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh. Thủy sản Việt Nam ít nhiều cũng phải cạnh tranh với các nước khác, nhất là Trung Quốc trên thị trường Nga. Nền kinh tế Nga sẽ phụ thuộc vào Trung Quốc nhiều hơn do có đường biên giới chung. Tuy nhiên, với cá tra, Việt Nam vẫn là nguồn cung số 1 tại Nga.

Dự báo khối lượng cá tra XK sang Nga có thể sẽ tăng nhẹ trong những tháng tiếp theo. Tuy nhiên, theo xu hướng chung, giá cá tra sang thị trường này sẽ giảm so với năm 2022. Hơn nữa, lạm phát giá thực phẩm của Nga đang hạ nhiệt qua từng tháng, tác động giảm đến giá các mặt hàng hải sản của nước này.

Theo thống kê của Nga, từ ngày 13/3 đến 19/3/2023, giá các mặt hàng cá đông lạnh chủ yếu giảm hoặc ổn định. Ở Viễn Đông, giá cá minh thái giảm 2,1% - xuống còn 95 rúp/kg, cá trích Thái Bình Dương giảm 3,2% - xuống còn 60 rúp/kg. Giá cá tuyết và cá bơn Thái Bình Dương vẫn ở mức của tuần trước - 220 rúp và 70 rúp/kg. Ở Tây Bắc, cá trích Đại Tây Dương giảm 3,1% xuống 93 rúp/kg. Giá cá thu không thay đổi - 167 rúp/kg.

Tại các khu vực trung tâm, giá capelin giảm 3,4% xuống còn 85 rúp/kg. Cá trích Đại Tây Dương giảm 1,7% xuống 113 rúp/kg. Giá cá minh thái vẫn ở mức của tuần trước - 118 rúp/kg.

Với giá các mặt hàng thủy sản đang có xu hướng giảm, xuất khẩu cá tra sang Nga mặc dù đang có nhiều tín hiệu tích cực, song các doanh nghiệp thủy sản vẫn gặp nhiều khó khăn.