VNACCS/VCIS hoạt động bền bỉ hơn 10 năm và vượt ngưỡng thiết kế 200%
Sáng 27/3/2025, Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của Cục Hải quan (Bộ Tài chính) họp phiên thứ hai sau khi được thành lập vào giữa tháng 3/2025.
Động lực cải cách thủ tục trong lĩnh vực hải quan
Báo cáo tại buổi họp, ông Lê Đức Thành, Trưởng Ban Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan đã nêu ra thực trạng của hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) hải quan, trong đó có Hệ thống cốt lõi là Hệ thống VNACCS/VCIS.
Hiện tại, Cục Hải quan có 21 hệ thống công nghệ thông tin, bao gồm: Hệ thống VNACCS/VCIS và 20 hệ thống vệ tinh phục vụ công tác quản lý nhà nước về hải quan. Các hệ thống này hoạt động ổn định, thông suốt, bao phủ và hỗ trợ hầu hết các lĩnh vực trọng yếu về quản lý hải quan |
Đến nay, Hệ thống VNACCS/VCIS đã được triển khai tại 100% đơn vị hải quan với hơn 99,65% doanh nghiệp xuất nhập khẩu (DN XNK) tham gia, xử lý 99% tờ khai XNK với hiệu suất vận hành 24/7 ổn định, an ninh, an toàn và hiệu quả.
Trong 10 năm qua, Hệ thống VNACCS/VCIS đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thu hút đầu tư, du lịch, nâng cao năng lực cạnh tranh của DN Việt Nam và là động lực để cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan và các bộ, ngành, hướng tới Chính phủ điện tử.
![]() |
Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ phát biểu định hướng tại phiên họp. |
Hệ thống VNACCS/VCIS đóng vai trò là hệ thống CNTT trọng yếu của quốc gia nói chung và của cơ quan Hải quan nói riêng.
Chỉ tính riêng trong năm 2024 đã có 16,8 triệu tờ khai của 106 nghìn DN với kim ngạch ước tính khoảng 780 tỷ USD đã được thực hiện trên hệ thống CNTT.
Như vậy, trung bình 1 ngày, hệ thống CNTT đã xử lý khoảng 46 nghìn tờ khai XNK với kim ngạch ước tính trên 2,1 tỷ USD.
Cục Hải quan cho rằng, với vai trò quan trọng, Hệ thống VNACCS/VCIS đã giúp hiện thực hóa các mục tiêu của Chính phủ Việt Nam về triển khai Cơ chế một cửa quốc gia và kết nối Cơ chế một cửa ASEAN, hoàn thành các mục tiêu cải cách hành chính của Chính phủ Việt Nam theo các Nghị quyết của Chính phủ.
Cùng với hệ thống VNACCS/VCIS, hệ thống CNTT vệ tinh do cơ quan Hải quan xây dựng đóng vai trò là hệ thống CNTT trọng yếu trong công tác nghiệp vụ hải quan. Trong khi Hệ thống VNACCS/VCIS phục vụ chủ yếu việc tiếp nhận, cấp số và phân luồng tờ khai thì các hệ thống CNTT vệ tinh phải thực hiện tất cả các nghiệp vụ quản lý hải quan còn lại: Bao gồm công tác quản lý, thu thuế XNK, công tác giám sát hải quan, công tác quản lý rủi ro, công tác kiểm tra sau thông quan, công tác điều tra chống buôn lậu và xử lý vi phạm…
Ngoài ra, cũng theo ông Lê Đức Thành, hiện tại, Cơ chế một cửa quốc gia phục vụ triển khai thủ tục hành chính cho 13 bộ, ngành; thường xuyên có khoảng 60 nghìn DN thực hiện thủ tục hành chính với khoảng trên 4 triệu giao dịch/năm; thủ tục cho tàu thuyền XNC tại các cảng biển trên toàn quốc cũng như tàu bay XNC tại các sân bay quốc tế đều được thực hiện thông qua Cơ chế một cửa quốc gia.
Bên cạnh đó, mỗi năm có trung bình trên 400 nghìn chứng nhận xuất xứ (C/O) điện tử được trao đổi thông qua Cơ chế một cửa quốc gia, tiết kiệm ít nhất 8 triệu USD (tính riêng chi phí chuyển phát 20 USD cho một bộ C/O giấy) cho DN. Ngoài ra, cơ quan Hải quan đang xúc tiến mở rộng sang việc trao đổi các chứng từ hành chính thương mại khác như chứng nhận kiểm dịch động vật, tờ khai XK...
Tập trung xây dựng hệ thống thay thế
Tuy nhiên, với tốc độ tăng trưởng của thương mại Việt Nam, từ năm 2018 đến nay, Hệ thống VNACCS/VCIS hoạt động trong tình trạng quá tải và đã vượt ngưỡng thiết kế hơn 200%. Trong đó, số lượng tờ khai năm 2024 vượt quá ngưỡng thiết kế cho năm 2018 hơn 37%. Số lượng DN XNK sử dụng hệ vượt quá ngưỡng thiết kế cho năm 2018 hơn 23%. Trong suốt quá trình sử dụng, hệ thống chưa được thay thế hoặc nâng cấp. Lưu lượng dữ liệu và các giao dịch phải xử lý… đều đang quá tải.
![]() |
Hệ thống vận hành tại Trung tâm quản lý vận hành hệ thống CNTT hải quan. Ảnh: Hải Yến. |
Ở góc độ quản lý, Hệ thống VNACCS/VCIS vẫn còn một số hạn chế như chỉ đáp ứng một phần các yêu cầu nghiệp vụ thông quan hàng hóa, nhưng chưa bao quát đầy đủ các chức năng khác như quản lý thuế, giám sát hải quan và quản lý rủi ro. Đó là nguyên nhân ngành Hải quan phải duy trì các hệ thống vệ tinh để hỗ trợ các nghiệp vụ còn thiếu.
Bên cạnh đó, trong quá trình sử dụng, DN gặp phải một số khó khăn như việc khai báo hải quan bị giới hạn về số lượng ký tự và số dòng hàng, dẫn đến phải khai nhiều tờ khai cho lô hàng lớn. Hệ thống cũng chưa hỗ trợ đầy đủ việc theo dõi hàng hóa tạm nhập tái xuất theo mục đích cụ thể và chưa cho phép khai báo trong trường hợp người tái xuất khác với người tạm nhập. Việc quản lý vận chuyển độc lập gặp khó khăn do thông tin truyền giữa các hệ thống có độ trễ.
Xác định hệ thống CNTT có vai trò rất quan trọng, ngành Hải quan đã triển khai nhiều giải pháp kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn thông tin mạng, an ninh mạng cho hệ thống CNTT.
Nêu định hướng áp dụng công nghệ số trong hoạt động quản lý nhà nước về hải quan giai đoạn 2025-2030, Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ cho biết, cơ quan Hải quan sẽ áp dụng toàn bộ hạ tầng và kiến trúc phần mềm ứng dụng mô hình điện toán đám mây (Cloud Computing); áp dụng ứng dụng di động (Mobile App) để giao tiếp và cung cấp tiện ích cho khách hàng (chủ yếu phục vụ tra cứu nhanh), hỗ trợ công chức Hải quan trong công tác kiểm tra thực tế hàng hóa và giám sát tại hiện trường; áp dụng kho dữ liệu lớn (Big Data) cho các cơ sở dữ liệu lõi của hệ thống nhằm phục vụ cho công tác quản lý rủi ro, quản lý thuế, kiểm định, tạo lập cơ sở dữ liệu tri thức để từng bước áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI); áp dụng internet vạn vật (IoT) cho công tác giám sát hải quan tại hiện trường, giám sát vận chuyển hàng hóa đang chịu sự kiểm tra, giám sát hải quan.
Đáng chú ý, bước đầu cơ quan Hải quan sẽ áp dụng trí AI nhận dạng hình ảnh (OCR) cho bài toán số hóa các chứng từ thương mại và giám sát tự động tại các cửa khẩu; bài toán xây dựng trợ lý ảo để hỗ trợ kiểm tra mã số, trị giá cho cả công chức Hải quan và cho khách hàng, Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ nhấn mạnh.
Để giảm thiểu các rủi ro gây mất an toàn, an ninh thông tin cho hệ thống CNTT, cơ quan Hải quan kiến nghị Bộ Tài chính thực hiện giải pháp bằng việc đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án xây dựng Hệ thống CNTT thực hiện Hải quan số để cấu trúc lại, thay thế các hệ thống đã triển khai từ lâu; tiếp tục nhận hỗ trợ từ Nhật Bản để duy trì Hệ thống VNACCS/VCIS hoạt động ổn định cho đến khi hệ thống mới được triển khai, dự kiến vào năm 2030. Đồng thời, kiến nghị khẩn trương xây dựng hệ thống thay thế VNACCS/VCIS và phát triển hệ thống dự phòng cho các trường hợp sự cố. |
Tin liên quan

Lạng Sơn quyết ngăn chặn mối nguy từ hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ
20:24 | 09/05/2025 Chống buôn lậu, gian lận thương mại

Tạm dừng hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan đối với 10 công ty
10:26 | 09/05/2025 Hải quan

Hải quan khu vực IV thu ngân sách hơn 3.000 tỷ đồng
07:00 | 09/05/2025 Hải quan

Lãnh đạo Hải quan khu vực III kiểm tra công tác giám sát trên địa bàn
20:54 | 09/05/2025 Hải quan

Hải quan khu vực VI: Một tháng thu thuế XNK được gần 1.371 tỷ đồng
20:17 | 09/05/2025 Hải quan

Hải quan khu vực IV đối thoại với Hiệp hội doanh nghiệp
11:25 | 09/05/2025 Hải quan

Hải quan cửa khẩu Bắc Phong Sinh lắng nghe góp ý của doanh nghiệp
10:40 | 09/05/2025 Hải quan

Hải quan Ninh Bình thúc đẩy tăng trưởng xuất nhập khẩu
10:23 | 09/05/2025 Hải quan

Hải quan khu vực VIII chống gian lận thương mại xuất xứ hàng hóa
07:15 | 09/05/2025 Hải quan

Hải quan thực hiện soi chiếu 11.849 container
15:49 | 08/05/2025 Hải quan

Hải quan khu vực III tăng cường sử dụng camera, trang thiết bị để giám sát
20:41 | 07/05/2025 Hải quan

Sự cố hệ thống, Cục Hải quan hỏa tốc hướng dẫn khai hải quan
09:54 | 07/05/2025 Hải quan

Hải quan khu vực nào có thể phải điều chỉnh theo địa bàn tỉnh, thành mới?
16:22 | 06/05/2025 Hải quan

Khách nhập cảnh tăng cao, Hải quan sân bay Tân Sơn Nhất thông quan nhanh chóng
15:36 | 06/05/2025 Hải quan

Hải quan Hòn La hỗ trợ đánh giá năng lực doanh nghiệp
14:59 | 06/05/2025 Hải quan

Gần 40.000 lượt khách xuất nhập cảnh qua cửa khẩu Móng Cái trong 2 ngày lễ
11:41 | 06/05/2025 Hải quan
Tin mới

Lãnh đạo Hải quan khu vực III kiểm tra công tác giám sát trên địa bàn

Lạng Sơn quyết ngăn chặn mối nguy từ hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ

Hải quan khu vực VI: Một tháng thu thuế XNK được gần 1.371 tỷ đồng

Tour đêm “Tắm Rừng” tại Vườn quốc gia Cúc Phương chính thức hoạt động

Đình chỉ lưu hành, thu hồi 9 sản phẩm của Công ty Linh Anh

(INFOGRAPHICS): Thương mại Việt Nam - Nga đạt hơn 1 tỷ USD trong quý đầu năm
16:42 | 05/05/2025 Infographics

Hải quan khu vực nào có thể phải điều chỉnh theo địa bàn tỉnh, thành mới?
16:22 | 06/05/2025 Hải quan

(INFOGRAPHICS): Nhật Bản - đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam
15:38 | 27/04/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): 6 nhóm hàng xuất, nhập khẩu đạt kim ngạch 10 tỷ USD
15:45 | 24/04/2025 Xu hướng

(INFOGRAPHICS): Kết quả nổi bật trong bức tranh thu ngân sách quý I
15:24 | 22/04/2025 Infographics