Viết tiếp về Vụ Buôn lậu xăng dầu tại Vinapco: Lãnh đạo công ty cố “quên” luật

Vào ngày 10-5-2012, Vinapco do Giám đốc Trần Hữu Phúc, người đại diện theo pháp luật, đã mở tờ khai hải quan tạm nhập (TN) 5.463,111 tấn xăng Mogas A92 mua từ Singapore. Đầu tháng 7-2012, Vinapco đã liên tiếp mở 7 tờ khai tái xuất (TX) 296,6 tấn xăng Mogas A92 (tương đương 422.645 lít xăng) tại Cục Hải quan Hải Phòng qua cửa khẩu Tà Lùng (Cao Bằng), giao cho bên mua là Công ty TNHH Cung ứng dầu và thủy sản thành phố Bắc Hải (Trung Quốc). Giá trị lô hàng khoảng 8 tỉ đồng.

Số xăng TX trên được bơm từ Kho xăng dầu Đình Vũ- Hải Phòng vào 7 xe ô tô stec. Hải quan Hải Phòng đã niêm phong kẹp chì vào 7 xe trên, hoàn thành hồ sơ TX và giao cho chủ hàng vận chuyển đi cửa khẩu Tà Lùng, Cao Bằng.

Theo quy định tại Điều 2 Quyết định số 01/2008/QĐ-BCT của Bộ Công Thương, “TNTX xăng dầu là việc thương nhân Việt Nam làm thủ tục NK xăng dầu vào Việt Nam và làm thủ tục XK xăng dầu ra khỏi Việt Nam hoặc bán cho thương nhân thuộc các khu vực hải quan riêng trên lãnh thổ Việt Nam như khu chế xuất, DN chế xuất, khu bảo thuế, khu thương mại - công nghiệp và các khu vực kinh tế khác được thành lập theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ trong đó quy định quan hệ mua bán trao đổi hàng hoá giữa các khu vực này với nội địa là quan hệ XK, NK, trừ trường hợp Thủ tướng Chính phủ có quy định khác”.

Và hoạt động kinh doanh TN-TX xăng dầu được thực hiện theo Nghị định 84/2009/NĐ-CP (15/10/2009) và căn cứ theo Thông tư 165/2010/TT-BTC, Thông tư 126/2011/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định thủ tục hải quan đối với XK, NK, TN-TX xăng dầu; NK nguyên liệu để pha chế và gia công XK xăng dầu. Về cơ bản hoạt động TN-TX xăng dầu được điều chỉnh bằng các văn bản nêu trên và Luật Thương mại, Nghị định 12/2006 của Chính phủ về hoạt động TN-TX.

Theo đúng quy định tại Điều 12 Thông tư 165/2009/TT-BTC, thương nhân phải đảm bảo nguyên trạng hàng hóa, niêm phong hải quan và hồ sơ hải quan trong quá trình vận chuyển đến cửa khẩu XK.

Quy định đã rõ ràng và cụ thể là thế nhưng việc thực hiện tại Vinapco lại có nhiều dấu hiệu sai phạm. Cuối tháng 7-2012, Tổng cục Hải quan phát hiện thay vì TX, lô hàng này đã được Vinapco đem đi tiêu thụ ở nội địa.

Theo quy định về hoạt động kinh doanh TN-TX, tuyến đường vận chuyển của lô hàng từ Hải Phòng lên Cao Bằng và phải TX sang Trung Quốc, nhưng Vinapco vận chuyển xăng dầu không đúng tuyến đường, thay vào đó, Công ty này đã vận chuyển vào nội địa bán cho các DN kinh doanh xăng dầu. Một hành vi sai phạm nữa của Vinapco là đã tự ý phá niêm phong hải quan mà không được sự đồng ý của cơ quan Hải quan hòng rút ruột xăng dầu.

Nghiêm trọng hơn, khi thấy có nguy cơ bị phát hiện, các đối tượng đã mượn xăng của đơn vị khác để nhập lại nhằm đối phó với việc kiểm tra. Trả lời báo chí, ông Nguyễn Văn Thọ, Trưởng phòng Thu thập xử lý thông tin, Cục Điều tra chống buôn lậu cho hay, khi có nguy cơ bị phát hiện, chủ hàng đã nhanh chóng ứng phó bằng cách mượn một số lượng lớn xăng của DN khác bơm đủ vào 7 xe bồn và gắn lại kẹp chì đưa về cơ quan Hải quan làm thủ tục nhập lại, với lý do phía Trung Quốc từ chối hàng và không TX được, làm thủ tục xin phép chuyển tiêu thụ nội địa. “Tư tưởng đối phó của chủ hàng là rất cao, chủ hàng còn giữ lại kẹp chì, dùng keo dán gắn kẹp chì cho lô hàng sau này (theo quy định về hàng hoá TN-TX, hàng TX bắt buộc phải xuất đi, nếu nhập lại thì phải giữ được niêm phong kẹp chì và không được thay đổi).

Tổng cục Hải quan cũng đã tiến hành xác minh và phát hiện đối tác Trung Quốc mua hàng của Vinapco - Công ty TNHH Cung ứng dầu và thủy sản thành phố Bắc Hải - là không có thực... Nếu như Công ty TNHH Cung ứng dầu và thuỷ sản thành phố Bắc Hải không có thực thì hợp đồng mua bán của Vinapco phải chăng là hợp đồng giả?

Như vậy những hành vi buôn lậu của Vinapco đã rõ ràng, trách nhiệm và hình phạt của đơn vị và từng cá nhân đến đâu, cơ quan Công an sẽ tiếp tục điều tra làm rõ. Hiện Cục Điều tra chống buôn lậu- TCHQ đã khởi tố hình sự vụ án buôn lậu xăng dầu tại Vinapco.

Nói thêm về Vinapco, ngày 28-7-2012, Vinapco cũng bị liên đới trong vụ TN-TX 1650 tấn xăng đường biển, sau đó thẩm lậu vào nội địa. Vụ việc đã bị Cục Điều tra chống buôn lậu phát hiện và bắt giữ khi đang bơm xăng sang tàu nhỏ tại vùng biển Thanh Hoá (Vụ việc đã được Báo Hải quan đưa tin).

Đã từng tham gia hoạt động kinh doanh TN-TX nhiều lần vậy mà trả lời trên báo chí, quyền Giám đốc Xí nghiệp thương mại Xăng dầu Hàng không miền Bắc Nguyễn Hải Triều (thuộc Vinapco), vừa là người môi giới phía đối tác Trung Quốc, vừa là người chịu trách nhiệm giám sát lô hàng lên biên giới lại nói “không biết quy trình giám sát”. Phải chăng đây là sự chối bỏ trách nhiệm bằng cách cố quên luật và đẩy trách nhiệm cho sự không hiểu biết!?

Ngọc Linh