Thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp cần được quan tâm đúng mức

Quy định đặc thù về thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp nhà nước

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu giải trình tại phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Theo đại biểu Trần Nhật Minh (đoàn Nghệ An), thực tế thời gian qua, việc thực hiện dân chủ tại các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp ngoài nhà nước chưa được như mong muốn. Báo cáo tổng kết thi hành pháp luật về thực hiện dân chủ cơ sở của Bộ Nội vụ đã nêu, nhiều doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước chưa xây dựng quy chế dân chủ.

Tỷ lệ doanh nghiệp có tổ chức công đoàn khu vực ngoài nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tổ chức hội nghị người lao động còn thấp; khoảng 64 % doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn, gần như không tổ chức hội nghị người lao động theo quy định.

Đại biểu cũng chỉ rõ nguyên nhân của vấn đề này là do tại một số doanh nghiệp, người sử dụng lao động chưa nhận thức đúng ý nghĩa của việc tổ chức thực hiện quy chế dân chủ doanh nghiệp nên chưa chủ động phối hợp mà chủ yếu do Ban chấp hành công đoàn cơ sở đề xuất.

Điều đó khiến việc thực hiện quy chế dân chủ còn gặp khó khăn. Một số doanh nghiệp không tổ chức lấy ý kiến của đa số người lao động nhưng vẫn ký thỏa ước lao động tập thể…

Đại biểu đoàn Nghệ An nhấn mạnh: “Việc thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp cần được quan tâm đúng mức; phải nghiên cứu, rà soát, xây dựng các quy định của pháp luật để khắc phục kịp thời những hạn chế, bất cập trong thực tiễn, có các biện pháp bảo đảm thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp”.

Vị này cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát các quy định của pháp luật lao động như đối thoại doanh nghiệp, thỏa ước lao động tập thể, giải quyết tranh chấp lao động, hợp đồng lao động được quy định tại Bộ luật lao động và các văn bản dưới luật khác để không có sự trùng lặp, chồng chéo giữa hệ thống pháp luật về dân chủ cơ sở và hệ thống pháp luật lao động.

Tham gia thảo luận, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) cũng cơ bản tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Tuy nhiên, đại biểu cũng nêu vấn đề: theo quy định tại Khoản 10, Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020, doanh nghiệp, tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh.

Toàn cảnh phiên thảo luận sáng ngày 14/6. Ảnh: quochoi.vn

Vì vậy, đại biểu đề nghị xem xét lại tính phù hợp, sự thống nhất của dự thảo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở đối với Luật Doanh nghiệp khi sử dụng cụm từ gọi chung là doanh nghiệp đối với hợp tác xã, tổ chức khác có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động tại Điều 2 của dự thảo Luật.

Dành nhiều sự quan tâm cho cơ chế bảo đảm thực hiện dân chủ cơ sở, đại biểu Tống Văn Băng (đoàn Hải Phòng) nêu quan điểm, trong thực tiễn, nhiều hoạt động vẫn còn hình thức. Bởi vậy, việc quy định nội dung này phải quy định các chế tài theo hình thức chế tài hành chính, dân sự và cả chế tài hình sự phù hợp để thực hiện có hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Phát biểu giải trình làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết: dự thảo Luật được xây dựng trên cơ sở kế thừa những văn bản quy phạm pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở đã được thực tiễn kiểm nghiệm là đúng đắn, phù hợp, mang lại hiệu quả; đồng thời bổ sung, phát triển, hoàn thiện, đảm bảo thống nhất, đồng bộ, không chồng chéo, không trùng lặp và không xung đột với các cái văn bản luật hiện hành.

Nội dung thực hành dân chủ trong dự thảo Luật được trình bày theo mạch trình tự phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng, để hướng tới mục tiêu, yêu cầu phát huy dân chủ đại diện, mở rộng dân chủ trực tiếp phù hợp với tính chất của từng loại hình thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, từ quan điểm, nguyên tắc, cách tiếp cận để xây dựng Luật có những mặt tồn tại cần tiếp tục hoàn thiện thêm để đảm bảo yêu cầu chất lượng.

“Tiếp thu ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội về nhiều vấn đề cụ thể như: giải thích khái niệm, bố cục dự thảo Luật; phạm vi thực hiện quyền dân chủ của nhân dân; việc thực hiện dân chủ ở từng loại hình..., Ban soạn thảo sẽ tiếp tục chỉnh lý, bổ sung để dự thảo Luật đạt chất lượng cao nhất”, bà Phạm Thị Thanh Trà khẳng định.