Thêm liên minh Hồi giáo chống khủng bố

Bộ trưởng Quốc phòng Saudi Arabia thông báo thành lập liên minh Hồi giáo chống khủng bố.

Phạm vi hoạt động của liên minh mới dường như là "toàn cầu" (bao gồm cả khu vực Trung Đông và Bắc Phi) nhằm giải quyết các mối đe dọa khủng bố từ Afghanistan tới an ninh ở châu Phi và Nam Á. Mục tiêu của liên minh không chỉ là tổ chức "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng, mà có cả lực lượng Hồi giáo cực đoan Boko Haram, mạng lưới khủng bố quốc tế al-Qaeda và các chi nhánh của các nhóm này trên toàn thế giới. Điều này cho thấy liên minh Hồi giáo có sự khác biệt với liên minh quốc tế do Mỹ đứng đầu bởi mục tiêu của Washington chỉ tập trung chống IS.

Riyadh nhận ra rằng nếu không ai dám đối đầu với những thách thức lớn hơn bắt nguồn từ chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan trên toàn thế giới thì IS hay bất kỳ tổ chức "kế nhiệm" nào của nó cũng sẽ tiếp tục kết nạp thêm thành viên. Quan trọng hơn, một liên minh quân sự với quy mô lớn như vậy (lần đầu tiên trong lịch sử) - do Saudi Arabia dẫn đầu - là một liên minh hợp pháp và hoàn toàn khác với liên minh chống khủng bố của Mỹ và phương Tây. Về lâu dài, liên minh này có một cơ hội tốt hơn trong việc giành được thiện cảm và sự ủng hộ của những người Hồi giáo đang lên án chủ nghĩa khủng bố.

Trước các hoạt động tái cân bằng của Washington với châu Á và "rút lui" tại Syria, Saudi Arabia không thể chờ đợi thêm một lời hứa suông nào của Tổng thống Mỹ Barack Obama. Riyadh cũng đánh giá cao tầm quan trọng của việc hợp tác với các cường quốc toàn cầu và các tổ chức quốc tế. Trong những tháng cuối cùng ở Nhà Trắng, ông Obama đã có cơ hội để thực hiện trọn vẹn các cam kết của mình và có những bước đi thận trọng nhưng nhanh chóng để tăng cường sự hỗ trợ cho liên minh này, bao gồm cả viện trợ quân sự và mở rộng chia sẻ thông tin tình báo.

Tuy nhiên, liên minh mới cũng đang phải đương đầu với một số thách thức lớn mang tính khu vực như giải quyết cuộc nội chiến ở Syria, Libya, Yemen... Nói rộng hơn, các nhóm khủng bố như Boko Haram, al-Qaeda... sẽ tiếp tục ảnh hưởng tới sự mất ổn định và an ninh của khu vực Tây và Đông Phi. Do mới thành lập, liên minh Hồi giáo sẽ cần kết hợp chặt chẽ giữa chiến lược quân sự với chiến lược chính trị và kinh tế bền vững để vừa xây dựng lại những xã hội bị xé nát bởi chiến tranh, xung đột, vừa hỗ trợ các quốc gia đang gặp khó khăn với các vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội và những thách thức an ninh của từng quốc gia. Riyadh có thể đi tiên phong và đóng vai trò quan trọng trong việc tài trợ quốc tế để đảm bảo duy trì những lợi ích cho liên minh này. Do Iran là nguồn gốc của chủ nghĩa bè phái sâu sắc trong và ngoài khu vực, sẽ là một sai lầm nếu cho phép Iran biến liên minh mới này thành một liên quân giáo phái dòng Sunni. Đặc biệt, các nhóm cực đoan sẽ trục lợi từ các liên minh giáo phái này.

Điều quan trọng là liên minh của Saudi Arabia cần tham gia các hoạt động mang tính ngoại giao để chấm dứt cuộc nội chiến Syria, rộng hơn là giải quyết các thách thức như ở Lebanon, đòi hỏi liên minh này phải duy trì cam kết ngoại giao với các nước vốn là đối thủ của mình. Đặc biệt là Tehran có thể chuyển từ thế đối đầu và đối kháng sang cam kết và hợp tác.