 |
| Chất bán dẫn – mặt hàng “săn lùng” nhiều nhất hiện nay. |
Lâu nay, chất bán dẫn vẫn được coi là khởi đầu của xu hướng của toàn cầu hóa. Những bước nhảy vọt trong công nghệ bán dẫn đã làm thay đổi mô hình kinh doanh của các công ty công nghệ đang trên đà phát triển. Sự kiện các vi mạch tích hợp (IC hay còn gọi là chip nhớ) và bộ xử lý trung tâm (CPU) “khai sinh” ra máy tính cá nhân vào những năm 1980 đã khiến nhu cầu của sản phẩm này tăng vọt, vượt quá khả năng sản xuất của các công ty Mỹ. Do đó, các sáng kiến mới về thông tin truyền thông và quản trị hàng tồn kho đã thúc đẩy việc chuyển giao hoạt động sản xuất chip do Mỹ thiết kế cho các nước Đông Á. Việc cắt giảm các quy định của chính phủ và nới lỏng hàng rào thương mại ở Mỹ đã mở đường để xu hướng chuyển giao này gia tăng nhanh chóng. Chỉ những nơi có quy định nghiêm ngặt và nguồn trợ cấp công nghiệp đủ lớn mới có thể đáp ứng yêu cầu về quy mô sản xuất của các doanh nghiệp Mỹ. Vào thời điểm đó, vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) đã đi đầu trong việc xây dựng các “xưởng đúc” chỉ dành cho sản xuất chất bán dẫn. Tập đoàn TSMC của Đài Loan hiện đang nắm giữ thị phần toàn cầu lớn nhất (28%) về sản xuất chất bán dẫn, xếp thứ hai cũng là một công ty Đài Loan khác với 13%. Một trong những động lực mạnh mẽ nhất thúc đẩy quá trình toàn cầu hóa chất bán dẫn trong những thập kỷ gần đây là sức hấp dẫn của “công xưởng thế giới” Trung Quốc. Chỉ vào những năm 2000, Mỹ và Đài Loan mới đưa máy móc chế tạo silicon sang Trung Quốc, nhưng chỉ những công nghệ cấp thấp và công việc đòi hỏi kỹ năng không cao. Tuy nhiên, sau đó ngành công nghiệp bán dẫn đã phát triển mạnh mẽ và Trung Quốc đã có được những thành tựu trong sản xuất các con chip bé nhỏ nhưng vô cùng quan trọng này.
Do bán dẫn là trụ cột của nền kinh tế công nghệ cao, nên chính quyền của Tổng thống Joe Biden hiện đang thúc đẩy đầu tư 37 tỷ USD để hỗ trợ phục hồi ngành sản xuất chất bán dẫn ở Mỹ. Với khoản kích thích khổng lồ của chính phủ này, điều này cũng đồng nghĩa kỷ nguyên toàn cầu hóa không giới hạn chuẩn bị kết thúc. Tổng thống Biden đã ký sắc lệnh về nghiên cứu các cơ sở sản xuất quốc gia và cơ sở hạ tầng chuỗi cung ứng để giảm thiểu những rủi ro có thể xảy ra như đại dịch và các mối đe dọa sinh học khác, tấn công mạng, cú sốc khí hậu và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, tấn công khủng bố, cạnh tranh địa chính trị và kinh tế.
Ngay sau đó, Tập đoàn công nghệ Huawei của Trung Quốc nêu rõ tình trạng thiếu bộ vi mạch xử lý trên toàn cầu là do các biện pháp trừng phạt đối với Huawei, đồng thời kêu gọi Mỹ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt mà Huawei cho là đã dẫn tới cuộc khủng hoảng chip gần đây.
Trong bối cảnh đó, giới chuyên gia đã đề xuất các biện pháp để góp phần thúc đẩy các nỗ lực phục hồi sau Covid-19 và ngăn ngừa các nguy cơ thiếu hụt nguồn cung có thể nảy sinh trong tương lai. Theo đó, các chính sách được đề xuất như khuyến khích liên kết theo chiều dọc trong các ngành công nghiệp, đầu tư vào dự trữ chiến lược và thậm chí tái áp đặt hạn ngạch xuất khẩu, thuế quan và quy định cấp phép chặt chẽ hơn.
Bên cạnh việc tăng cường nguồn lực trong nước, một việc cũng quan trọng không kém là đa dạng hóa nguồn cung và các mối quan hệ thương mại.
Ngọc Hà
