Tàu vỏ thép - trách nhiệm và hệ lụy

Cụ thể, Thủ tướng giao Bộ Công an chỉ đạo các đơn vị chức năng điều tra, làm rõ vụ việc đóng tàu kém chất lượng ở Bình Định và một số địa phương, đồng thời báo cáo Thủ tướng kết quả thực hiện trong tháng 8.

NĐ 67 được ban hành vào giữa năm 2014 thực sự là một cú hích lớn đối với ngư dân trong việc khai thác thủy hải sản trên biển, nhất là đánh bắt xa bờ. Ngay sau khi NĐ 67 ra đời, các hoạt động từ lấy ý kiến mẫu tàu, phân bổ chỉ tiêu số lượng tàu được đóng theo các tỉnh, kết nối giữa ngư dân và ngân hàng, lựa chọn các đơn vị tham gia đóng tàu vỏ thép… được triển khai rầm rộ. Tưởng rằng, chẳng bao lâu, những đội tàu vỏ thép của ngư dân sẽ vững vàng vượt sóng, bám biển, làm giàu cho chính mình và quê hương. Tuy nhiên, thực tế không như mong đợi. Tàu vỏ thép của nhiều tỉnh, thành như Bình Định, Thanh Hóa, Phú Yên, Quảng Nam, Ninh Thuận vừa hạ thủy đã nhanh chóng hư hỏng, trục trặc.

Mỗi chiếc tàu vỏ thép trị giá hàng chục tỷ đồng. Tàu hỏng, các cấp bộ, ngành liên quan mới nháo nhào vào cuộc điều tra, đánh giá xem nguyên nhân do đâu. Theo như Bộ NN&PTNT, tại địa phương có số tàu hỏng hóc khá lớn là Bình Định, để xảy ra tình trạng tàu vỏ thép hư hỏng có trách nhiệm của một số đăng kiểm viên. Ngoài ra, trong bản công bố sơ bộ kết quả thẩm định độc lập chất lượng của những tàu vỏ thép đóng mới theo NĐ 67 bị hư hỏng của Sở NN&PTNT tỉnh Bình Định còn nêu rõ: Hồ sơ hợp đồng đóng mới tàu cá theo NĐ 67 còn nhiều kẽ hở. Cụ thể như, phần thép ở vỏ tàu không ghi rõ thép gì, quốc gia nào sản xuất, mà chỉ ghi thép cấp A. Về máy chính, các chi tiết trên máy đi kèm động cơ không phù hợp với nguyên tắc hoạt động nên hỏng thường xuyên…

Nói về trách nhiệm trong câu chuyện tàu hàng chục tỷ đồng vừa dùng đã hỏng, ở phần trả lời chất vất trước Quốc hội giữa tháng 6 vừa qua, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường khẳng định, sau khi có báo cáo kết luận trình Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan của Bộ và cá nhân Bộ trưởng sẽ chịu trách nhiệm, nếu phần sai thuộc về mình.

Tháng 8 tới, Bộ Công an phải báo cáo Thủ tướng về kết quả điều tra vụ việc. Lúc đó, đơn vị, cá nhân nào sai phạm sẽ phải chịu trách nhiệm thích đáng. Tuy nhiên, dù kết quả có thế nào, phải khẳng định, ngư dân vẫn là những người đã, đang và sẽ gánh chịu thiệt hại nhiều hơn cả. Tàu hỏng nằm bờ nhưng số nợ ngân hàng ngất ngưởng vẫn còn đó, âu lo thêm chất chồng.

Việc đáng tiếc xảy ra, lo giải quyết thấu đáo là điều cần thiết. Song, mọi thứ sẽ tốt hơn nếu được triển khai, giám sát chặt chẽ ngay từ đầu. Ví như, ngay trong quá trình “chắp bút” cho NĐ 67, đơn vị soạn thảo làm cho “đến đầu đến đũa” thì làm sao xảy ra việc hồ sơ hợp đồng đóng mới tàu cá theo NĐ 67 còn nhiều kẽ hở để các DN “lách”. Hay như khâu kiểm tra, giám sát chất lượng tàu trước khi bàn giao được làm “đến nơi đến chốn”, sẽ chẳng thể có chuyện tàu kém chất lượng, máy móc không chuẩn vẫn được kiểm định đàng hoàng, cho hạ thủy…

Ước mơ về đội tàu cá hùng mạnh như các nước tiên tiến có lẽ còn xa vời.