Sửa đổi Luật Quản lý thuế: Thúc đẩy hiện đại hoá hệ thống thuế, hải quan

Công chức Chi cục Hải quan Bắc Phong Sinh (Quảng Ninh) kiểm tra hàng hoá NK.
ảnh: Thu Trang.

Quy định về thời hạn nộp thuế tại Luật Quản lý thuế, Cục Hải quan TP.HCM và Quảng Ninh cho rằng, tại điểm a khoản 3 Điều 42 cần sửa quy định “… hàng hoá XNK theo hợp đồng mua bán phải nộp xong thuế trong thời hạn là 30 ngày, kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan” thành “hàng hoá XNK theo hợp đồng mua bán phải nộp xong thuế trước khi thông quan hàng hoá. Trường hợp được tổ chức tín dụng bảo lãnh về số tiền thuế phải nộp thì thời hạn nộp thuế không quá 30 ngày, từ ngày đăng ký tờ khai hải quan”.

Phân tích kiến nghị này, hai đơn vị cho rằng, chính sách của Chính phủ và Biểu Thuế XK ban hành qua các năm cũng như trong các năm tới thì những mặt hàng XK cơ bản là tài nguyên, khoáng sản trong nước không khuyến khích XK (mục đích cho ân hạn 30 ngày là để khuyến khích XK). Do đó, để đảm bảo công bằng giữa XK và NK, phù hợp với chính sách của Chính phủ thì hàng hoá XK theo hợp đồng mua bán phải nộp thuế xong trước khi thông quan. Trường hợp được ngân hàng và tổ chức tín dụng bảo lãnh thì thời hạn nộp thuế không quá 30 ngày từ ngày đăng ký tờ khai hải quan.

Cùng có kiến nghị về vấn đề này, Cục Hải quan An Giang cho rằng, cần bổ sung vào điểm c khoản 3 Điều 42 quy định “nếu quá thời hạn nộp thuế nhưng DN không đến hoàn tất việc thanh khoản đối với các trường hợp phải thanh khoản thì thực hiện ấn định thuế, phạt chậm nộp…”.

Hải quan An Giang cho biết, thực tế DN lợi dụng chính sách ân hạn thuế đối với các loại hình nhập nguyên liệu để sản xuất hàng XK và kinh doanh theo phương thức tạm nhập tái xuất đã quá hạn nộp thuế hoặc đã nộp thuế NK, nhưng DN chây ỳ không đến làm thủ tục thanh khoản, hoàn thuế. Vì vậy, để tránh DN lợi dụng loại hình này để kéo dài thời gian nộp thuế GTGT thì thực hiện việc ấn định thuế, phạt chậm nộp thuế (theo quy định tại khoản b điểm 3 Điều này).

Theo Cục Hải quan Quảng Ninh, Điều 34 Luật Quản lý thuế cần có quy định cụ thể về thời hạn khai bổ sung đối với hàng hoá XNK. Bởi nếu quy định thời hạn chậm nhất đến ngày nộp hồ sơ quyết toán thuế thu nhập DN thì sẽ khó thực hiện cho cơ quan Hải quan vì khi thực hiện lại phải xác định việc DN đã nộp hồ sơ quyết toán thuế thu nhập hay chưa, trong khi đó hồ sơ này có cơ quan thuế tiếp nhận.

Cần bổ sung quy định tỷ giá

Tại Điều 43 Luật Quản lý thuế quy định: “…Trường hợp người nộp thuế kê khai trước ngày đăng ký tờ khai hải quan thì giá tính thuế được áp dụng theo tỷ giá tại ngày người nộp thuế đã kê khai nhưng không quá 3 ngày liền kề trước ngày đăng ký tờ khai hải quan”.

Hải quan Hà Nội cho rằng, cần bổ sung thêm tỷ giá tính thuế là tỷ giá bình quân liên ngân hàng hay tỷ giá hối đoái. Bên cạnh đó, cần quy định rõ, 3 ngày liền kề là 3 ngày làm việc hay 3 ngày theo lịch.

Tuy nhiên, Hải quan Quảng Ninh lại cho rằng, cần phải bỏ đoạn trên trong Điều 43. Bởi, theo kế hoạch hiện đại hoá hải quan thì ngành Hải quan đang triển khai mạnh mẽ thủ tục hải quan điện tử (TTHQĐT), đến năm 2013 (năm dự kiến Luật sửa đổi Luật Quản lý thuế có hiệu lực) thì các cục Hải quan địa phương cơ bản đã áp dụng TTHQĐT chỉ tiêu khoảng 80-90% tờ khai được thực hiện TTHQĐT. Còn lại số tờ khai khai báo thủ công rất ít.

Đối với TTHQĐT, việc khai báo phải đúng với tỷ giá của ngày khai, khi cơ quan Hải quan cập nhật tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước công bố thì tờ khai mới được chấp nhận. Mặt khác, khi công nghệ thông tin đã phát triển, các DN đều có dịch vụ internet để tra cứu tỷ giá phục vụ tốt cho khai báo hải quan. Do đó sẽ đảm bảo được tỷ giá khai đúng ngày khai báo tờ khai.

Còn một số ít khai báo tờ khai thủ công, trong trường hợp khai không đúng tỷ giá của thời điểm đăng ký tờ khai thì cơ quan Hải quan sẽ tính lại số thuế phải nộp theo tỷ giá tại thời điểm đăng ký tờ khai.

Bổ sung quy định về ấn định thuế

Theo Hải quan Quảng Ninh, tại Luật Thuế XNK quy định về các trường hợp truy thu thuế; tại Luật Quản lý thuế quy định các trường hợp ấn định thuế đối với hàng hoá XNK. Hiện tại chưa có quy định cụ thể bằng văn bản về khái niệm ấn định thuế thay thế cho khái niệm truy thu thuế, dẫn đến cách hiểu không thống nhất trong quá trình áp dụng văn bản.

Cụ thể, tại Điều 39 Luật Quản lý thuế quy định các trường hợp cơ quan Hải quan thực hiện việc ấn định thuế, quy định này cơ bản đã phù hợp cho việc kê khai, tính thuế trong khâu thông quan hàng hoá. Trong thực tiễn, công tác kiểm tra sau thông quan có những trường hợp phát hiện phải thực hiện ấn định thuế đối với hàng hoá NK nhưng khi đối chiếu với các trường hợp ấn định thuế thì không có quy định cụ thể.

Lấy ví dụ chứng minh, Hải quan Quảng Ninh phân tích, đối với DN đầu tư nước ngoài, khi kiểm tra việc sử dụng hàng NK được miễn thuế phát hiện DN do quản lý hàng NK không tốt dẫn đến thất lạc máy móc đã được miễn thuế, chỉ khi cơ quan Hải quan kiểm tra mới phát hiện thiết bị đã bị thất lạc. Tuy nhiên, trong trường hợp này, cơ quan Hải quan không đủ căn cứ chứng minh DN cố ý thay đổi mục đích sử dụng hàng hoá và ngay cả DN cũng không chứng minh được việc để thất lạc máy móc do khách quan.

Trong trường hợp này, về bản chất hàng hoá NK được miễn thuế đã không được sử dụng đúng mục đích như khai báo ban đầu và đối với số hàng hoá này sẽ không được hưởng ưu đãi miễm thuế. Tuy nhiên, căn cứ để thực hiện việc ấn định thuế để truy thu thuế trong trường hợp này chưa được quy định cụ thể.

Vì vậy, đơn vị này kiến nghị, cần phải có quy định rõ bằng văn bản về khái niệm truy thu thuế đã được thay thế bằng khái niệm ấn định thuế. Riêng đối với trường hợp ấn định thuế cần có quy định đầy đủ hơn cho các trường hợp vi phạm quy định được hưởng ưu đãi miễn thuế.

Thu Trang