Quy định kiểm toán việc sử dụng tiền phát hành trái phiếu có nhiều vướng mắc

	Nghị định 08 giúp doanh nghiệp bất động sản tích lũy dòng tiền để thanh toán trái phiếu đến hạn
	Tập trung tháo gỡ vướng mắc đối với tín dụng, thị trường trái phiếu doanh nghiệp
	Chính thức ban hành Nghị định mới về phát hành trái phiếu doanh nghiệp

Theo VBMA, ý kiến này được đưa ra sau khi rà soát, tổng hợp ý kiến thành viên và đại diện 4 công ty kiểm toán hàng đầu là Deloitte, E&Y, PwC và KPMG (công ty kiểm toán Big4).

VBMA cho biết, VBMA nhận được phản ánh của thành viên về khả năng không thực hiện được việc công bố thông tin đối với báo cáo kiểm toán tình hình sử dụng vốn đối với trái phiếu riêng lẻ phát hành còn dư nợ năm 2022 theo đúng thời hạn quy định (ngày 31/3/2023) theo quy định tại Nghị định 65/2022/NĐ-CP.

Theo nhận định của VBMA, số tiền thu được từ kênh huy động vốn (vốn trái phiếu) sẽ được gộp và hòa vào tổng nguồn vốn huy động của tổ chức tín dụng. Vì vậy, tổ chức tín dụng không thể xác định đích danh nguồn tiền vốn trái phiếu thu từ một đợt phát hành trái phiếu cụ thể được sử dụng cho các khoản cho vay, đầu tư cụ thể nào.

Trong khi đó, vốn huy động từ trái phiếu chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn huy động của tổ chức tín dụng, thông thường dưới 10%/tổng quy mô huy động. Quy định pháp luật khác cũng không quy định về việc tổ chức tín dụng phải thực hiện kiểm toán sử dụng vốn huy động.

Để thực hiện kiểm toán báo cáo tình hình sử dụng số tiền thu được từ phát hành trái phiếu, tổ chức tín dụng phải có hệ thống công nghệ thông tin để kiểm tra được tính khớp đúng giữa dòng tiền thu được từ phát hành trái phiếu và dòng tiền cho vay ra tương ứng.

Do vậy, trường hợp yêu cầu kiểm toán dòng tiền từ phát hành trái phiếu, tổ chức tín dụng hiện chưa có đủ năng lực công nghệ thông tin để theo dõi dòng tiền này. Với trái phiếu đã phát hành, thậm chí, với trái phiếu sẽ phát hành, hệ thống tổ chức tín dụng không đáp ứng được yêu cầu của kiểm toán.

Hiệp hội cũng cho biết, hiện công ty kiểm toán Big4 chưa xác nhận sẽ thực hiện kiểm toán báo cáo về tình hình sử dụng số tiền thu được từ việc phát hành trái phiếu đối với trái phiếu còn dư nợ cho kỳ năm 2022 (theo yêu cầu phải công bố thông tin vào ngày 31/3/2023).

Trong khi đó, việc thuê công ty kiểm toán nhỏ khác thực hiện hoạt động trên có thể gây ra quan ngại cho nhà đầu tư và nhận được đánh giá không tích cực từ các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế.

VBMA cũng cho biết, hiện Bộ Tài chính chưa có hướng dẫn về phương thức, cách thức thực hiện kiểm toán mục đích sử dụng vốn trái phiếu đối với doanh nghiệp nói chung và các tổ chức tín dụng nói riêng. Do đó, trường hợp không thực hiện được kiểm toán báo cáo tình hình sử dụng số tiền thu được từ phát hành trái phiếu, tổ chức tín dụng sẽ vi phạm quy định về công bố thông tin.

Đáng lo ngại là việc vi phạm quy định về công bố thông tin cũng có thể kích hoạt các điều khoản có thể dẫn đến việc trái chủ có quyền yêu cầu tổ chức tín dụng mua lại trái phiếu trước hạn ồ ạt và có thể phát sinh các nghĩa vụ tất toán chéo với các hợp đồng khác.

Điều này cũng có thể dẫn tới việc các tổ chức tín dụng bị xử phạt, ảnh hưởng tới danh tiếng truyền thông và mức độ tín nhiệm của tổ chức tín dụng với khách hàng, có thể dẫn đến tác động tiêu cực, có tính dây chuyền đến hệ thống tổ chức tín dụng.

Đáng chú ý, tổ chức phát hành là tổ chức tín dụng không đáp ứng các quy định về xây dựng phương án phát hành trái phiếu và hồ sơ chào bán thì không thể phát hành mới trái phiếu để bổ sung nguồn vốn trung dài hạn và vốn cấp 2 do đó sẽ ảnh hưởng đến việc huy động vốn trung dài hạn của các tổ chức tín dụng này, ảnh hưởng đến việc hỗ trợ nguồn vốn cho DN, khách hàng, nền kinh tế và việc đáp ứng các tỷ lệ đảm bảo an toàn theo quy định của NHNN. Bên cạnh đó, việc không phát hành được trái phiếu mới sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến dòng tiền, kế hoạch và doanh thu của tổ chức tín dụng.

Được biết, hàng năm, tỷ lệ trái phiếu của các tổ chức tín dụng phát hành chiếm 30-35% tổng lượng TPDN phát hành, đặc biệt năm 2022 chiếm tới 59% tổng khối lượng phát hành, và đây là kênh huy động vốn trung dài hạn rất quan trọng của các tổ chức tín dụng để phục vụ các hoạt động theo quy định của pháp luật.

Trường hợp không thực hiện được kiểm toán báo cáo tình hình sử dụng số tiền thu được từ phát hành trái phiếu, các tổ chức tín dụng sẽ vi phạm quy định về công bố thông tin, đồng thời không thể phát hành mới các trái phiếu trong năm 2023 và sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nguồn vốn của các tổ chức tín dụng và ảnh hưởng đến việc hỗ trợ nguồn vốn cho DN, khách hàng và cả nền kinh tế nói chung.

Từ thực tế nói trên, VBMA kiến nghị Chính phủ, Bộ Tài chính hoãn thời hạn công bố thông tin báo cáo kiểm toán tình hình sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu đối với trái phiếu còn dư nợ cho kỳ công bố thông tin năm 2022 cho các tổ chức phát hành (tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán, công ty tài chính) đến hết 30/6/2023 để các đơn vị có thời gian làm việc với các đơn vị kiểm toán chuẩn bị báo cáo này.

Đồng thời đề nghị Bộ Tài chính sớm có hướng dẫn để các công ty kiểm toán có thể thực hiện kiểm toán được tình hình sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu đối với trái phiếu còn dư nợ của các tổ chức tín dụng với điều kiện hiện nay.