Oscar và điện ảnh Việt

Công chúng nước ta cũng như nhiều quốc gia trên thế giới, vốn vẫn xem Oscar như một đỉnh cao nghệ thuật. Do đó, khi đạo diễn Phan Đăng Di bày tỏ “tôi không nghĩ Oscar quá tầm với Việt Nam” đã gây ra nhiều phản ứng khác nhau. Có người đồng tình với sự lạc quan ấy, nhưng cũng có người dè bỉu cho rằng đạo diễn Phan Đăng Di cuồng ngôn và ảo tưởng. Thực sự, chúng ta có thể mơ mộng đến giải Oscar không?

Đạo diễn Phan Đăng Di từng được biết đến với bộ phim “Bi, đừng sợ”, phân tích cụ thể: “Trong lịch sử Oscar, chúng ta từng có phim Mùi đu đủ xanh được đề cử, và đó gần như là thành tích cao nhất của chúng ta ở Oscar. Tất nhiên, chúng ta phải thừa nhận phim Mùi đu đủ xanh tuy là câu chuyện về Việt Nam, với những diễn viên Việt Nam, nói tiếng Việt, nhưng lại được sản xuất bởi Pháp chứ không phải Việt Nam. Tuy nhiên, điều đó cho thấy điện ảnh Việt Nam có những nhân tố có thể đến được với Oscar, có những câu chuyện, những chất liệu có thể tạo được dấu ấn và được ghi nhận”. Tuy nhiên, đạo diễn Phan Đăng Di hơi nao núng khi kết luận về công thức để có tác phẩm đoạt giải: “Oscar có thể nói là một giải thưởng dựa vào số đông. Những phim đoạt giải Oscar thường dựa trên một kịch bản chặt chẽ, có cấu trúc, câu chuyện rõ ràng, dễ hiểu, đủ đơn giản nhưng đủ xúc động. Trong đó, nhân vật chính thường yếu thế, có sức vươn lên và có niềm tin vào giá trị căn bản”.

Nghệ thuật không có mẫu số chung. Nghệ thuật đỉnh cao càng cần có những đột phá sáng tạo. Không phải ngẫu nhiên những quốc gia có nền điện ảnh phát triển ở châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Iran luôn là ứng viên cho hạng mục “phim nói tiếng nước ngoài hay nhất” ở lễ trao giải Oscar. Phim Việt muốn tiến đến Oscar thì không phải tìm kiếm phương pháp chinh phục ban giám khảo ở Viện hàn lâm nghệ thuật Hoa Kỳ, mà phải bắt đầu xây dựng một nền tảng chuyên nghiệp. Nhìn nhận thật sòng phẳng, phim Việt đang loay hoay trong quá trình giải quyết bài toán tài chính và nhân sự. Chúng ta đang thiếu những nhà đầu tư thực sự tâm huyết với điện ảnh, và chúng ta cũng đang thiếu những nghệ sĩ thực sự gắn bó với điện ảnh. Kêu gọi góp vốn cỡ một triệu USD đã khó khăn, thì không thể nào có được một bộ phim đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về kỹ thuật dàn dựng. Hơn nữa, khi các đạo diễn, quay phim, diễn viên… chỉ xem phim trường như chốn dạo chơi danh vọng thì không thể nào có tác phẩm thuyết phục công chúng bên ngoài biên giới!

Oscar không quá tầm với Việt Nam! Đúng, đất nước ta có những câu chuyện rất hay để làm phim. Thế nhưng, chất liệu ấy chỉ là thứ quặng thô khi chưa có ý thức kiến thiết một công nghệ khai thác hiệu quả!