Nhạc trẻ phản ánh đời sống xã hội

Nhóm Lộn Xộn đang gây hứng khởi cho “Sing My Song – Bài hát hay nhất” bằng ca khúc “Người yêu tôi không có gì để mặc”.

Hai chàng trai và một cô gái thế hệ 9X đến từ Hà Nội, dù đặt tên nhóm Lộn Xộn rất khó nghe, nhưng lại khiến khán phòng bùng nổ vì ca khúc của họ phản ánh lối sống đua đòi vật chất đáng lo ngại ở một bộ phận giới trẻ. Với giai điệu sôi động pha trộn nhiều thể loại âm nhạc, ca khúc của nhóm Lộn Xộn cảnh tỉnh “người yêu tôi không có gì để mặc, dẫu một bao tải quần áo đầy trong kho”. Nguyên nhân nào dẫn đến nghịch lý ấy? Rất đơn giản là “đôi giày đi qua Bà Triệu- Phố Huế phải khác đôi giày đi qua Cầu Giấy”.

Cả bốn huấn luyện viên của “Sing My Song – Bài hát hay nhất” là Lê Minh Sơn, Đức Trí, Giáng Son và Hồ Hoài Anh đều gạt cần biểu dương nhóm Lộn Xộn. Nhạc sĩ Lê Minh Sơn cho rằng đây sẽ là "quả bom" trong năm nay, anh thật sự xúc động trước khả năng cảm nhạc của giới trẻ, đây chính là âm nhạc dân gian đương đại và một góc nhìn rất mới mẻ, chính xác là những "quái kiệt" mới viết nên một ca khúc như thế này. Nhạc sĩ Giáng Son thì nhận định đây là một nhóm nhạc hoàn hảo và không lộn xộn như tên của nhóm, một bài hát dễ nhớ, dễ thuộc và cực kỳ đặc biệt. Nhạc sĩ Đức Trí tỏ ra thích thú những gì có vẻ phá cách nhưng rất Việt Nam như bài hát “Người yêu tôi không có gì để mặc” của nhóm Lộn Xộn. Còn nhạc sĩ Hồ Hoài Anh khẳng định nhóm đã có khả năng làm show riêng trong năm 2018 và sẵn sàng ủng hộ liveshow của nhóm trong tương lai.

Nhạc trẻ lấy đề tài xã hội để sáng tác và biểu diễn không phải một xu hướng mới. Trước đây, nhạc sĩ Minh Khang từng tạo được ấn tượng mạnh mẽ với ca khúc “Đứa bé” nói về thân phận trẻ em mồ côi. Sau đó, ca sĩ Trúc Nhân vươn lên đứng đầu nhiều bảng xếp hạng nhờ ca khúc “Thật bất ngờ” của nhạc sĩ Đức Hùng, nói về sự đua chen phẫu thuật thẩm mỹ và nổi tiếng bằng mọi cách của showbiz. Mới nhất, ca khúc “Lũ đêm” của nhạc sĩ Dương Cầm và ca khúc “Bão đêm” của nhạc sĩ Anh Quân cũng nhận được nhiều sự tán thưởng của công chúng.

Ca khúc đề tài xã hội đã từng nổi lên ở thập niên 80 của thế kỷ trước với tài năng của nhạc sĩ Trần Tiến và nhóm Du Ca Đồng Nội, qua những ca khúc như “Rock đồng hồ”, “Sói con hoang vu” hoặc “Trần trụi 87”. Bây giờ, các tác giả trẻ lại tiếp nối đàn anh bằng cảm hứng mới mẻ hơn, nhộn nhịp hơn. Mùa giải “Sing My Song – Bài hát hay nhất” năm ngoái, chàng trai chuyển giới Lê Thiện Hiếu đã được hoan nghênh nồng nhiệt với hai ca khúc “Ông bà anh” và “1+1”. Với tư cách một nghệ sĩ vừa sáng tác vừa biểu diễn, Lê Thiện Hiếu khẳng định việc đưa những vấn đề của đời thường vào ca khúc là một sự chọn lựa mà bản thân theo đuổi. Ngay cả một ca khúc ngỡ rất trữ tình như “Người ta và anh” thì Lê Thiện Hiếu cũng không ngần ngại gửi gắm tâm sự: “Người ta chạy theo tình tiền, còn anh chạy theo tình duyên…”

Không chỉ lan toả trên sàn diễn, ca khúc “Đứa bé” của nhạc sĩ Minh Khang còn trở thành một dự án từ thiện có tác động tích cực trong cộng đồng. Ca khúc “Đứa bé” được 200 nghệ sĩ cùng thu âm để kêu gọi mọi người chung tay vì trẻ em lang thang. Ngoài ca khúc “Đứa bé”, nhạc sĩ Minh Khang còn có ca khúc “Áo trắng ngời sáng tương lai” viết về trẻ em cơ nhỡ mơ ước được cắp sách đến trường, và những ca khúc có nội dung tương tự như “Mồ côi” hoặc “Màu trắng, màu đen”. Nhạc sĩ Minh Khang thổ lộ: "Hầu hết những ca khúc đề tài xã hội đều chứa một phần ký ức tuổi thơ của tôi.

Ca khúc đề tài xã hội không chỉ mang tâm huyết những nhạc sĩ mà còn chi phối thị trường âm nhạc. Ca sĩ Thu Minh dù ăn khách với những bài nhạc dance cũng phải dành nhiều lời khen ngợi cho ca khúc “Thật bất ngờ” một cách hào hứng: "Là một trong những người đầu tiên được nghe ca khúc “Thật bất ngờ” khi còn là bản demo, tôi rất ấn tượng từ giai điệu đến ca từ. Nó mới mẻ và khác hoàn toàn so với những sản phẩm âm nhạc của Vpop hiện tại. Không ngại đụng chạm khi chọn cách khai thác đề tài có phần nhạy cảm, tác giả chứng tỏ góc nhìn của một người trẻ, dám nghĩ dám làm. Theo tôi, đây là điều khá thú vị và giúp cho đời sống nhạc Việt thêm nhiều màu sắc". Tác giả của “Thật bất ngờ” là nhạc sĩ Đức Hùng sau những gặt hái ban đầu đã háo hức đưa những vấn đề thời sự nóng hổi vào các tác phẩm của mình sao cho vừa sâu sắc vừa dí dỏm, phù hợp với tâm lý tiếp nhận của khán giả trẻ. Nhạc sĩ Đức Hùng quan niệm: "Những ca khúc khai thác về đề tài xã hội, về những gì xảy ra xung quanh cuộc sống của chúng ta hiện nay không chỉ những người già, công chức, thế hệ trung niên quan tâm mà thế hệ trẻ cũng rất quan tâm. Các ca khúc của tôi, ngoài những chủ đề chính, còn lồng ghép thêm những vấn đề xã hội, điều đó có sức hấp dẫn hơn là chỉ nói đến tình yêu hay chuyện sướt mướt chia ly...".

Với kinh nghiệm của một người đi trước, nhạc sĩ Thế Hiển cho rằng những nhạc sĩ trẻ nếu chỉ quẩn quanh những bài tình ca sướt mướt thì sẽ nhanh chóng bị sáo mòn. Vì vậy, ông ủng hộ nhạc trẻ phản ánh đề tài xã hội. Bản thân nhạc sĩ Thế Hiển cũng bày tỏ thái độ mong muốn đồng hành dòng nhạc này: “Tôi có dịp đi đến các mái ấm, các trường mồ côi, những trung tâm nuôi dưỡng trẻ em chất độc da cam để tiếp xúc với những mảnh đời kém may mắn. Âm nhạc vang lên trong những cảm xúc của tôi và tôi viết bằng sự rung cảm và thấu hiểu. Chính những điều tôi đã nhìn thấy trong cuộc đời phản ánh trong tác phẩm của tôi. Nhạc sĩ phải đi thực tế vùng sâu cùng tuổi trẻ thì mới có những tác phẩm viết về thanh niên tình nguyện. Người sáng tác về đề tài bộ đội cũng phải tham gia vào đời sống của chiến sĩ mới viết được. Không phải nhạc sĩ nào cũng viết được về đề tài xã hội, phải có sự quan tâm, vốn sống và sự trải nghiệm thì mới cảm được đề tài ấy… Những tác phẩm này làm đẹp hơn cho đời bởi khi trái tim chúng ta còn biết yêu thương thì chúng ta sẽ làm những điều tốt đẹp để giúp đỡ cho những người kém may mắn và những mảnh đời bất hạnh”.