Nguyễn Ngọc Ký và cuốn tự truyện về nghị lực sống

Sau 45 năm, Tôi đi học không chỉ là một tác phẩm văn học đã được kiểm nhận mà còn là một cuốn sách có ý nghĩa rất lớn lao về tinh thần, ý chí, nghị lực, giúp người đọc có thêm một tấm gương sống, một điểm tựa không hề sách vở để vượt qua những khó khăn, nghịch cảnh trong cuộc sống. Từ hiệu ứng tích cực của tự truyện Tôi học đại học đã được phát hành năm 2013, theo yêu cầu và mong mỏi của rất nhiều bạn đọc xa gần và để tỏa sáng một tấm gương “Nick Vujicic Việt Nam” từ nửa thế kỷ trước, First News quyết định in mới tự truyện Tôi đi học để đáp ứng những tình cảm mà bạn đọc dành cho một con người vượt lên số phận đặc biệt được nhắc đến nhiều nhất ở Việt Nam.

Tự truyện Tôi đi học được Nguyễn Ngọc Ký viết khi bắt đầu quãng đời sinh viên của mình vào tháng 9 năm 1966 tại khoa Ngữ Văn trường Đại học Tổng hợp Hà Nội ở khu sơ tán vùng núi Đại Từ - Thái Nguyên. Trong thời gian hai năm đầu trở thành sinh viên, giữa giảng đường sơ tán khó khăn thiếu thốn trăm bề, vừa tập trung học trong điều kiện mọi việc phải nhờ đến đôi chân, lại liên tục chống đỡ với ghẻ lở, bệnh tật triền miên dưới ánh đèn dầu hằng khuya, Nguyễn Ngọc Ký đã hoàn tất bản thảo vào hè 1968 sau nhiều lần viết đi viết lại, sửa đi sửa lại.

Năm 1970, ngày sinh viên Nguyễn Ngọc Ký bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp cũng là ngày cuốn sách được ra mắt bạn đọc cả nước với tựa Những năm tháng không quên. Từ đó đến nay đã 45 năm trôi qua, cuốn sách được tái bản nhiều lần không chỉ ở NXB Kim Đồng mà ở nhiều nhà xuất bản khác với tựa mới Tôi đi học.

Khi đã có một thời gian khá dài sống cùng với Tôi đi học, đã cảm nhận đầy đủ những niềm vui, những tình cảm mà độc giả dành cho mình, trong lần in này, không đơn thuần chỉ là in lại bản trước mà cuốn sách sẽ được làm mới từ hình thức cũng như nội dung; đồng thời sẽ có thêm những điều mà nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký muốn gửi gắm: “Với sự hâm mộ của bạn đọc gần xa dành cho quyển sách Tôi đi học, sau 45 năm nhìn lại tôi thấy niềm vui thật lớn, nhưng băn khoăn cũng không phải nhỏ… Với trách nhiệm cùng bạn đọc và giá trị đích thực của chủ đề cuốn sách, lần này khi Trí Việt - Firsts News tái bản và đưa vào tủ sách Hạt giống tâm hồn, tôi quyết định dành thời gian chỉnh sửa lại một số chi tiết chưa thật hợp lý và bổ sung, viết thêm một số chi tiết, tình tiết mà tôi thấy cần thiết. Hy vọng lần tái bản này cuốn sách sẽ đáp ứng trọn vẹn hơn sự mong chờ mê thích của bạn đọc gần xa”.

Cuộc sống luôn có những biến cố, những đổi thay mà chúng ta không bao giờ biết trước. Cũng có những biến cố khiến chúng ta rơi vào ngõ cụt, không lối thoát. Nhưng với Nguyễn Ngọc Ký, biến cố vào năm 4 tuổi, khi phải trải qua một cơn sốt bại liệt, từ đó khiến đôi tay “như hai cục thịt lủng lẳng đeo vào hai bên mình” lại là một sự khởi đầu cho một cuộc đời mới. Và đó cũng là lý do để có tự truyện Tôi đi học, được xem là cuốn sách để đời của Nguyễn Ngọc Ký.

Sau cơn sốt bại liệt, đôi tay của cậu bé Ký bỗng trở nên “nặng trịch”, không đủ sức để giơ lên. Với một cậu bé 4 tuổi, đang trong tuổi ăn tuổi chơi, bỗng nhiên một ngày không thể cầm quả cam, chơi đánh đáo dù đôi tay vẫn còn đó thì tâm trạng sẽ như thế nào? Vào hoàn cảnh đó, Nguyễn Ngọc Ký đã “đứng lặng nhìn xuống đôi tay buông thõng của mình, mặc cho hai dòng lệ ứa trào từ lúc nào”. Kể từ lúc đôi tay “hoàn toàn bất động”, cậu bé Ký “không còn chơi được trò gì, không biết chơi với ai” mà chỉ quanh quẩn với con Vàng nhỏ và chú mèo Mướp.

Thế nhưng, qua ba năm khi đã lớn hơn và có thể nhận thức cũng như làm quen với nỗi mất mát của mình, Ký đã trở lại là một cậu bé hồn nhiên như bạn bè cùng trang lứa. Đọc Tôi đi học, độc giả vừa mỉm cười nhưng cũng lại vừa rưng rưng xúc động bởi hình ảnh cậu bé Ký bắt cào cào về cho chú chim sáo của mình. Vì không có tay cầm nên Ký phải dùng đến chân, mỗi lần vồ được con nào Ký lại đưa lên miệng ngậm để mang về dù mỗi lần như vậy cậu lại bị hai cái càng đầy răng cưa của con cào cào cứa cho tứa máu cả hai môi. Nhưng có hề gì so với niềm hạnh phúc thơ ngây, như Nguyễn Ngọc Ký bộc bạch: “Ấy là mỗi lần đi đâu về, mở cửa lồng ra, huýt nhẹ một tiếng là nó bay vút ra đậu trên vai tôi. Tôi âu yếm vuốt ve nó như người thân thiết. Đi đâu tôi cũng dong nó theo”. Niềm vui chỉ vậy thôi cũng đủ giúp Ký quên đi sự đau đớn và nỗi buồn của mình.

Không chỉ khiến người đọc vui và xúc động với những câu chuyện của mình, ở tự truyện Tôi đi học, Nguyễn Ngọc Ký còn khiến mọi người thực sự ngạc nhiên lẫn khâm phục bởi ý chí và nghị lực vượt lên hoàn cảnh thiếu thốn của bản thân. Từ đâu mà một cậu bé 7 tuổi, có thể miệt mài tập viết những chữ cái bằng chân dù không ít lần gặp phải thất bại? Từ đâu mà cậu không chịu khuất phục trước những bài tập khó của môn thủ công? Hay có thể bơi được khi không có một đôi tay lành lặn? Có rất nhiều câu hỏi như thế được đặt ra khi đọc tự truyện này. Và câu trả lời không ở đâu khác mà chính là nghị lực, ý chí phi thường của cậu bé Nguyễn Ngọc Ký. Chính vì lẽ đó, không phải đến bây giờ mà từ trước đó, tự truyện Tôi đi học đã chạm đến trái tim của nhiều bạn đọc ở nhiều độ tuổi khác nhau.

Hoàng Lan