Nâng cao kỹ năng phân tích hình ảnh máy soi chiếu hàng hóa, container

	Hình ảnh kiểm tra container hàng quá cảnh chứa hơn 11 triệu điếu thuốc lá vi phạm
	Soi chiếu hàng hóa dựa vào mức độ tuân thủ, rủi ro của người khai hải quan
	Hải quan hướng tới ứng dụng công nghệ phân tích hiện đại nhằm nâng cao hiệu quả thực thi
	Nâng cao hiệu quả soi chiếu, kiểm soát rủi ro

Các đồng nghiệp thuộc Hải quan Mozambique và Namibia tham quan hệ thống giám sát soi chiếu tại cảng Cát Lái, năm 2022.

Hiệu quả trong thực hiện

Theo Cục Quản lý rủi ro, Tổng cục Hải quan, quý 1/2023, toàn ngành Hải quan đã thực hiện soi chiếu tổng số 20.655 container (trung bình 491 container/ngày). So với cùng kỳ năm 2022, tổng lượng container soi chiếu trong quý 1/2023 tăng 14,42% do các địa bàn bổ sung thêm máy soi chiếu container như Hải Phòng (2 máy soi), Vũng Tàu (2 máy soi), TP HCM (2 máy soi), Lào Cai (1 máy soi), Quảng Trị (1 máy soi).

Cũng qua soi chiếu, lực lượng Hải quan đã phát hiện nghi vấn 1.128 container (chiếm 5,46% tổng container soi chiếu), phát hiện vi phạm 88 container (chiếm 7,8% tổng container nghi vấn). Các vi phạm chủ yếu là vận chuyển hàng cấm, khai sai chủng loại, số lượng và NK hàng hóa không khai báo… Điển hình qua công tác lựa chọn, kiểm tra qua soi chiếu đã phát hiện và bắt giữ 2 lô hàng cất giấu trên 600 kg ngà voi từ châu Phi cập cảng Lạch Huyện, Hải Phòng.

Là đơn vị có quy mô lớn và công việc khá phức tạp, thời gian qua, Cục Hải quan TP HCM đã được Tổng cục Hải quan quan tâm trang bị nhiều máy soi hành lý, máy soi hàng hóa và máy soi container, đặt tại các điểm làm thủ tục. Trong đó, có 7 máy soi container được đặt tại 3 cảng: Cát Lái, ICD Phước Long và cảng VICT; 23 máy soi hành lý ký gửi, kiện hàng hoá (trong đó 15 máy sử dụng chung với lực lượng soi chiếu của Cảng hàng không thuộc máy soi của cảng); 18 máy soi hành lý xách tay (12 máy sử dụng chung với lực lượng soi chiếu của Cảng hàng không là máy soi của cảng); 9 máy soi kiện hàng hoá tại Chi cục Hải quan Chuyển phát nhanh.

Để phát huy hiệu quả máy soi, Cục Hải quan TP HCM chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ phối hợp thực hiện tăng tỷ lệ soi chiếu nhằm đảm bảo vừa kiểm soát chặt chẽ hàng hóa XNK vừa tạo thuận lợi, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa. Qua công tác soi chiếu hàng hóa, hành lý, Cục Hải quan TP HCM kịp thời phát hiện nhiều vụ việc vi phạm. Đáng chú ý, nhờ được trang bị máy soi container tại một số cửa khẩu cảng biển, Cục Hải quan TP HCM đã thực hiện soi chiếu trước hàng hóa XNK nhằm giảm thời gian thông quan, nâng cao hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Trong 2 tháng đầu năm 2023, Cục Hải quan TP HCM đã phối hợp soi chiếu tổng số 1.934 container trước thông quan, phát hiện 66 container có dấu hiệu nghi vấn.

Ngoài việc hình ảnh soi chiếu nghi vấn được chuyển cho các đơn vị Hải quan nơi DN mở tờ khai hải quan kiểm tra xác định vi phạm, theo nhận định của Cục Hải quan TP HCM, việc soi chiếu còn có tác dụng răn đe đối với các đối tượng có nguy cơ vi phạm, vì khi danh sách container soi chiếu đã được cơ quan Hải quan công khai trên website của Tổng cục Hải quan, DN biết bị soi chiếu trước sẽ có ý thức khai báo đúng với hàng hóa thực nhập, tuân thủ pháp luật tốt hơn.

Chủ động đào tạo

Từ thực tiễn lưu lượng hàng hóa gia tăng, tình hình tội phạm trong và ngoài nước đang có những diễn biến hết sức phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ cất giấu hàng hóa mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy, hàng vi phạm CITES, hàng cấm… cùng với hàng hóa XNK thông thường để thẩm lậu vào Việt Nam. Trong khi đó, kỹ năng phân tích hình ảnh hàng hóa qua máy soi chiếu, container của hầu hết các cán bộ, công chức vẫn còn hạn chế do phải luân chuyển thường xuyên dẫn đến kết quả soi chiếu phát hiện hàng hóa gian lận thương mại là rất ít.

Trước tình hình đó, Trường Hải quan Việt Nam đã chủ động tổ chức đào tạo trang bị những kiến thức cơ bản về phân tích hình ảnh qua máy soi chiếu hàng hóa, máy soi chiếu container dành cho cán bộ lãnh đạo và công chức đang công tác tại các đơn vị hải quan nghiệp vụ có chức năng, nhiệm vụ liên quan trực tiếp đến công tác sử dụng, vận hành máy soi chiếu hoặc cán bộ dự kiến được phân công làm nhiệm vụ soi chiếu.

Theo bà Vũ Hồng Vân, Phó Hiệu trưởng Trường Hải quan Việt Nam, đây là lĩnh vực mang tính chuyên môn cao, ngoài đòi hỏi công tác nghiệp vụ, kinh nghiệm cần phải có kỹ năng, sự phân tích logic, phán đoán đa chiều về hình ảnh. Tuy nhiên, nhu cầu đào tạo của các đơn vị là rất lớn. Bởi qua danh sách đăng ký đã có 212 học viên đến từ 17 cục hải quan tỉnh, thành phố có nhu cầu nghiệp vụ phân tích hình ảnh qua máy soi chiếu hàng hóa, container cho các cán bộ, công chức Hải quan bằng hình thức trực tuyến.

Để đáp ứng nhu cầu, Trường Hải quan Việt Nam đã mời giảng viên là các chuyên gia đầu ngành có nhiều kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực soi chiếu thuộc Cục Hải quan Hải Phòng và Cục Hải quan TP HCM. Trong đó, nhằm đảm bảo truyền tải kiến thức, kinh nghiệm một cách hiệu quả, nhà trường đã mời chuyên gia giảng dạy kiểm soát container của UNODC, Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) là công chức Đinh Anh Lâm thuộc Đội Kiểm soát hải quan (Cục Hải quan Hải Phòng), và công chức Tô Giang Nam, Phó Tổ trưởng Đội Kiểm soát hải quan (Cục Hải quan TP HCM) trực tiếp tham gia giảng dạy.

Bà Vũ Hồng Vân cho biết, với bề dày kinh nghiệm, am hiểu chuyên sâu trong lĩnh vực công tác vận hành, sử dụng và phân tích hình ảnh máy soi chiếu hàng hóa và container cùng với sự nhiệt huyết, có kỹ năng sư phạm, giảng viên Tô Giang Nam và Đinh Anh Lâm đã chia sẻ cho học viên những kinh nghiệm bổ ích phục vụ cho cán bộ công chức trực tiếp làm công tác này.

Tại các buổi học, các giảng viên đã tập trung vào các nội dung chuyên sâu về kiến thức liên quan đến cách nhận biết, sử dụng, vận hành và phân tích hình ảnh các loại máy soi hàng hóa, container; so sánh sự giống và khác nhau về nguyên lý hoạt động của máy soi chiếu hàng hóa với máy soi container, hiện được trang bị của Ngành; một số lỗi thường gặp, cách khắc phục sự cố đơn giản của các loại máy soi hàng hóa, máy soi container; thảo luận và giải đáp khó khăn, vướng mắc.

Mặc dù khóa học diễn ra với thời lượng ngắn nhưng các cán bộ công chức đã được trang bị tương đối đầy đủ kiến thức cơ bản về vận hành, sử dụng và phân tích hình ảnh máy soi hàng hóa và container giúp mỗi học viên có thêm kỹ năng, bổ sung kiến thức đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của đơn vị đề ra, sẵn sàng hoàn thành nhiệm vụ được giao đáp ứng yêu cầu trong vị trí việc làm được phân công.