Lo ngại tình trạng thương mại hóa mang thai hộ

Quy định cho phép mang thai hộ đối với nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn là niềm vui, nhưng cũng có ý kiến cho rằng, để thực hiện việc này không dễ. Quan điểm của bà về việc này thế nào?

Khi cho phép mang thai hộ, tức là phát sinh quan hệ dân sự giữa hai bên, một bên có nhu cầu và bên kia được thuê. Trong mối quan hệ này sẽ phát sinh nhiều mâu thuẫn khó giải quyết nếu không có sự can thiệp của cơ quan thứ ba.

Trước hết, người được thuê mang thai hộ quyến luyến không muốn trả con. Tình huống thứ hai là thỏa thuận giữa hai bên không rõ ràng, thỏa đáng, dẫn đến tranh chấp. Tiếp đến, trong quá trình mang thai hộ, có thể dẫn đến những tình huống phức tạp, ảnh hưởng đến sức khỏe thai phụ, nếu gia đình người mang thai hộ không hài lòng, có khiếu kiện, các cơ quan chức năng sẽ rất khó giải quyết vì chưa có chế tài cụ thể.

Bên cạnh đó, Luật quy định người mang thai hộ phải là người trong cùng huyết thống (cùng hàng) trong vòng 3 đời, sẽ rất khó thực hiện vì trong bối cảnh sinh đẻ kế hoạch hiện nay mỗi gia đình chỉ duy trì có từ 1-2 con. Ngoài ra, Luật yêu cầu người có nhu cầu mang thai hộ phải có xác nhận, chứng thực từ cấp có thẩm quyền về quan hệ ruột thịt giữa hai bên, nhưng để thực hiện điều này không dễ. Trong 10 trường hợp, theo tôi cùng lắm họ chỉ đáp ứng chuẩn được 1- 2 trường hợp. Điều này khác nào đánh đố những cặp vợ chồng hiếm muộn có nhu cầu mang thai hộ.

Khi chưa được Luật hóa, nhiều cặp vợ chồng vẫn thực hiện việc mang thai hộ qua các "cò" môi giới. Bà đánh giá với những quy định của Luật có hạn chế được tình trạng này?

Tôi cho rằng, quy định mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là cần thiết, nhưng xét về mức độ xã hội, việc này mang lại lợi ích nhiều hơn đối với người có tiền chứ không phải người ít tiền, người nghèo.

Nói cách khác, chỉ những người có tiền mới có được đứa con của mình bằng phương pháp mang thai hộ, những người nghèo đi bán cái bụng của mình. Đây sẽ là thị trường béo bở cho các đối tượng "cò", môi giới.

Do vậy nếu cơ quan quản lý không có quy định cụ thể xử lý đối tượng "cò", tương lai đối tượng này sẽ "phình" ra rất lớn, hưởng lợi từ cả hai bên. Thị trường đó rất sôi động, rất đáng sợ, và hậu quả thì không thể lường hết.

Nhiều ý kiến lo ngại việc mang thai hộ sẽ ảnh hưởng đến tâm, sinh lý của những đứa trẻ được sinh ra nhờ phương pháp này? Quan điểm của bà về vấn đề này ra sao?

Khi biết mình không phải là con ruột của những người đang nuôi dưỡng dễ gây ra những cú sốc về tâm lý cho trẻ là một thực tế mà xã hội phải đối mặt.

Không có điều gì có thể giữ kín vĩnh viễn. Thực tế ở các quốc gia khác cũng có những quy định mang tính ràng buộc để giữ kín bí mật thông tin, nhưng sau cùng đứa trẻ vẫn biết. Tôi cho rằng khi biết được điều này, chắc chắn đứa trẻ sẽ mặc cảm, sẽ sốc nhưng rồi cũng phải đối mặt. Vấn đề là làm thế nào để chúng sẵn sàng đón nhận sự thật này, điều đó tùy thuộc vào kỹ năng của các bậc cha mẹ. Bên cạnh đó có một thực tế nữa là nhiều bậc phụ huynh do muốn giấu kín "xuất thân" của đứa trẻ đã dùng nhiều biện pháp tiêu cực để người mang thai hộ tránh thật xa đứa trẻ.

Vậy theo bà, việc quản lý phải được tiến hành ra sao để việc mang thai hộ đúng là vì mục đích nhân đạo, hạn chế thấp nhất những hệ lụy phát sinh?

Khi luật pháp thừa nhận mang thai hộ, đồng nghĩa phải quản lý rất chặt chẽ, phải có chế tài quy định cụ thể, bởi mục đích của mang thai hộ là nhân đạo. Tuy nhiên, việc mang thai hộ hiện bị biến tướng, thương mại hóa phần nào. Do vậy, theo tôi, nếu muốn quản chặt việc mang thai hộ, ta phải thừa nhận cả việc mang thai hộ vì mục đích thương mại mới quản lý được. Nếu chỉ vì mục đích nhân đạo như hiện nay thì khi có tranh chấp, hay vi phạm chúng ta chưa biết xử lý theo chế tài nào.

Bên cạnh đó, tôi cho rằng, đối tượng mang thai hộ cũng nên quy định rộng hơn. Việc mang thai hộ cũng phải có sự tham gia của luật sư, hợp đồng phải được các cơ quan pháp luật công nhận, nếu có phát sinh tranh chấp phải được cơ quan chức năng giải quyết, chứ không phải chuyện họ hàng cãi nhau.

Ngoài ra, việc đảm bảo quyền lợi cho phụ nữ mang thai hộ về y tế, bảo hiểm cần được làm rõ vì ai biết được, sau khi mang thai hộ những ảnh hưởng về mặt sức khỏe, tinh thần mà đội ngũ này phải chịu.

Xin cảm ơn bà!