“Đủ chiêu” tinh vi
Nạn buôn lậu xăng dầu trên các vùng biển luôn là chủ đề nóng do mức độ ảnh hưởng đến nền kinh tế trong nước, đặc biệt là thời điểm giá xăng dầu tăng cao, khiến hoạt động buôn lậu xăng dầu càng gia tăng với nhiều thủ đoạn tinh vi.
Theo nhận định của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, thời gian qua, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa có chiều hướng gia tăng, diễn biến phức tạp trở lại, nhất là mặt hàng xăng dầu. Các đối tượng đã lôi kéo, hình thành nhiều đường dây, tổ chức hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép xăng dầu có quy mô lớn.
 |
| Lực lượng Cảnh sát biển niêm phong số dầu DO vi phạm. Ảnh: Khánh Nhân |
Tính từ đầu năm 2022 đến nay, lợi dụng thời điểm giá xăng dầu tăng cao, các vụ buôn lậu xăng dầu từ nước ngoài vào Việt Nam tiếp tục gia tăng và diễn biến khá phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi, đặc biệt là vùng biển Tây Nam.
| Do hiện nay vùng biển Tây Nam có số lượng tàu cá hoạt động lớn nhất cả nước, với khoảng 16.000 phương tiện nên nhu cầu xăng dầu phục vụ cho các tàu cá khai thác thủy sản khá cao. Nắm bắt được thực tế đó, một số đối tượng buôn lậu đã tranh thủ sự chênh lệch giữa giá xăng dầu trong nước và các nước lân cận để tìm mọi cách mua bán, vận chuyển trái phép mặt hàng này từ nước ngoài về vùng biển Việt Nam tiêu thụ. |
Cũng theo đánh giá của cơ quan chức năng, hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép xăng dầu trên biển có thể chia thành 3 nhóm đối tượng: Các chủ tàu cá mua xăng dầu từ tàu nước ngoài với giá rẻ, rồi bán ngay cho các tàu cá khác; các chủ tàu, doanh nghiệp tư nhân mua xăng dầu từ các tàu vận tải, rồi bán cho những tàu cá hoặc đại lý xăng dầu trên bờ; các tàu được phép bán lẻ xăng dầu thay vì mua từ đất liền thì mua ngay của các tàu chở xăng dầu trên biển để bán lại. Một số tàu vận chuyển hàng lậu còn thay đổi số hiệu phương tiện để qua mắt cơ quan chức năng.
Để đánh lạc hướng điều tra của lực lượng chức năng, các đối tượng buôn lậu xăng dầu đã sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi như: Cải hoán tàu cá thành tàu chở xăng dầu, ngụy trang dụng cụ trên tàu thành tàu đánh cá để che đậy việc mua bán trái phép xăng dầu... Đặc biệt, nhiều đối tượng còn sử dụng nền tảng thương mại điện tử trong các giao dịch, áp dụng công nghệ cao vào hoạt động buôn lậu, như lắp đặt các thiết bị hiện đại trên tàu để giám sát phương tiện của lực lượng chức năng.
Hay việc mua bán xăng dầu trên biển đều thông qua trung gian, hoạt động theo mô hình khép kín. Việc giao nhận xăng dầu diễn ra trên biển, nhưng việc giao nhận tiền lại được thực hiện khá tinh vi, bài bản, người nhận tiền là người địa phương khác và chỉ sử dụng điện thoại bằng sim “rác” để liên lạc... Do đó, công tác đấu tranh với tội phạm buôn lậu xăng dầu trên biển gặp rất nhiều khó khăn do hoạt động vận chuyển và giao nhận xăng dầu lậu chủ yếu diễn ra vào ban đêm để tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng. Các đối tượng thường lợi dụng thời tiết xấu, sóng to, gió lớn hoặc thời điểm không có hoạt động tuần tra, kiểm soát của lực lượng thực thi pháp luật để tập kết, sang mạn, vận chuyển hàng lậu...
Thống kê cho thấy, từ đầu năm đến nay, lực lượng Cảnh sát biển đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 33 vụ với 111 đối tượng, thu giữ khoảng 3 triệu lít dầu DO, trên 100.000 lít xăng, trên 100.000 kg dầu FO; tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính và giá trị tang vật xử lý, bàn giao các lực lượng, ước tính 70 tỷ đồng.
Điển hình, thời gian gần đây lực lượng chức năng đã liên tiếp phát hiện và thu giữ lượng lớn dầu DO nhập lậu trên vùng biển. Vụ việc gần đây nhất đó là tổ công tác của Cục Nghiệp vụ và pháp luật thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển đã bắt giữ tàu đang vận chuyển khoảng 100.000 lít dầu DO.
Theo đó, tại khu vực biển cách Đông Nam Côn Đảo khoảng 100 hải lý, khi đang làm công tác kiểm soát, tổ công tác của Cục Nghiệp vụ và pháp luật, bắt giữ tàu TG-93998-TS do ông Trần Văn Pho, trú tại Mỹ Tho, Tiền Giang làm thuyền trưởng.
Thời điểm kiểm tra trên tàu có 4 thuyền viên và tất cả đều không xuất trình được bằng cấp, chứng chỉ chuyên môn. Qua kiểm tra, lực lượng Cảnh sát biển phát hiện trên tàu đang vận chuyển khoảng 100.000 lít dầu DO, giá trị ước tính khoảng 2,5 tỷ đồng. Theo lời khai của thuyền trưởng, toàn bộ số dầu DO trên tàu không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc.
Cần có biện pháp mạnh hơn
Trước thực trạng trên, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển cho biết, để nâng cao hiệu quả đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, lực lượng Cảnh sát biển cần đa dạng các hình thức tuyên truyền, vận động, kể cả trên các tàu thuyền của ngư dân đang đánh bắt xa bờ.
 |
| Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2 tuyên truyền cho ngư dân đang đánh bắt thuỷ sản trên vùng biển Cồn Cỏ (Quảng Trị) không vi phạm IUU. |
Đại tá Vũ Trung Kiên, Phó Tư lệnh Pháp luật Cảnh sát biển, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển cho biết, tại Điều 9 Luật Cảnh sát biển đã quy định rõ khi thực thi nhiệm vụ, lực lượng Cảnh sát biển có quyền tuần tra, kiểm tra, kiểm soát người, tàu thuyền, hàng hóa, hành lý trong vùng biển Việt Nam theo quy định của Luật Cảnh sát biển và quy định khác của pháp luật có liên quan... Xử lý vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính. Tiến hành một số hoạt động điều tra hình sự theo quy định của pháp luật về tổ chức cơ quan điều tra hình sự, pháp luật về tố tụng hình sự.
Theo đó, đại diện Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển cho rằng, để tăng cường hơn nữa hiệu quả trong công tác đấu tranh với hành vi vi phạm trên biển, lực lượng Cảnh sát biển các cấp cần thường xuyên phát tờ rơi, tuyên truyền về phương thức thủ đoạn hoạt động của các loại đối tượng, tác hại của các hành vi vi phạm do đối tượng gây ra đến nền kinh tế, đời sống người dân.
Ngoài ra, thông qua các hệ thống chính trị cơ sở, cấp ủy chính quyền các địa phương, đặc biệt là các đoàn thể để tuyên truyền vận động quần chúng nhân dân, tuyên truyền trong các trường học… để cùng chung tay đấu tranh ngăn chặn tình trạng này. Đặc biệt, tiếp tục tuyên truyền các nội dung tại Luật Cảnh sát biển Việt Nam đến ngư dân đi biển nắm bắt rõ các chính sách, pháp luật, các quy định hiện hành khi hoạt động, khai thác nguồn lợi trên biển.
Trao đổi về những biện pháp về chế tài đối với hành vi vi phạm trên biển, đại diện Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển cũng cho rằng, thực tiễn vừa qua cho thấy, việc ban hành Luật Cảnh sát biển Việt Nam đã tạo hành lang, cơ sở pháp lý quan trọng cho hoạt động của lực lượng Cảnh sát biển. Song hiện nay, hoạt động thực thi pháp luật trên biển còn được điều chỉnh bởi nhiều văn bản pháp luật khác, như: Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, Luật Xử lý vi phạm hành chính và các văn bản hướng dẫn thi hành. Vì vậy, để tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho hoạt động của Cảnh sát biển, cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với Chính phủ, Bộ Quốc phòng sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới các văn bản pháp luật về biện pháp công tác, thẩm quyền điều tra hình sự, xử phạt vi phạm hành chính của Cảnh sát biển nhằm phát huy tốt vai trò nòng cốt trong thực thi pháp luật trên biển.
Nụ Bùi
