Kiện phòng vệ thương mại “leo thang” khi xuất khẩu tăng tốc

	Hàng xuất khẩu đối mặt 212 vụ kiện phòng vệ thương mại
	“Sống chung” với kiện phòng vệ thương mại
	Hội nhập kinh tế quốc tế càng sâu rộng, kiện phòng vệ thương mại càng tăng

Để giảm thiểu rủi ro đối mặt với các vụ kiện phòng vệ thương mại, DN cần đa dạng sản phẩm, thị trường XK để phân tán rủi ro. Ảnh: N.Thanh

Điều tra chống lẩn tránh PVTM gia tăng

Theo thông tin mới nhất từ Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), tính đến hết quý 1/2022, hàng hóa XK của Việt Nam đã là đối tượng của 212 vụ việc điều tra PVTM của nước ngoài.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, bà Phạm Châu Giang, Phó Cục trưởng Cục PVTM cho biết: “Cùng với sự phát triển của thương mại toàn cầu, các biện pháp PVTM cũng ngày càng được các nước sử dụng nhiều hơn. Thậm chí, nhiều nước coi PVTM là "van an toàn" trong chính sách ngoại thương để ổn định sản xuất trong nước, bảo vệ công ăn việc làm của người lao động. Các thị trường có tần suất điều tra nhiều là Mỹ, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, EU, Australia và Canada”.

Đáng chú ý, trong số 212 vụ việc điều tra PVTM của nước ngoài, các vụ việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp PVTM chiếm 25 vụ và ngày càng có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây, đặc biệt trong bối cảnh xung đột thương mại Mỹ-Trung và khi Việt Nam tham gia nhiều FTA thế hệ mới như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) hay FTA Việt Nam-EU (EVFTA).

Lãnh đạo Cục PVTM phân tích: khi các DN XK của một nước bị áp dụng biện pháp PVTM, các DN này thường tìm cách khắc phục bằng việc chuyển sản xuất sang nước khác. Trong khi đó, với chính sách thuận lợi đối với đầu tư nước ngoài, Việt Nam đang là một trong những lựa chọn của các DN đó để dịch chuyển sản xuất. Điều này khiến XK từ Việt Nam gia tăng đột biến, Việt Nam dễ trở thành đối tượng theo dõi, điều tra lẩn tránh biện pháp PVTM, gian lận xuất xứ và bị áp dụng các biện pháp PVTM bổ sung hoặc chế tài xử phạt của nước NK.

Đối với các ngành XK của Việt Nam, việc bị nước ngoài điều tra lẩn tránh biện pháp PVTM, gian lận xuất xứ và chuyển tải bất hợp pháp sẽ dẫn tới những tác động tiêu cực như ảnh hưởng đến ngành hàng liên quan và các DN sản xuất/XK chân chính, làm giảm uy tín hàng hóa XK của Việt Nam. Lâu dài điều này còn tác động tiêu cực tới sức cạnh tranh của cả nền kinh tế Việt Nam, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang tham gia hàng loạt FTA có yêu cầu cao về xuất xứ.

Tăng cường hệ thống cảnh báo sớm

Dự báo, thời gian tới rủi ro hàng hóa XK của Việt Nam phải đối mặt sẽ ngày càng lớn hơn. Cục PVTM khuyến nghị các DN luôn theo sát thông tin; tìm hiểu kỹ thị trường XK, thường xuyên cập nhật thông tin cảnh báo sớm từ Bộ Công Thương.

“Ngoài ra, DN XK cũng cần hoàn thiện hệ thống sổ sách kế toán theo chuẩn mực kế toán quốc tế, quản trị hệ thống sổ sách để đạt hiệu quả kháng kiện cao hơn nữa; phối hợp với Bộ Công Thương trong việc ngăn chặn các hành vi giả mạo, gian lận xuất xứ và chuyển tải bất hợp pháp, xử lý nghiêm minh, triệt để nhằm bảo vệ lợi ích chung của ngành”, bà Giang nói.

Từ góc độ ngành hàng, ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam chia sẻ: Hiệp hội Thép Việt Nam nhận thấy, các vụ kiện PVTM với thép XK của Việt Nam cũng như nhiều loại hàng hoá khác không chỉ xảy ra ở các thị trường lớn như Mỹ, Canada, Australia, châu Âu… mà còn xảy ra ngày càng nhiều ở các nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Malaysia… Điều đó cho thấy xu hướng rất rõ là trong thời gian tới, hàng hóa XK từ Việt Nam có thể bị kiện PVTM ở bất cứ quốc gia nào, thị trường lớn hay nhỏ, lĩnh vực hay loại hàng hóa nào.

“Một trong những giải pháp để nâng cao hiệu quả, giảm thiểu rủi ro đối mặt với các vụ kiện PVTM mà các DN cần lưu ý chính là đa dạng hóa sản phẩm, thị trường XK để phân tán rủi ro, tránh tập trung XK với khối lượng lớn vào một thị trường. Bên cạnh đó, các DN cần phát triển chuỗi giá trị, phát triển nguồn nguyên liệu trong nước, nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm XK, phát triển thương hiệu”, ông Nghiêm Xuân Đa nói.

Riêng ở khía cạnh ngăn chặn hành vi lẩn tránh, gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp, đại diện Bộ Công Thương thông tin thêm, bên cạnh tiếp tục vận hành hiệu quả hệ thống cảnh báo sớm về PVTM, Bộ Công Thương đã và đang phối hợp với các cơ quan chức năng hợp tác về chống lẩn tránh và gian lận xuất xứ với các cơ quan liên quan của nước ngoài, đề xuất một số ý tưởng như Cơ chế đăng ký XK tự nguyện nhằm tăng cường sự phối hợp, chia sẻ thông tin của Việt Nam với các nước trong việc xử lý vấn đề này, nâng cao uy tín và thương hiệu các mặt hàng XK của Việt Nam.