 |
| Giày Converse trong 1 container hàng xuất đi từ Trung Quốc đến cảng Hải Phòng nhưng mang Made in USA. Lô hàng được Hải quan Hải Phòng phát hiện, bắt giữ năm 2017. Trong văn bản trả lời cơ quan Hải quan thời điểm đó, Công ty TNHH Nike Việt Nam (chủ sở hữu nhãn hiệu Converse) khẳng định các sản phẩm giày có chữ Converse do Hải quan Hải Phòng bắt giữ kể trên là giả mạo, không phải là sản phẩm do Converse sản xuất hoặc cho phép sản xuất, phân phối trên thị trường. Ảnh: T.Bình |
Cảnh giác tại mọi địa bàn
Tại các đơn vị hải quan tỉnh, thành phố, các kế hoạch tăng cường quản lý xuất xứ hàng hóa được triển khai đồng bộ, đặc biệt tại các địa bàn trọng điểm như Lạng Sơn, Hà Nội, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh.
Theo Cục Hải quan Lạng Sơn, do địa bàn gồm có nhiều cửa khẩu đường bộ tiếp giáp với Trung Quốc nên một số DN lợi dụng chính sách thông thoáng về thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa XNK, quá cảnh để NK, quá cảnh hàng hóa vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, xuất xứ hàng hóa. Hàng hóa thường bị làm giả đối với các nhãn hiệu nổi tiếng của nước ngoài; các mặt hàng thường bị làm giả chủ yếu là quần áo, giầy dép, túi xách, đồ điện gia dụng… Dự báo nguy cơ tiềm ẩn, Cục Hải quan Lạng Sơn xác định trách nhiệm và mục tiêu trong công tác chống gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp, giả mạo nhãn mác hàng hóa nhằm ngăn ngừa tình trạng gian lận để bảo vệ người tiêu dùng trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa XNK. Tập trung kiểm tra việc khai báo của chủ hàng trên tờ khai hải quan về tên hàng, nhãn hiệu, xuất xứ, chất lượng, nhãn mác, hạn sử dụng của sản phẩm, bao bì đóng gói, đối chiếu với kết quả kiểm tra thực tế hàng hóa với các chứng từ có liên quan trong bộ hồ sơ hải quan.
 | Hải quan Bình Dương cần kiểm soát chặt về gian lận xuất xứ hàng hóa (HQ Online) - Đó là chỉ đạo của Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai tại buổi làm việc với Cục Hải quan Bình ... |
Đơn vị đã chỉ đạo các chi cục hải quan cửa khẩu rà soát, kiểm soát chặt chẽ khu vực cửa khẩu, đặc biệt cửa khẩu phụ, lối mở kịp thời ngăn chặn hàng hóa tiêu dùng, thời trang… giả mạo xuất xứ, nhãn mác mang vác qua đường mòn, lối tắt để có biện pháp quản lý theo đúng quy định pháp luật. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như: Nhập lậu, lưu thông nội địa các mặt hàng sản xuất nước ngoài nhưng lại gắn mác “made in Việt Nam” để gian lận, đánh lừa người tiêu dùng.
Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh cũng đã xác định trách nhiệm của đơn vị đối với việc chống gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp, giả mạo nhãn mác hàng hóa để chỉ đạo các chi cục hải quan trực thuộc, nâng cao tinh thần trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ. Xác định địa bàn quản lý không có biên giới đường bộ với các nước có rủi ro cao về gian lận xuất xứ, do đó Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh phân tích nguy cơ xảy ra gian lận đối với loại hình gia công, sản xuất XK từ đó tăng cường thu thập thông tin liên quan đến hàng hóa, DN thông qua các nguồn: Hệ thống cơ sở dữ liệu hải quan (Hệ thống thông tin nghiệp vụ hải quan; hệ thống thông quan điện tử tập trung; hệ thống thông tin quản lý rủi ro, hệ thống thông quan tàu biển XNC; hệ thống thu thập xử lý thông tin nghiệp vụ hải quan; các danh mục rủi ro hàng hóa XNK, các thông tin, dữ liệu khác có liên quan); từ các thông tin khác (các khâu nghiệp vụ hải quan; văn bản chỉ đạo của cơ quan các cấp). Đơn vị đã chỉ đạo các chi cục hải quan trực thuộc tăng cường kiểm tra xuất xứ hàng hóa theo quy định pháp luật; chi cục kiểm tra sau thông quan sẽ tăng cường công tác kiểm tra chuyên đề xuất xứ hàng hóa.
 | Khiếu nại về xuất xứ hàng hóa gia tăng (HQ Online) - Theo thống kê của Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), thuộc Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam ... |
ại Hải Phòng- địa bàn có lưu lượng hàng hóa lớn trên cả nước, Cục Hải quan Hải Phòng đã chỉ đạo các đơn vị thực hiện kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa đối với những mặt hàng trọng điểm có nghi ngờ gian lận về xuất xứ, giả mạo nhãn mác hàng hóa. Việc kiểm tra, xác định hàng hóa XK, NK được thực hiện theo đúng quy định. Đơn vị thực hiện thu thập thông tin về hàng hóa, DN thuộc địa bàn quản lý của đơn vị có nghi ngờ gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp, giả mạo nhãn mác hàng hóa. Báo cáo kịp thời về Tổng cục Hải quan những trường hợp đã phát hiện gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp, giả mạo nhãn mác hàng hóa.
Bên cạnh đó, công tác phối hợp, trao đổi thông tin với các đơn vị có liên quan được đặc biệt chú trọng. Cụ thể như phối hợp với Ban chỉ đạo 389, Cục Quản lý thị trường, Công an thành phố… nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn hàng hóa giả mạo xuất xứ, nhãn mác trên địa bàn và có biện pháp quản lý theo quy định của pháp luật.
Đánh giá nguy cơ - đề cao cảnh giác
Đánh giá nguy cơ vi phạm qua xuất xứ hàng hóa, Cục Hải quan Hà Nội cũng đề cao cảnh giác, phân tích thủ đoạn gian lận để đưa ra giải pháp quản lý chặt chẽ. Theo Cục Hải quan Hà Nội, dự báo thủ đoạn chủ yếu của đối tượng là khi khai báo hải quan thường không khai nhãn hiệu hàng hóa, khai sai xuất xứ, chủng loại. Đối với hàng NK, khi đóng gói hàng hóa để vận chuyển về Việt Nam, đối tượng thường trộn hàng giả với hàng thật, đóng chung hoặc vận chuyển nhiều chủng loại hàng hóa với các nhãn hiệu khác nhau. Hàng hóa xâm phạm về nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, nhiều nhất là quần áo, túi xách, giày dép, phụ kiện thời trang, đồ gia dụng, đồ điện tử, thiết bị nội thất, đồng hồ đeo tay, điện thoại di động, mỹ phẩm, trang sức, đông dược, tân dược, thực phẩm chức năng…
 | Xuất xứ hàng hoá - chìa khoá mở cửa thị trường CPTPP (HQ Online) - Là hiệp định thế hệ mới có tác động mạnh mẽ đến thương mại hàng hoá, nhiều ngành hàng và DN sẽ được ... |
Chính vì vậy, bên cạnh việc đề cao cảnh giác, tập trung phân tích yếu tố nguy cơ để có biện pháp quản lý, Cục Hải quan Hà Nội kiến nghị nhiều giải pháp kiểm soát xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp, giả mạo nhãn mác hàng hóa. Trong đó các bộ, ngành nghiên cứu sửa đổi, bổ sung và hướng dẫn thực hiện các quy định về sở hữu trí tuệ, xuất xứ, nhãn hàng hóa… hoàn thiện cơ chế phối hợp, tăng cường đẩy mạnh kiểm tra, giám sát thị trường, đặc biệt việc cấp giấy chứng nhận xuất xứ Việt Nam cho hàng hóa XK, tránh tình trạng làm giả xuất xứ Việt Nam, đảm bảo thực hiện thống nhất trên toàn quốc tạo nên “hàng rào” pháp lý đủ mạnh làm cơ sở cho lực lượng chức năng thực hiện tốt việc kiểm soát thị trường. “Riêng đối với mặt hàng cần bảo hộ hoặc đã xây dựng được thương hiệu mang tầm quốc tế cần quy định tiêu chí cụ thể cho các sản phẩm, xây dựng chế tài xử phạt đủ tính răn đe đối với cá nhân, tổ chức cố tình ghi sai nhãn xuất xứ hàng hóa”-Cục Hải quan Hà Nội đề xuất. Đồng thời, Tổng cục Hải quan xây dựng danh mục các mặt hàng trọng điểm, DN trọng điểm để thiết lập các tiêu chí rủi ro qua từng thời kỳ phù hợp với các chuyển biến mới trong thủ đoạn, hành vi vi phạm của các đối tượng; tập huấn, đào tạo chuyên sâu về sở hữu trí tuệ, hàng giả, giả mạo xuất xứ.
 | Nhiều quy định về xuất xứ hàng hóa sẽ có trong thông tư mới của Bộ Tài chính (HQ Online)- Các nội dung về kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa XK, NK tại Điều 26 Thông tư 38/2015/TT-BTC sẽ được tách, ... |
Cùng với Hải quan Hà Nội, các đơn vị hải quan cũng kiến nghị nhiều giải pháp để tăng cường quản lý. Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh cho rằng Bộ Công Thương cần tăng cường công tác cấp C/O ưu đãi đối với hàng XK và kết nối dữ liệu với cơ quan Hải quan để phục vụ công tác thu thập thông tin kiểm tra sau thông quan. Tổng cục Hải quan xây dựng hệ thống thu thập thông tin để cảnh báo đối với các DN, mặt hàng thường có rủi ro, rủi ro cao để cảnh báo trên hệ thống khi đăng ký tờ khai; đồng thời cập nhật thông tin về mẫu dấu chữ ký của cơ quan có thẩm quyền cấp C/O kể cả đối với các tổ chức tự chứng nhận xuất xứ để các đơn vị tra cứu… Thường xuyên trao đổi thông tin với các hiệp hội, ngành hàng trong nước để nắm bắt được sản lượng, chủng loại mặt hàng trong nước đã sản xuất được hoặc chưa để tăng cường kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm. Cục Hải quan Hải Phòng cho rằng, bên cạnh các biện pháp tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát cần tuyên truyền phổ biến cho cá nhân, tổ chức biết quyền lợi và trách nhiệm của mình trong công tác bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, nhãn mác xuất xứ.
| Thời gian qua, cơ quan Hải quan và các cơ quan chức năng đã phát hiện, bắt giữ và xử lý nhiều vụ việc hàng hóa nhập khẩu có xuất xứ từ nước ngoài, đặc biệt là hàng hóa Trung Quốc nhưng trên sản phẩm được gắn nhãn “Made in Vietnam”. Đối tượng buôn lậu lợi dụng đường mòn, lối mở khu vực biên giới ngoài địa bàn kiểm soát hải quan để vận chuyển trái phép hàng hóa Trung Quốc nhưng trên sản phẩm được gắn nhãn “Made in Vietnam” hoặc hàng hóa không nhãn mác, khi vận chuyển trót lọt vào nội địa sẽ gắn nhãn sản xuất tại Việt Nam để tiêu thụ. Trước tình hình đó, Tổng cục Hải quan đã xây dựng giải pháp căn bản chống gian lận xuất xứ, chống chuyển tải bất hợp pháp, chống giả mạo nhãn mác hàng hóa, theo đó xây dựng, phân tích cơ sở dữ liệu về nhóm doanh nghiệp, nhóm mặt hàng có nguy cơ gian lận xuất xứ, giả mạo nhãn mác hàng hóa để áp dụng biện pháp kiểm tra, giám sát phù hợp. Chỉ đạo các cục hải quan địa phương tăng cường năng lực của cơ quan Hải quan trong công tác kiểm tra, xác định xuất xứ từ khâu tiếp nhận hồ sơ đến khâu kiểm tra sau thông quan; phối hợp giữa các lực lượng có liên quan trong việc chia sẻ thông tin liên quan đến gian lận xuất xứ; giả mạo nhãn mác hàng hóa; áp dụng C/O điện tử và chia sẻ thông tin giữa các nước thành viên trong các FTA. |
Ngọc Linh
