Giải pháp tối ưu xử lý chất thải từ tàu tại cảng biển, bảo vệ môi trường

Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn Nguyễn Phương Nam chia sẻ nhiều kinh nghiệm về dự án.

Xử lý chất thải từ tàu tại cảng biển

Tại Hội thảo quốc gia và khu vực về quản lý chất thải từ tàu và cảng biển do Cục Hàng hải Việt Nam phối hợp với Cơ quan hợp tác kỹ thuật quốc tế Pháp (Expertise France) chủ trì tổ chức mới đây, với vai trò là đơn vị thực hiện thí điềm dự án, Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm xử lý chất thải tại cảng Cát Lái.

Theo các chuyên gia, trong hai thập kỷ gần đây, giao thông hàng hải toàn cầu đã không ngừng tăng trưởng. Vì vậy, chính phủ các nước, các tổ chức phi chính phủ và ngành công nghiệp hàng hải ngày càng quan tâm đến các vấn đề môi trường. Tình trạng xả rác và dầu thải bất hợp pháp ở các khu vực ven biển và đại dương đang trở thành vấn đề nổi cộm. Chất thải có dầu, rác thải, nhựa, nước thải và chất thải nguy hại sẽ có nhiều tác động tiêu cực đến môi trường biển, ngành thủy sản và du lịch, làm tăng lượng rác thải trên các đại dương.

Để giảm thiểu tình trạng tàu xả thải trái phép ra biển và nhằm cải thiện công tác xử lý chất thải tại các cảng biển Việt Nam, trong hai năm vừa qua, Bộ Giao thông vận tải và Cục Hàng hải Việt Nam đã hợp tác với Dự án “Suy nghĩ lại về nhựa – Giải pháp kinh tế tuần hoàn cho rác thải biể“ do Liên minh châu Âu và chính phủ Đức đồng tài trợ.

Từ tháng 4/2020 đến tháng 4/2022, Dự án “Suy nghĩ lại về nhựa” đã phối hợp với Bộ Giao thông Vận tải và Cục Hàng hải Việt Nam thực hiện Dự án thí điểm “Quản lý chất thải từ tàu tại các cảng biển Việt Nam” tại cảng Tân Cảng Cát Lái.

Dự án do Cơ quan hợp tác kỹ thuật quốc tế Pháp triển khai, quản lý và được thực hiện với sự hợp tác chặt chẽ của VINAMARINE và Cảng vụ Hàng hải TPHCM, cũng như được sự hỗ trợ của các chuyên gia hàng hải trong nước và quốc tế.

Tại Việt Nam, các tàu có thể chuyển chất thải đến các cơ sở tiếp nhận ở một số cảng. Tuy nhiên, nhiều cảng đang phải đối mặt với một số thách thức nhằm cung cấp các dịch vụ thu gom rác thải tư tàu một cách hiệu quả. Nhiều cảng biển Việt Nam chưa được trang bị các phương tiện, hệ thống tiếp nhận và xử lý chất thải tàu biển, hầu hết các doanh nghiệp cảng biển đều ký kết hợp đồng với một đơn vị thu gom và xử lý chất thải bên ngoài, mặc dù chính phủ đã xây dựng các quy định khuyến khích đầu tư, xây dựng các cơ sở tiếp nhận chất thải tại cảng.

Nếu không thể chuyển chất thải lên các cơ sở tiếp nhận của cảng hoặc các hệ thống thu gom khác, các tàu ghé cảng Việt Nam sẽ đổ trái phép chất thải ra biển.

Nhiều khuyến nghị bảo vệ môi trường

Trong quá trình triển khai tại cảng Cát Lái, dự án đã đưa ra một số khuyến nghị dựa trên cơ sở đánh giá hiện trạng tại cảng, rà soát văn bản pháp lý, thảo luận về các thông lệ tốt nhất đang áp dụng tại các cảng châu Âu.

Ông Nguyễn Hoàng, Phó cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam cho biết: “Hệ thống khai báo chất thải trực tuyến đã được triển khai thử nghiệm tại Cảng vụ Hàng hải TPHCM và cũng đã được mô tả trong Sổ tay quản lý Chất thải từ tàu để cung cấp thông tin cho các bên liên quan, cảng có thể cung cấp dịch vụ thu gom, xử lý chất thải hiệu quả cho các tàu trong tương lai và giảm bớt các thủ tục hành chính cho các đại lý tàu biển“.

Ông Rui Ludivino, Tham tán thứ nhất, Phái đoàn liên minh châu Âu tại Việt Nam đánh giá: “Áp dụng hệ thống thu phí bù chi sẽ thúc đẩy các tàu biển chuyển chất thải lên các cơ sở tiếp nhận tại cảng. Hệ thống này không chỉ mang lại lợi ích cho ngành vận tải biển mà còn mang lại lợi ích tài chính và hành chính cho các cảng và các bên liên quan, bao gồm cả đơn vị thu gom, xử lý chất thải. Điều này sẽ không chỉ giúp cảng tuân thủ đầy đủ các công ước quốc tế và quy định quốc gia mà còn là một ví dụ cho các cảng khác trong khu vực Biển Đông. Chúng tôi rất vui mừng khi hỗ trợ hoạt động này cho Việt Nam trên cơ sở chia sẻ kinh nghiệm và cách tiếp cận của các cảng biển châu Âu.“

Các đại biểu tham dự hội thảo

Theo ông Jens Peter, chuyên gia chính về quản lý rác thải từ tàu của dự án “Suy nghĩ lại về nhựa“, điều quan trọng là chất thải thu được từ tàu phải tiếp tục được quản lý hợp lý trên đất liền và phù hợp với hệ thống quản lý chất thải đô thị và tuân thủ các quy định khác trong nước về xử lý cho đến khâu loại bỏ cuối cùng. Tất cả các bước từ thu gom đến xử lý và loại bỏ cuối cùng phải được quản lý một cách hiệu quả.

Tại Hội thảo, các thành viên tham dự đều đánh giá cao sự tham gia của cảng Tân Cảng Cát lái và các đại diện Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn với các thông tin và đóng góp có giá trị giúp cho giai đoạn 1 của dự án thành công với nhiều giải pháp rất thiết thực.

Tại Hội thảo, đại diện Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm và đóng góp các ý kiến về các biện pháp quản lý chất thải từ tàu ở tầm khu vực, việc thu phí gián tiếp về xử lý rác đảm bảo hài hòa khi tàu ghé nhiều Cảng trong cùng một khu vực... Tân Cảng Sài Gòn cũng bày tỏ cam kết đồng hành trong các dự án nhẳm xanh hóa cảng biển, giảm khí Cacbonic và các chất gây ô nhiễm trong và ngoài khu vực cảng cũng như trong lĩnh vực hàng hải, góp phần thực hiện các cam kết của Chính phủ Việt Nam về bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu tại COP 26.